Monument en landschap vertellen samen het verhaal
Nederland is een cultuurlandschap en daar is de natuur een onderdeel van. Dat maakt het logisch dat ook een organisatie als Staatsbosbeheer zich bezighoudt met het behoud erfgoed. Jori Wolf werkt bij Staatsbosbeheer en ze heeft in de provincie Groningen een aantal mooie projecten begeleid.
Sinds 1998 is Jori Wolf werkzaam voor Staatsbosbeheer. ‘Ik ben adviseur landschaps- en cultuurhistorie. Sinds 2005 zet Staatsbosbeheer mensen voltijds in op dit vakgebied. Wij zijn beheerder van groen erfgoed en soms ook eigenaar van monumentale panden. Vanuit die rollen kunnen wij bijdragen aan de ontwikkeling van een gebied, zodat het daar aantrekkelijk wordt om te zijn. We kijken naar het monument, maar ook naar de setting. Het geheel vormt het verhaal van die plek.’
Parels
‘Staatsbosbeheer heeft een paar jaar geleden een Capitool reisgids uitgegeven, met daarin de parels van Staatsbosbeheer. Daar staan ook een paar Groninger parels in, zoals de wierde van Maarhuizen, dicht bij Winsum. Wierden zijn belangrijk om het verhaal van Nederland te kunnen vertellen: ze maken duidelijk hoe in de loop van de tijd mensen een plek creëerden in het landschap waar ze zouden kunnen leven. De wierde bij Maarhuizen is ook van belang, omdat er in de bodem sporen zijn die linken aan de geschiedenis van het klooster Aduard.’
De wierde van Maarhuizen is een Groninger parel
Fantastische plek
‘De kop-hals-rompboerderij op deze wierde hebben wij sinds de jaren tachtig in bezit. Er zat een landbouwer op, die geen opvolger had. We spraken destijds met hem af dat hij er kon blijven wonen, zolang hij wou. Wij zijn toen al wel begonnen met het landschapsherstel op de wierde. Belangrijk was daarbij het beschermen van de bodem, vanwege de archeologische waarden.
Inmiddels is de pachter verhuisd en zijn wij op zoek naar een nieuwe bestemming voor de boerderij. We hebben een haalbaarheidsstudie uitgevoerd en samen met een architect gekeken naar de mogelijkheden voor toekomstig gebruik. We weten na het bouwhistorisch onderzoek wat de waarden zijn die behouden moeten blijven, maar we weten ook wat de ruimte is voor een nieuwe eigenaar om er iets van te maken wat ook toekomst heeft. Helaas hebben we de ideale gebruiker nog niet gevonden. Maar dat gaat vast gebeuren. Ik vind het zo’n fantastische plek, het moet lukken om daar een creatieve ondernemer voor te vinden.’
Het moet lukken een creatieve ondernemer te vinden.
Succesvolle herbestemming
‘Een project waarbij het erg goed geslaagd is om een nieuwe bestemming te vinden, is de Allersmaborg. De Rijksuniversiteit Groningen heeft deze borg nu van ons in erfpacht genomen en in gebruik als alumnihuis. De universiteit organiseert er onder andere summerschools en Staatsbosbeheer doet het groenbeheer. Onze beheerder doet onder andere het onderhoud van de boomgaard. Hij heeft een aantal zeldzame oude fruitrassen weer aan de praat gekregen. Het huis en de omliggende gronden zijn een mooi en goed onderhouden geheel, met toekomst. Daar ben ik erg blij mee.’
Zeldzame fruitrassen weer aan de praat.
Slochteren
‘Een van de grotere natuurgebieden in de provincie Groningen waar wij het beheer over voeren is het Roegwold. Wij zochten in die omgeving een kantoor en werkschuur. Tegenover de Fraeylemaborg in het dorpscentrum van Slochteren kwam een monumentale boerderij beschikbaar. De gemeente had een plan gemaakt om de leefbaarheid in de dorpskern op peil te houden. Daar pasten wij heel goed in, ook omdat wij onderdak willen bieden aan andere organisaties. Wij vinden het belangrijk om middenin de maatschappij te staan, daar past de aankoop van deze boerderij bij. We hebben de boerderij kunnen kopen, dankzij een restauratiesubsidie van de provincie Groningen. Er ligt inmiddels een restauratieplan, maar het is een beetje in de vertraging geraakt door aardbevingsschade. We gaan ervan uit dat we eind dit jaar ver gevorderd zijn met de uitvoering.’
Wij vinden het belangrijk om middenin in de maatschappij te staan.
UNESCO top100
‘Wij zijn nu betrokken bij het klooster van Ter Apel, een UNESCO top100 monument in Nederland. Wij vinden het belangrijk om met de aanpak van het klooster en het omliggende landschap in deze streek ontwikkelingen op gang te brengen. Dat kan door landschappelijke ingrepen, zoals het herstellen van een beekdal, maar ook door het historische verhaal te vertellen. Samen met de Rijksuniversiteit Groningen willen we daar meer onderzoek naar doen. ‘
Wij willen ontwikkelingen op gang brengen.
De provincie Groningen vindt het belangrijk dat het verhaal van Groningen wordt verteld. Dat kan door behoud van het cultuurhistorisch landschap en de monumenten daarin. Organisaties als Staatsbosbeheer spelen hierin een belangrijke rol.
De restauratie en herbestemming van de boerderij in Slochteren wordt door de provincie ondersteund vanuit de subsidieregeling Budget Restauratie Rijksmonumenten Groningen. De aanvragen voor dit budget worden onderling gewogen aan de hand van een aantal factoren, zoals toeristische waarde van het monument, openbare toegankelijkheid, uniciteit en plaats in Groninger geschiedenis, bijdrage aan het vestigingsklimaat, directe of indirecte werkgelegenheid. De aanvraag van Staatsbosbeheer scoorde erg goed op deze punten.
Bekijk het Erfgoedprogramma 2020-2023 van de provincie Groningen