Inleiding

Begraafplaats in de wijk Kapel in 't Zand genaamd het Oude Kerkhof.

Het terrein bezit een vijfhoekige plattegrond, waarbij de zuidelijke zijde het licht gebogen verloop van de Herkenbosscherweg/Weg langs het Kerkhof volgt.

Het kerkhof is gesitueerd ten noorden van de Herkenbosscherweg/Weg langs het Kerkhof, die aan de oostzijde ombuigt en ook de noordoostelijke begrenzing van het terrein vormt. Het Schoolpad begrenst het kerkhof aan de noordwestelijke zijde. De westelijke omgrenzing wordt gevormd door een ommuring die zich uitstrekt tussen de Herkenbosscherweg in het zuiden en het Schoolpad in het noorden.

De begraafplaats is een in zijn huidige verschijningsvorm grotendeels in de loop van de 19de eeuw tot stand gekomen terrein met een oorsprong in 1785. Hiermee behoort het terrein tot de vroegere begraafplaatsen in Nederland, die op initiatief van de overheid buiten de stadswallen werden aangelegd.

Het oude kerkhof werd aangelegd in opdracht van de gemeente Roermond.

Omschrijving

De begraafplaats is geheel ommuurd en ingedeeld in een aantal grote en kleine compartimenten. Het overgrote deel van het terrein wordt ingenomen door het R.K. gedeelte, met als centraal punt de Bisschoppelijke Grafkapel uit 1887, naar een ontwerp van P.J.H. Cuypers (deze is onder nummer 32599 rijksbeschermd). In de zuidwestelijke hoek van het terrein bevindt zich het Algemene gedeelte (voornamelijk van protestantse signatuur), waarop aan de oostzijde een kleine Joodse begraafplaats aansluit (het oude Joodse deel). De nieuwe Joodse begraafplaats bevindt zich op het noordelijke deel van het terrein (hoek Schoolpad/Weg langs het Kerkhof). Tenslotte is er van oudsher een "kerkhof der verloren zielen", gelegen bij het voormalige lijkenhuis. Dit gedeelte was bestemd voor doodgeboren (ongedoopte) kinderen, aangespoelde drenkelingen uit de Maas, criminelen en zelfmoordenaars.

De begraafplaats kent een gevarieerde aanleg maar die van het katholieke deel is het meest kenmerkend. Brede paden in een noord-zuid lopende richting ontsluiten dit deel en geven via kleinere paden ontsluiting naar de andere delen van de begraafplaats. De graven liggen overwegend op regels, met de hoofdeinden tegen elkaar en daartussen smallere badende overige delen van de begraafplaats zijn veel eenvoudiger van opzet en beschikken nauwelijks over een groenstructuur. Op het katholieke deel wordt een deel van de structuur ondersteund door groene lanen en solitaire groenelementen. De fors uitgegroeide bomen maken de begraafplaats duidelijk zichtbaar in de omgeving.

Waardering

De oude begraafplaats is in aanleg, structuur, indeling en aankleding in gave staat bewaard gebleven en beschermenswaardig vanwege zijn cultuurhistorische, kunsthistorische en sociaal-historische waarde.

De oude aanleg, met muren en paden, zoals in de loop van de 19de-eeuw tot stand gebracht, is nog grotendeels in tact.

Het Oude kerkhof bezit ensemblewaarde wegens de situering op korte afstand van de kapel in 't Zand en als geheel van groot belang voor het aanzien van dit deel van de Roermond.

Het complex Oude Kerkhof is tenslotte van algemeen belang wegens de hoge mate van gaafheid van aanleg, afzonderlijke graven en kapellen. Tevens is sprake van architectuurhistorische en hoge cultuurhistorische zeldzaamheid.