In de Omgevingsverordening Provincie Groningen staan de afspraken over de zorg voor ruimtelijke kwaliteit waaronder ook het erfgoed in de provincie. 

Overal in steden, dorpen en landschappen zijn plaatsen van herinnering, plaatsen waar onze voorouders waarden hebben gerealiseerd, plaatsen die toeristen en bezoekers waarderen. Deze plekken worden beschermd als monument of zijn opgenomen als cultuurhistorische waarden in de lokale bestemmingsplannen. Goede ruimtelijke ordening betekent dat er een integrale afweging plaatsvindt van alle belangen die effect hebben op de kwaliteit van de ruimte. Eén van die belangen is de cultuurhistorie. 

Kleine maatschappelijk vastgoedeigenaren kunnen vanuit het ontzorgingsprogramma ondersteuning en begeleiding krijgen bij het verduurzamen van hun pand(en). De provincie zet hiervoor onder andere duurzaamheidscoaches in die helpen bij het opstellen van een aanpak voor het verduurzamen van uw panden. Ook adviseren de coaches over bijvoorbeeld welke maatregelen slim zijn om te nemen en hoe deze gefinancierd kunnen worden. Daarnaast kunnen zij helpen bij het zoeken naar de juiste partijen voor de uitvoering. De uitvoering van de maatregelen zelf wordt niet met dit programma gefinancierd, maar er is dus wel ondersteuning mogelijk tijdens de uitvoering. 

Bent u eigenaar van maatschappelijk vastgoed? Of houdt u zich bezig met het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed? Zoals scholen, overheidsgebouwen, zorginstellingen of rijksmonumenten? De nieuwe Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) komt eigenaren van bestaand maatschappelijk vastgoed tegemoet in de kosten om te verduurzamen. U krijgt subsidie voor energieadvies, een energielabel en verduurzamingsmaatregelen.

Het is op dit moment niet mogelijk DUMAVA aan te vragen. De regeling is eerder gesloten dan verwacht, omdat het budget overtekend is. Dit betekent dat er meer aanvragen zijn ingediend, dan er geld beschikbaar is. DUMAVA gaat begin januari 2024 nog een keer open.

Het Nationaal Programma Groningen stelt € 20 miljoen beschikbaar voor het behoud van het erfgoed in het aardbevingsgebied. Samenwerkende overheden hebben een erfgoedprogramma opgesteld om te investeren in het behoud van het Gronings erfgoed en de Groningse identiteit. Eigenaren van cultureel erfgoed in de zeven gemeenten in het aardbevingsgebied kunnen in de toekomst subsidie aanvragen voor onderhoud van hun karakteristieke, historische panden. 

De subsidie is bedoeld voor groot onderhoud waaronder restauratie en herbestemming van rijksmonumentale gebouwen in de provincie Groningen. 

Deze subsidie is in principe alleen bedoeld voor rijksmonumenten die van oorsprong geen woonfunctie hebben. Een rijksmonument met woonfunctie komt alleen voor subsidie in aanmerking als het staat in één van de aardbevingsgemeenten. Buiten het aardbevingsgebied komen rijksmonumenten of zelfstandig bouwkundige eenheden van rijksmonumenten in aanmerking voor subsidie wanneer ze voor minder dan 50% voor bewoning gebruikt worden. 

Hoe kunt u opzoeken of uw rijksmonument een woonfunctie heeft? Bekijk hiervoor het rijksmonumentenregister. 

De subsidie is bedoeld voor regulier onderhoud aan rijksmonumenten met een woonfunctie in de aardbevingsgemeenten van provincie Groningen. Wanneer de particuliere eigenaar een natuurlijke of rechtspersoon belast heeft met het onderhoud van zijn rijksmonument, kan deze in de meeste gevallen de subsidie aanvragen. 

Voor deze regeling worden de gemeentegrenzen uit 2018 gehanteerd. Dit zijn de gemeenten: Appingedam, Bedum, Delfzijl, De Marne, Eemsmond, Groningen, Loppersum, Midden-Groningen, Ten Boer en Winsum. Per 6 februari 2019 werd gemeente Oldambt hieraan toegevoegd. 

Hoe kunt u opzoeken of uw rijksmonument een woonfunctie heeft? Bekijk hiervoor het rijksmonumentenregister. 

De subsidie is bedoeld voor regulier onderhoud aan karakteristieke panden en gemeentelijke monumenten in de aardbevingsgemeenten van de provincie Groningen.

Voor deze regeling worden de gemeentegrenzen uit 2018 gehanteerd. Dit zijn de gemeenten: Appingedam, Bedum, Delfzijl, De Marne, Eemsmond, Groningen, Loppersum, Midden-Groningen, Ten Boer en Winsum. Per 6 februari 2019 werd gemeente Oldambt hieraan toegevoegd. 

Hoe weet ik of mijn pand een karakteristiek pand of gemeentelijk monument is?

