In ’s-Hertogenbosch bevond zich jarenlang een van de grootste producenten van koffie in ons land: koffiebranderij De Drie Mollen. De familie Sweens, die dit bedrijf stichtte, kocht in 1800 het pand De Drij Swarte Mollen en begon van daaruit haar succesvolle onderneming. Lucas Polman kocht het pand in 2016. 

Het was niet het eerste monument van Polman. Een aantal jaren daarvoor kocht hij een rijks monumentale woonboerderij, die hij samen met zijn partner verbouwde. Polman: ‘We hebben er eerst een tijd in gewoond, vervolgens zijn we langzaam gaan verbouwen. Zo konden we uitdenken hoe we op een mooie manier met onze plannen aan konden sluiten op het monument. Het hele proces van het ontwikkelen van een monument: restaureren en er een nieuwe bestemming voor vinden, vond ik zo boeiend dat ik op zoek ben gegaan naar een volgend project. Zo kwam in 2016 ‘De Drie Mollen’ op mijn pad.’

Het restaureren en een nieuwe bestemming vinden is boeiend.

De Drie Mollen stond al een aantal jaren te koop. Polman: ‘Eigenlijk zijn het twee panden, met hun oorsprong in de 16e en 17e eeuw. De naam ‘De Drij Swarte Mollen’ werd al in de 16e eeuw genoemd. De beide panden werden in 1818 aangekocht door de familie Sweens. Deze familie bouwde haar koffiebranderij, gelegen achter De Drie Mollen en er ook naar vernoemd, uit tot de op een na grootste van Nederland. Begin 1900 gaf de familie opdracht om de beide panden te voorzien van een gezamenlijke voorgevel. Waarschijnlijk was Eduard Cuypers hiervan de architect. In de loop der tijd kwamen er nog verschillende uitbouwen bij.’

‘De Drie Mollen is een groot complex, met ongelofelijk veel originele elementen uit verschillende bouwperiodes. Alles was nog in redelijke conditie. Wij besloten om in het gebouw een zevental appartementen te realiseren. Bij het maken van de plannen hebben we ons sterk laten leiden door de indeling zoals die was.

Bij het maken van de plannen hebben we ons sterk laten leiden door de indeling zoals die was.

De gemeente was erg enthousiast over onze plannen, ook omdat wij toewerken naar het behoud van de winkel, waarvan ook het interieur als monumentaal is aangemerkt. Aan de achterzijde vergroten we het winkeldeel iets, zodat het als zelfstandige winkel verhuurd kan worden. Zodra alles klaar is, hopelijk begin 2018, gaan we een uitbater zoeken die bij deze winkel past.’

‘Vooral de isolatie was een grote uitdaging. Het pand had 0,0 % isolatie, daar moest wat aan gebeuren om modern wooncomfort te bereiken. Wij hebben gekozen voor een damp-open isolatiesysteem. Daarmee voorkomen we dat er vochtproblemen ontstaan in het gebouw en dat bereiken we door met traditionele isolatiematerialen te werken, zoals houtvezelplaten.

Het pand had 0,0 % isolatie, daar moest wat aan gebeuren om modern wooncomfort te bereiken.

Daarnaast hebben we wandverwarming aan laten leggen op een aantal plaatsen. Dat heeft een hoog rendement en zorgt voor een comfortabele warmte in huis. Waar mogelijk plaatsen we dubbel glas. Al met al komen we op een relatief hoog isolatieniveau uit en dus zal uiteindelijk het energielabel met sprongen vooruitgaan. En het wooncomfort uiteraard ook!’

Lucas Polman is positief over de samenwerking met de gemeente: ‘Als je een monument koopt, moet je een realistische blik hebben op hoe je omgaat met je monument en met de betrokken gemeente. Je begint met respect voor het monument. Als je van daaruit in gesprek gaat met de overheid, dan heb je een gemeenschappelijk doel. Dan is het gemakkelijker om samen tot oplossingen te komen, waarbij het vaak een kwestie is van geven en nemen. Wij hebben heel erg goed samengewerkt met Johan van den Eijnden van de monumentencommissie van de gemeente ‘s-Hertogenbosch. De gemeente hecht veel waarde aan het behoud van monumenten en dacht daarom ook goed met ons mee.’

De gemeente hecht veel waarde aan het behoud van monumenten en dacht goed met ons mee.

‘Wij hebben van ons eerste project geleerd dat het loont om de tijd te nemen om oplossingen te zoeken die passen bij het monument. Maar al te vaak word je richting een dure oplossing gezogen, die later de sfeer in de weg staat. In ons eerste monument hebben we er eerst een tijd in gewoond, voor we langzaam zijn gaan verbouwen. Bij ‘De Drie Mollen’ hebben we lang gezocht naar een oplossing voor een verzakking in de buitenmuur. We wilden enerzijds verder verzakken voorkomen en anderzijds toch die welving in die buitenmuur te laten bestaan, omdat wij die zo bepalend voor het aangezicht vinden. Wij willen op deze manier laten zien wat de tijd doet met een pand.’

‘Wat we ook geleerd hebben van ons eerste project, is dat je heel veel niet van tevoren kan bepalen. Daarom is het belangrijk om te werken met een aannemer waar je goed contact mee hebt en waar je regelmatig mee overlegt over ontstane situaties. We hebben bij ons eerste project gewerkt met Sibo de Man van ODM-architecten uit Amsterdam en bouwbedrijf Smits & Znn uit Oirschot. Dat beviel zo goed, dat we deze partijen ook gevraagd hebben voor De Drie Mollen. Daar hebben we, vanwege het vele houtwerk, J. van de Plas Restauratietimmerwerken uit Udenhout aan toegevoegd.

Ik ben trots op ons project met onze woonboerderij en ik geniet nu ook weer van dit restauratieproces.

Ik ben trots op ons project met onze woonboerderij en ik geniet nu ook weer van dit restauratieproces. Je brengt zo’n pand weer een stuk verder in de tijd, het kan weer honderd jaar mee en is klaar voor komende generaties.’