Inleiding

Plat afgedekte onderbouw van een achtkante stellingmolen, genaamd de 'Molen van Speelman', in oorsprong daterend uit 1846.

Omschrijving

De onderbouw van de molenromp is in baksteen opgetrokken en bestaat uit drie bouwlagen. In de noordelijke gevelzijde bevindt zich op de begane grond een getoogde deur waarboven een rollaag; in de noordoostelijke gevelzijde een vijftienruits venster op de begane grond; in de oostelijke gevelzijde op de tweede verdieping een vijftienruitsvenster met hijsbalk; in de zuidoostelijke gevelzijde op de eerste verdieping eveneens een vijftienruitsvenster; in de zuidelijke gevelzijde een getoogde dubbele deur waarboven een nieuwe gedenksteen met onder meer de naam van de stichter van de molen J.J. van Rhijn, de herbouw door C.J. Speelman en datum van restauratie; in de zuidwestelijke gevelzijde op de begane grond een vijftienruitsvenster; in de westelijke gevelzijde op de tweede verdieping een vijftienruitsvenster in de westelijke gevelzijde op de tweede verdieping een vijftienruitsvenster; en in de noordwestelijke gevelzijde op de eerste verdieping een vijftienruitsvenster. Op de scheiding van de eerste en tweede verdieping zijn hardstenen consoles zichtbaar; op enige afstand onder het dak bevinden zich openingen voor de vroegere stellingliggers.

Landelijk gezien is het onderhavige molentype vrij algemeen. Met het gegeven dat in Zuid-Holland vooral ronde stenen stellingmolens voorkomen is het voor de regio een weinig voorkomend type. In 2001 resteren in Zuid-Holland nog 8 molens van dit type. De molen kende, afgaande op interpretatie van kadastrale gegevens, perioden van bewoning.

Waardering

De romp van de Molen van Speelman is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en typologische waarden als voorbeeld van een molenromp van het type achtkante stellingmolen. Hoewel genoemd molentype landelijk gezien vrij veel voorkomt, is dit in Zuid-Holland op zich tamelijk zeldzaam. Het feit dat de korenmolen kennelijk vanaf een vroeg stadium een periode van bewoning heeft gekend levert, ongeacht het ontbreken van duidelijke, fysieke blijken daarvan in de romp, een extra score op voor wat betreft het punt van de zeldzaamheid van het object. Immers, bewoonde korenmolens kwamen in het algemeen in ons land weinig voor. Daarnaast vormen de visuele kwaliteit en de relatieve gaafheid van het bouwkundig casco van de molenromp argumenten voor een waardering op rijksniveau.