Inleiding

Krukhuisboerderij, gelegen in de Vlietpolder, ontleent haar naam aan de naastgelegen Vliet die een zijtak van de Lee was. Afgezien van de forse boerderij bevinden zich op het onverharde erf nog een hooiberg en enkele schuren. Deze vallen buiten de bescherming.

Omschrijving

De KRUKHUISBOERDERIJ is gebouwd op L-vormige grondslag met een uitbouw in de binnenhoek van de L-vorm. Het volume staat met de achtergevel naar de Burgemeester Elzenweg gericht. Het dwarsgeplaatste voorhuis bestaat uit twee delen. Het linker deel presenteert zich als éénlaags volume onder een zadeldak met verhoogde borstwering. Het rechter geveldeel toont twee bouwlagen onder hetzelfde zadeldak met verhoogde borstwering. Het stalgedeelte is éénlaags en bezit een afgewolfd zadeldak met grote, steile dakvlakken. De uitbouw is één bouwlaag hoog en wordt bekroond door een schilddak dat haaks aansluit op het dak van de stal. De gevels zijn veelal opgetrokken in kruisverband en voorzien van klezoren op de hoeken. De voor- en linker zijgevel zijn voorzien van ijzeren profielen ter versteviging.

In het gepleisterde en asymmetrisch ingedeelde voorgevelfront zijn links op de begane grond een deur en een zesruitsvenster opgenomen, in de borstwering van de kap een venster met een zesruits draairaam en een luik. Het rechter geveldeel bezit twee kelderlichten net boven de grond, een zesruits venster op de begane grond en een stolpvenster in de borstwering. De voorgevel bezit verschillende soorten muurankers op verschillende niveaus. De noordgevel van het voorhuis betreft een asymmetrische topgevel uit verschillende soorten metselwerk. De plint is gecementeerd en de dakrand voorzien van vlechtingen. Links bevinden zich twee halfronde kelderlichten en opgeklampte luiken. Rechts een negenruits schuifvenster. De achtergevel van het voorhuis (westzijde) kent een venster met getordeerde diefijzers aan de binnenzijde. De zuidgevel van het voorhuis is voorzien van een cementlaag uiterst rechts. De gevel kent een zesruits venster, een T-venster, een klein vierkant venster en een ingang. De stalgevels tonen veelal secundair geplaatste, getoogde stalvensters van gietijzer. Rondom deze vensters is het metselwerk vervangen. Plaatselijk zijn nog de originele vensters met zesruits draairamen opgenomen. De kopgevel van de stal is traditioneel ingedeeld met staldeuren aan weerszijden. Vlechtingen langs de dakrand.

De uitbouw bezit plaatselijk secundair geplaatste halfronde stalvensters van gietijzer. Aan iedere zijde is een ingang aanwezig. De oostgevel is voorzien van openslaande staldeuren uit kraaldelen.

Het interieur van het pand is erg bijzonder vanwege de diverse historische constructie- en interieuronderdelen. Het voorhuis bezit een opkamer met kelder, en vier vertrekken op begane grondniveau. Van twee van de laatstgenoemde vertrekken is de samengestelde balklaag in zicht. In het vertrek links achter de voorgevel zijn de moerbalken oost-west georiënteerd en voorzien van consoles met peerkraalmotief (verm. XVIA). In het vertrek rechts ernaast zijn de moerbalken noord-zuid georiënteerd en bezitten ze consoles met ojief (verm. XVIB). Het linker vertrek kent verder een forse schouw met boezemlijst en schildpadtegels. In de schouwwang is een oven met gietijzeren deurtje opgenomen. Links naast de schouw bevindt zich een klein vertrek met plee. In het rechter vertrek is de trap met eikenhouten ombouw naar de opkamer noemenswaardig. In de opkamer bevindt zich een samengestelde balklaag waarvan de moerbinten oost-west georiënteerd zijn. De hier aanwezige, natuurstenen consoles bezitten leeuwenkoppen (verm. XVII). Verder zijn hier nog een bedstede en twee kasten noemenswaardig. De kelder die bereikbaar is via een gemetselde trap kent twee ruimten met troggewelven en twee lagen plavuizen: de melkkelder met drie gemetselde koelbakken en de pekelkamer. In de wand tussen de vertrekken zijn sporen van gewelven zichtbaar. De kap boven het voorhuis bestaat uit gestapelde jukken van grenenhout. In het rookkanaal is een rookkast aanwezig.

De grote stal is opgebouwd uit twee langsgebinten die door een reeks halve standvinken met gehakte telmerken worden ondersteund. Op deze constructie rust de enkelvoudige balklaag van de zolder. De spanten zijn in grenenhout opgetrokken. In de vloer van de stal zijn de grup en de voederbakken nog herkenbaar.

De uitbouw bestaat uit twee stallen gescheiden door een gemetselde wand. De eerste betreft een paardenstal met houten ruiven en boxen. De tweede stal was van oudsher de dors.

Waardering

De KRUKHUISBOERDERIJ is van algemeen belang vanwege architectuurhistorische en bouwhistorische waarde vanwege de ouderdom, de toegepaste constructietechniek, de esthetische kwaliteiten, de detaillering en bewaard gebleven interieurelementen.