Huub: ‘Dat merken wij ook. Vragen over vensterisolatie voeren de ranglijst van veelvoorkomende vragen aan. Tijdens vrieskou komen bij ons de meeste vragen over vensterisolatie binnen. Voor veel eigenaren is het dan ook vooral een comfortkwestie, maar steeds vaker ook een duurzaamheidsvraagstuk. Wij proberen verder te kijken dan één oplossing door ook allerlei alternatieven mee te wegen. Centraal daarbij staat de vraag wat de impact is op de monumentale waarde. Die impact kan uiteenlopen voor de verschillende alternatieven, waardoor de betere opties komen bovendrijven.’ Martijn vult aan: ‘Ook een kozijn en een raam kunnen monumentale waarde hebben. Als er bij een restauratie in de jaren zeventig ander glas is geplaatst dat geen monumentale waarde vertegenwoordigt, dan mag je dat vervangen, mits het passend is bij het kozijn en het raam. Eigenaren vinden het soms vreemd dat toestemming geweigerd wordt, omdat ‘vanaf de weg het verschil niet te zien is.’ Maar daar gaat het niet om. Het gaat om behoud van de monumentale waarde, dat is belangrijk om je te realiseren.’

Martijn: ‘De monumentencommissie van de gemeente maakt de afweging. Ze zullen meestal voor behoud van het originele glas zijn. De eigenaar kan dan als alternatief achterzetbeglazing aanbrengen of isolerende glasfolie.’ Huub: ‘Handmatig gemaakt glas zoals cilinderglas en het eerste machinale glas, zoals getrokken glas, is te bijzonder om te vervangen door isolerende glassoorten. Een achterzetraam aanbrengen spaart dan niet alleen het bijzondere glas, de isolatiewaarde is ook nog eens heel goed. Een dikke plus dus voor monument én milieu.  Als een gemeente ruggespraak wil, dan kunnen ze bij ons aankloppen voor advies. Bijvoorbeeld over isolerende glasfolies. Dit nieuwe product is ook mogelijk bij glas dat niet heel oud en dun is, maar eigenaren willen dan uiteraard wel zeker weten dat zo’n alternatief goed werkt. Soms is dat duidelijk, soms niet helemaal. Wij zijn daarom momenteel met een onderzoek bezig naar de isolatiewaarde van vier verschillende folies.’

Martijn: ‘Dat is goed te begrijpen. Je wilt het wonen in een monument tenslotte ook betaalbaar en toekomstbestendig houden, daarom moet je ook duurzaamheid in je overwegingen meenemen. Een aantal duurzame keuzes is voor monumenten vaak niet mogelijk, zoals het plaatsen van bestaand HR ++ glas. Dat is doorgaans zo’n 20 tot 25 mm dik, dat past niet in monumentale ramen en kozijnen.’ Huub vult aan: ‘Als het hout van het raam of kozijn ook nog eens oud is, dan zijn we geen voorstander van het vervangen ervan. Niet alleen omdat het historisch materiaal is, maar ook omdat naaldhout van voor ongeveer 1920 van nature veel schimmelwerender is dan het hout van nu.’

Martijn: ‘Momenteel zijn er technische ontwikkelingen gaande, waardoor er glas voorhanden komt met een bijna gelijke isolatiewaarde als HR++ en toch van een dikte van maar ongeveer 10 mm. Dat past dan vaak wel in een monumentaal raam of kozijn. Wij passen dat tegenwoordig wel vaker toe. Dit glas is ook in een ‘getrokken’ uitvoering verkrijgbaar, waardoor het een monumentale uitstraling krijgt. Hierbij gebruik je stopverf vervangende kit, waardoor er geen glaslatten nodig zijn. Ook dat zorgt voor behoud van het monumentale karakter. Daarnaast is er nu vacuümglas van 6 mm dikte met een zeer goede isolatiewaarde beschikbaar. Belangrijk hierbij is wel dat er een rasterpatroon in zit, zeer minimaal, maar toch. Ik adviseer mensen om dit glas wel eerst te bekijken, voor ze het bestellen.’ Huub beaamt dat het verstandig is om van dit en ander glas vooraf goed het uiterlijk te bekijken.

Martijn: ‘Dubbelglas wordt in mijn ogen te vaak als de heilige graal gezien. Er zijn soms alternatieven die een veel groter effect kunnen hebben. Dikke gordijnen, luiken binnen of buiten of kierdichting: dat zijn allemaal goede manieren om energierendement te halen.’ Huub: ’Ik merk ook dat men de neiging heeft om eerst iets aan het glas te willen doen. Kierdichting is echter de belangrijke eerste stap om energie te besparen. Want bij een historisch venster gaat meestal meer warmte verloren door de kieren rondom het raam dan door het glas. Ook is de kieren aanpakken goedkoper.  Voor een historisch raam heb je alleen meestal wel professionele tochtstrippen nodig die bedrijven komen plaatsen. En luiken herstellen of terugbrengen is natuurlijk ook een goede optie. Ook de gordijnenbranche heeft niet stil gezeten. Er zijn tegenwoordig speciale isolerende gordijnen. Berekeningen wijzen uit dat de beste gordijnen per jaar meer besparing opleveren dan bijvoorbeeld gelaagd glas.’