526737, Amsterdam
Inleiding
SCHUTSLUIS, onderdeel van het sluiscomplex Haarlemmervaart, gelegen in de belangrijke verbindingsroute van de Haarlemmervaart. Op de oever bevindt zich naast de sluis de sluiswachterswoning annex gemaal. In eerste aanleg stamt de bouw uit 1884
N.B. De sluisdeuren zijn van recenter datum.
Omschrijving
De schutsluis met bijbehorende schutkolk wordt gevormd door tweemaal twee, haaks op de waterloop geplaatste, uitgebouwde landhoofden waartussen houten sluisdeuren. Oostelijk komen twee stel dubbele puntdeuren voor; de westelijk gesitueerde deuren liggen naast een ijzeren voetgangersbrug. De deuren zijn onder een hoek van ongeveer 30 graden geplaatst en worden in beweging gezet door middel van een horizontaal geplaatste, kwartcirkelvormige heugelstang die is verbonden met een zich onder het maaiveld bevindende, tandwielkast in elk landhoofd. De gleuf voor de uitzwaai van de heugelstang onder het maaiveld is door ijzeren plaatdeksels afgedekt. De vier landhoofden zijn gemetseld in baksteen (kruisverband) en voorzien van natuurstenen accenten op de naar voren springende ronde hoeken en als dekplaat langs de muur van de landhoofden. De ingezwenkte oevers van de schutkolk tussen de sluizen bestaan uit een beschoeiingsloos talud.
Van het oostelijk gelegen dubbel stel deuren zijn de twee binnenste deuren (1954) boven voorzien van een ijzeren buisrailing waaraan een schuif is gemonteerd. Het buitenste paar (1997) bevat aan weerszijden van de deuren een railing waartussen een verhoogde loopplank, rustend op de verlengde uiteinden van de deuren, die elk overigens zijn voorzien van een schuif. De scharnierpunten van het beide stel deuren op de landhoofden, zijn in de hoeken geplaatst aan weerszijden van de muurdam die zich in het midden van dit landhoofd bevindt. De westelijke puntdeuren (in 1991 vernieuwd) bevatten één railing waaraan aan de noordelijke deur een tandwielkast met verticaal geplaatste heugelstang is gemonteerd.
Waardering
De in oorsprong uit 1884 daterende schutsluis in de Haarlemmertrekvaart is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en civieltechnisch-historische waarde als laat negentiende-eeuwse respresentant van de tradtionele waterbeheersing in een historisch belangrijke vaarroute. De schutsluis heeft ensemblewaarde met de bijbehorende sluiswachterswoning annex gemaal.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het sluiscomplex bestaande uit een SLUISWACHTERSWONING annex GEMAAL in eclectisch-renaissancistische trant en een SCHUTSLUIS in de Haarlemmervaart, is gebouwd in 1884, het (oorspronkelijk) stoomgemaal ter bemaling van de Overbraker Binnenpolder. Het gemaal verving de bestaande windwatermolen. De schutsluis reguleert de verschillende waterpeilen van stads- en polderniveau.
Omschrijving
De sluis met schutkolk bevindt zich in de Haarlemmervaart, op de voormalige stadsgrens. De eclectisch-renaissancistische woning, in rode en gele baksteen onder een met grijze pannen gedekt zadeldak, bevindt zich op de noordelijke oever aan de westzijde. De schutsluis bevat westelijk een oostwaarts gekeerd stel puntdeuren en oostelijk van de kolk twee stel van elkaar afgekeerde puntdeuren
Waardering
Het complex van een sluiswachterswoning annex gemaal met schutsluis uit 1884 is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een grotendeels gaaf bewaard gebleven, representatief, laat negentiende-eeuws sluiscomplex, bestaande uit een eclectisch-renaissancistische dienstwoning met bijbehorende werkruimten en schutsluis ten dienste van de waterbeheersing.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Schutsluis | Weg- en waterbouwkundige werken | Waterkering en -doorlaat | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
– | – | – | – | Amsterdam | Haarlemmerweg bij 20 H, Westerpark | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | Y | 3428 | – | Amsterdam |
– | Y | 58 | – | Amsterdam |
– | C | 8365 | – | Sloten Noord-Holland |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1880 | 1880 | – | vervaardiging |