Omschrijving van het complex

Complex HISTORISCHE BUITENPLAATS DE GLIPHOEVE bestaande uit de volgende onderdelen een HOOFDHUIS (1) en een HISTORISCHE PARK EN TUINAANLEG (2).

De binnenduinrand werd behalve voor land- en veeteelt ook geschikt gemaakt voor het gebruik als linnenblekerij. Hiertoe werden graslanden aangelegd en het van nature aanwezige heldere duinwater werd via gekanaliseerde beken of gegraven vaarten aangewend. De linnenblekerijen vormden een belangrijke bron van inkomsten van de 16de tot in de 18de eeuw. Ook in de omgeving van de huidige Gliphoeve ontstond vanaf de 17de-eeuw een klein buurtschap, temidden van een aantal blekerijen. Aanvankelijk 'Prinsenbuurt' of 'Prinsenzandvaart' geheten, kreeg het in de 18de eeuw de naam De Glip. De Gliphoeve is zijn bestaan begonnen als één van deze blekerijen. Het oudste deel van het huis dateert uit circa 1625, de periode waarin hier de eerste blekerijen werden gesticht. Bij dit huis stond tevens een logies gebouw, dat inmiddels weer verdwenen is. Omstreeks 1725 heeft er een uitbreiding plaatsgevonden met de bouw van een bergplaats en een looghuis. De tuinbel op het dak van de Gliphoeve is vermoedelijk bij deze gelegenheid aangebracht. Een schilderij van Jan Mensing uit 1737 brengt deze situatie goed in beeld. Het gekozen perspectief is vanaf een westelijk gelegen duintop, over bleekvelden naar de Haarlemmermeer. Links staat het huis met het bedrijfsgedeelte. De aanleg is voorts utilitair van karakter met grote rechthoekige grasvelden waarop het goed te drogen ligt en een stelsel van waterlopen daartussen. De blekerij stond bekend onder de naam Bleeklust. In 1811 ging de onderneming failliet. De nieuwe eigenaar, werd de Amsterdamse koopman Carel Hendrik Asschen, die de blekerij veranderde in een buitenplaats. Ook de naam veranderde eerst werd het Bleekrust en omstreeks 1850 kwam de naam Gliphoeve in zwang. De gebouwen werden verbouwd tot woonhuis en een deel van de grond kreeg een landschappelijke aanleg. Als ontwerper van deze aanleg wordt meestal de naam van Zocher sr. genoemd, maar zeker is dit niet. Verschillende elementen van deze aanleg zijn nog terug te vinden. De grote sleutelvormige vijver achter het huis is echter verdwenen. Ook één van de bleekvelden is als groot open grasland nog aanwezig. Als buitenplaats genoot de Gliphoeve een zeker aanzien. Er waren o.a. behalve het huis ook een tuinmanswoning, stal- en koetshuis, een koepel, een oranjerie, Chinese tent, rondgemetselde belvedère en een menagerie. Van dit alles is behalve het hoofdhuis niets bewaard gebleven. Het bezit wisselde na Asschen veelvuldig van eigenaar. In 1820 werd een groot deel van de grond verkocht aan de eigenaar van de Hartekamp, die dit land bij zijn overtuin voegde. Door de opeenvolgende verkopen van het huis verkleinde het grondgebied geleidelijk verder en zo verdween ook de vijver. Op 29 december 1950 komt de Gliphoeve in handen van de familie Oldewelt-van Leeuwen, die het huis tot op heden (2001) bewoont. Het bleekveld is op enig moment in eigendom afgescheiden. In de jaren 1960 is hier aan de noordwest zijde een schoolgebouw ten behoeve van de De la Salle pedagogische academie gebouwd. Inmiddels is dit weer gesloopt en bestaan er plannen voor het bouwen van een viertal appartementgebouwen.

Het complex De Gliphoeve is ten zuidwesten van de kern van Heemstede gelegen aan de westzijde van de Glipperdreef. Het wordt begrensd door de Glipperweg in het oosten, langs het bleekveld, in zuidelijke richting aansluitend langs de kadastrale percelen C 4150, 4073. In het westen wordt de grens bepaald door de perceelsgrens met de percelen C 5054 en C 5074. In het noorden wordt de grens gevormd door de Prinsenlaan om vervolgens in oostelijke richting aan te sluiten op de Glipperweg langs de perceelsgrenzen van de aldaar gelegen woningen. Het gebied met de geplande appartementen is van bescherming uitgesloten. Op de bij de beschrijving behorende kaart zijn de omgrenzing en de nummers van de onderdelen aangegeven.

Waardering van het complex

Het complex HISTORISCHE BUITENPLAATS DE GLIPHOEVE is van algemeen belang vanwege:

- zijn plaats in de reeks van buitenplaatsen in Zuid-Kennemerland;

- de herkenbare elementen van de voormalige, in dit gebied eens talrijke, maar thans vrijwel geheel verdwenen, wasserij/blekerij;

- de beeldbepalende ligging van het hoofdhuis;

- de tuinhistorische waarden in de vorm van (restanten van) een landschappelijke aanleg, mogelijk van Zocher sr.;

- de op het terrein aanwezige archeologische waarden.