• Een karakteristiek pand is opgenomen in een vastgesteld bestemmingsplan van de gemeente. Het bestemmingsplan kunt u raadplegen op www.ruimtelijkeplannen.nl of door contact op te nemen met de gemeente. 
• Een gemeentelijk monument is opgenomen in het gemeentelijke monumentenregister. Deze kunt u raadplegen via de website van de gemeente of door contact op te nemen met de gemeente.

Voor  eigenaren van woningen en andere gebouwen in het aardbevingsgebied in de provincie Groningen is het mogelijk om een subsidie aan te vragen voor het verduurzamen en verbeteren van hun gebouw. De subsidies zijn aan te vragen via Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN).

Dit voorstel voorziet in een wettelijke regeling voor de afhandeling van alle vormen van schade als gevolg van bodembeweging door de aanleg of exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve het winnen van gas uit het Groningenveld of de gasopslag bij Norg door de overheid. Voor de afhandeling van aanvragen om vergoeding van schade wordt het Instituut Mijnbouwschade Groningen opgericht, dat een exclusieve bevoegdheid krijgt.

Om te voorkomen dat voor dezelfde schade langs verschillende wegen om vergoeding wordt verzocht, bepaalt het voorstel dat de burgerlijke rechter een vordering tot vergoeding van schade niet-ontvankelijk verklaart. Voor de financiering van de schadeafhandeling voorziet het wetsvoorstel in de bevoegdheid een heffing op te leggen aan de exploitant.

Het Cultuurfonds, het Nationaal Restauratiefonds en negen provincies werken samen in de Cultuurfondsen voor Monumenten. 

Uit het fonds worden laagrentende leningen verstrekt voor de restauratie, verduurzaming en herbestemming van gemeentelijke en provinciale monumenten of karakteristieke panden. De Cultuurfondsen hebben daarmee een belangrijke rol in het versterken van lokaal erfgoed en daarmee het behoud van het unieke karakter en identiteit van regio’s. En wordt een bijdrage geleverd aan het versnellen van de energietransitie en worden monumenten klaar gemaakt voor de toekomst.

Er is veel belangstelling voor de Cultuurfonds-hypotheek. In een aantal provincies zijn er daardoor beperkt middelen beschikbaar om laagrentende leningen te kunnen verstrekken. Wilt u zekerheid voordat u een aanvraag doet? Neem dan contact met op met het Restauratiefonds via 088 - 2539020. 

Het Cultuurfonds in elke provincie een afdeling die lokale of regionale projecten ondersteunt. Stichtingen en verenigingen kunnen hier een aanvraag indienen voor ondersteuning van hun project.

Ieder jaar wordt de Groninger Cultuurprijs voor Amateurkunst uitgereikt aan een amateurkunstenaar of vereniging die een uitzonderlijke prestatie heeft geleverd in het afgelopen jaar. De prijs bestaat uit een geldbedrag van 5000 euro. De winnaar is een jaar lang ambassadeur voor kunst en cultuur in Groningen. 

Monumentenwacht Groningen inspecteert monumenten en adviseert de eigenaren op grond van inspectierapporten inzake onderhoud en restauratie van hun pand. Ingrijpende restauraties van monumenten kunnen meestal worden voorkomen door regelmatige controle van de onderhoudstoestand en het stimuleren van tijdig herstel. Vanzelfsprekend zijn we ook betrokken bij schade aan monumenten door aardbevingen. De monumentenwachters kennen de gebouwen van onze abonnees immers door en door en zijn getraind in het waarnemen van veranderingen in het casco en in constructieonderdelen.

Vergoeding duurzaamheidsadvies
Naast onze duurzaamheidsleningen heeft het Restauratiefonds een budget beschikbaar voor financiële ondersteuning bij het kwalitatief verduurzamen van uw monument. Dit doen wij door een deel van de kosten van een duurzaamheidsadvies te vergoeden. Wilt u meer informatie? Bekijk de voorwaarden.

• Steunpunt Libau is het provinciale steunpunt voor ondersteuning over het cultureel erfgoed in de ruimtelijke omgeving. Zij biedt ondersteuning aan gemeenten bij de uitvoering van de gedecentraliseerde gebouwde en archeologische monumentenzorg. Daarnaast biedt ze een platform waarin de verschillende bij de monumentenzorg betrokken partijen informatie uitwisselen en de krachten bundelen.
• Groninger Archieven is het informatiecentrum voor de geschiedenis van stad en provincie Groningen. Archieven, boeken, kranten, kaarten, foto’s, films, video’s en geluidsopnames vertellen het verhaal van Groningen van de Middeleeuwen tot nu.
• Stichting Monument en Materiaal heeft een grote, rijk gevarieerde voorraad aan bouwmaterialen afkomstig van sloop en/of schenkingen. Deze bouwmaterialen zijn beschikbaar voor restauraties van monumenten en andere karakteristieke panden die voor 1955 zijn gebouwd.
• Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen Groningen en Drenthe helpt eigenaren bij de instandhouding van alle kerkelijke gebouwen, orgels, meubilair.