Inleiding

Het Veerhuis is in 1821 gebouwd in opdracht van de kuiper/koopman Klaas Koning, die in 1829 burgemeester van de gemeente Oldemarkt werd. Het is gebouwd als veerhuis annex schipperscafé aan de in 1964 gedempte en in 1984 weer uitgegraven haven van het kanaal Mallegat, dat de verbinding vormde met het indirect in de Zuiderzee uitmondende riviertje de Linde. In 1859 werd het veerhuis verbouwd, waarbij onder meer de trap aan de voorgevel is toegevoegd. Het pand heeft een kenmerkende 19de-eeuwse bepleistering met schijnvoegen.

Omschrijving

Het vanuit een rechthoekige plattegrond opgetrokken, twee bouwlagen (een lage parterre en een bel-étage) tellende vrijstaande pand heeft gepleisterde gevels onder een met Hollandse pannen gedekt zadeldak. De naar de Hoofdstraat gekeerde, symmetrische kopgevel is voorzien van schijnvoegen en een zestraps-stoep naar de bel-étage met een niet oorspronkelijke voordeur met "veerhuis" boven een bovenlicht met roedenverdeling. Aan weerszijden van de entree bevindt zich een rechtgesloten venster van kunststof met roedenverdeling als-mede een liggend zes-ruitsvenster in de zwart geschilderde plint. De hoeklisenen zijn bekroond door obelisken op uitkragende schouderstukken, die de aanzetten van de geveltop vormen. Deze bezit verder een klein kruisvenster en een halfronde bekroning met schelpmotief. De linker zijgevel is voorzien van vier rechtgesloten kunststof vensters met roedenverdeling op de bel-étage en een niet originele deur. De achtergevel is symmetrisch met twee boven elkaar geplaatste vensters. De indeling van de rechter zijgevel is recentelijk gewijzigd. De deur rechtsachter is verdwenen en in het midden van de parterre zijn twee vensters toegevoegd. Hier rechtsboven bevindt zich nog een gevelopening met persiennes.

Waardering

Het oorspronkelijke aanzien van het Veerhuis is ondanks de diverse wijzigingen in met name de plaatsing van de gevelopeningen niet noemenswaardig aangetast. Het is een beeldbepalend pand van een vrij zeldzaam soort, dat de Hoofdstraat aan de noord-westkant afsluit. Vanwege de oorspronkelijke functie en de betekenis voor de 19e eeuwse infrastructuur, de bijzondere situering en de karakteristieke vorm heeft het Veerhuis zowel cultuurhistorische als architectuur-historische en zeldzaamheidswaarde.