Leerlooierijcomplex, Oosterhout
Inleiding.
LEERLOOIERIJ met naastgelegen kuipenterrein, gebouwd in Ambachtelijk-traditionele bouwstijl. Mogelijk reeds omstreeks 1850 opgezet als biljartfabriekje en rond 1880 ingericht als looierij voor H. van Rijckevorsel. De looierij is ten zuiden van voornoemde looierswoning en looierij gelegen en is vanaf de openbare weg nauwelijks zichtbaar. Het pand is noord-zuid georinteerd, met de noklijn loodrecht op de Veerseweg.
Het malen van de eikenschors, voor het verkrijgen van de voor het looiproces noodzakelijke grondstof run, gebeurde in de aan de overzijde van de Veerseweg gelegen standaardmolen (de 'Planken Molen'), die thans niet meer aanwezig is. Het object is tot in het begin van de jaren negentig in gebruik geweest.
Omschrijving.
Het uit geteerde houten planken en bakstenen bestaande pand beslaat een rechthoekige plattegrond en bestaat uit een nathuis en een droogzolder onder een met Hollandse pannen gedekt zadeldak met windveren. Aan de westgevel een thans versoberde houten aanbouw onder lessenaardak (voormalig houtloodsje). Aan de noordgevel een blokvormige eenlaags aanbouw onder plat. In kruisverband gemetseld nathuis met deels versoberde, meerruits vensters voorzien van kleine roedenverdeling op bakstenen afzaten in de oost- en zuidgevel. Opgeklampte, getoogde houten entreepoort in de westgevel. Dubbele, beglaasde entreepoort in de noordelijke kopgevel. Beplankte droogzolder met ventilatieluiken. In de noordgevel houten klampluiken, een hijsinstallatie onder lessenaardakje en twee tweelichten in de geveltop. Zoldering met houten balken en een mogelijk oudere, als onderslagbalk gebruikte ronde boomstam die de gehele breedte overspant en rust op schoren aan de binnenzijde van de dragende bakstenen muur. Interieur in slechte staat met mogelijk sporen van spoelbakken. Op het terrein aan de noord-westzijde diverse (restanten) van looikuipen. Dit zijn groepsgewijs in de grond ingegraven, en met houten dekplaten afsluitbare kuipen van ongeveer twee bij twee meter waar de huiden horizontaal in werden gelegd en laag om laag met eikenschors bestrooid.
Waardering.
De leerlooierij met kuipenterrein is van algemeen belang. Het object heeft cultuurhistorische waarden. Het is van belang als bijzondere uitdrukking van de economische ontwikkelingen in de Brabantse lederindustrie aan het eind van de negentiende eeuw. Het is van belang voor de typologische ontwikkeling van vroege looierijgebouwen. Het object heeft ensemblewaarden. Het vormt tesamen met het andere looierijgebouw en de looierswoning, de overige looikuipen op het binnenterrein en het looierijcomplex aan de Veerseweg 56-58 een karakteristiek onderdeel van een historisch gegroeid looiersensemble aan de Veerseweg.
Het object is van belang vanwege de typologische herkenbaarheid als kuiplooierij-aan-huis. Het is zeldzaam geworden vanwege de nog in groten getale aanwezige looierskuipen.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding.
Voormalig traditioneel LEERLOOIERIJCOMPLEX uit circa 1850-1904, bestaande uit een LOOIERSWONING (1) en twee LEERLOOIERIJEN (2 en 3), gebouwd en ingericht voor looier H. van Rijckevorsel. De looierswoning dateert uit 1904 en vertoont elementen van de late Neo-Renaissance. De twee kuiplooierijen, met nathuizen en droogzolders, zijn gebouwd in Ambachtelijk-traditionele bouwstijl. De oudste looierij dateert uit omstreeks 1850 en is oorspronkelijk mogelijk opgezet als biljartfabriekje dat rond 1880, toen de tweede looierij was voltooid, als kuiplooierij werd ingericht. Het malen van de eikenschors, voor het verkrijgen van de voor het looiproces noodzakelijke grondstof run, gebeurde in de aan de overzijde van de Veerseweg gelegen standaardmolen (de 'Planken Molen'), die thans niet meer aanwezig is. Ook aan de Veerseweg 56-58 bevindt zich een voormalige leerlooierij met woonhuis (buiten rijksbescherming).
Het looierijcomplex is tot in het begin van de jaren negentig van de twintigste eeuw in gebruik geweest.
Omschrijving.
Het geheel vrijgelegen complex bevindt zich ten oosten van de oude Oosterhoutse dorpskern op een rechthoekig perceel aan de Veerseweg 52. De gebouwen bevinden zich in de noordoostelijke zone van het perceel en omsluiten een binnenterrein waarop zich meer looikuipen bevinden. Groot zij- en achtererf aan de west- en zuidzijde.
Waardering.
Het leerlooierijcomplex, bestaande uit een looierswoning en twee leerlooierijen met kuipenterrein, is van algemeen belang. Het complex heeft cultuurhistorische waarden. Het is van belang als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkelingen in de Brabantse lederindustrie in de tweede helft van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw. Het is van belang voor de typologische ontwikkeling van looierijgebouwen en looierswoningen. Het complex heeft architectuurhistorische waarden. Het is van belang vanwege de esthetische kwaliteiten van de verzorgde ornamentiek en de detaillering van met name het woonhuis.
Het complex heeft tesamen met Veerseweg 56-58 ensemblewaarden als karakteristiek onderdeel van een historisch gegroeid looiersensemble aan de Veerseweg. Het complex heeft verder ensemblewaarde wegens de wijze van situering van de afzonderlijke objecten rondom een kuipenterrein.
Het complex is van belang vanwege de typologische herkenbaarheid als kuiplooierijen-aan-huis en de gaaf bewaard gebleven looierswoning. Het is zeldzaam vanwege de nog in groten getale aanwezige looierskuipen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Leerlooierij | Boerderijen, molens en bedrijven | Nijverheid | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Veerseweg | 52 | – | 4901 ZE | Oosterhout | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | R | 8361 | – | Oosterhout |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1850 | 1850 | bouw voormalig biljartfabriekje | verbouwing |