Tischbeinstraat 8, Maastricht
Inleiding
ZEVEN ARBEIDERSWONINGEN, 1919, als geheel een aaneengesloten L-vormige straatwand. Gebouwd in opdracht van de socialistische Woningvereniging Beter Wonen, naar een ontwerp van de Amsterdamse architecten Z.Gulden en J.Geldmaker, in een door de Amsterdamse School beïnvloede bouwtrant. Deze panden werden in 1919 voorzien van een houten bergplaats en in 1993 gerenoveerd.
Alle aan- en bijbouwen zijn uitgesloten van bescherming.
Omschrijving
Ritmisch gelede, L-vormige straatwand met een drietal woningtypen. Deze straatwand is vanaf de eerste woning aan de Coclerstraat tot aan de laatste van de Tischbeinstraat als volgt samengesteld: type C, C, B, E, B, C, C.
Het hoekpand van het type E heeft een onregelmatige plattegrond, de aan weerszijden daarvan gelegen huizen van het type B zijn voorzien van L-vormige plattegronden. De woningen van het type C zijn gebouwd op rechthoekige plattegronden.
De panden van de typen B en C hebben een bouwlaag plus zolderverdieping onder bitumineuze platte daken, waarvan de steile dakschilden gedekt zijn met karakteristieke rode tegels.
In tegenstelling tot de typen C zijn de woonhuistypen B niet voorzien van een afgeronde tot in het dak doorlopende portiekafscheiding met portiekvensters, die doorloopt in een dakkapel met aan weerszijden twee houten vensterkozijnen. De achtergevels van de typen B en E zijn voorzien van gevariëerd gelede houten vensterkozijnen. De achtergevels van het type C hebben een kruiskozijn en een achterdeur met zijlicht op de begane grond, een drievoudig verticaal geleed kozijn in het steile dakschild.
Het hoekpand van het type E telt twee bouwlagen onder een schilddak met insteekkappen en kenmerkt zich door een afgeschuinde hoekpartij. Aan weerszijden van de hoekpartij topgevels met vlechtingen. De daken zijn voorzien van een bitumineuze dakbedekking.
De bakstenen gevels zijn opgetrokken op een trasraam met brede streklijst, hebben strek boven de vensters en portieken, licht geprofileerde portieklijsten, decoratieve consoles onder de gevelranden, vlechtingen in de geprofileerde topgevelvlakken en bakstenen bloembakken op consoles onder de topgevelvensters.
Alle vensterkozijnen waren oorspronkelijk voorzien van kleine roedeverdeling. De oorspronkelijke paneeldeuren met draairamen zijn vervangen.
Waardering
De straatwand is van groot cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van de architecten Gulden en Geldmaker, de esthetische kwaliteiten van hun ontwerp, het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek. Het geheel vormt een essentiëel onderdeel van een beschermde stedebouwkundige structuur uit het eerste kwart van de twintigste eeuw, is vanwege de situering verbonden met de ontwikkeling van de stad, en is van betekenis voor het aanzien van Maastricht. De groep beschikt over een redelijke mate van gaafheid en een bovenregionale cultuur- en architectuurhistorische zeldzaamheid.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
SOCIALE WONINGBOUWCOMPLEX V D BERGHSTRAAT E.O., 1919.
Oorspronkelijk bestaand uit zevenentwintig woningen en twee winkelhuizen. Verdeeld over twee complexonderdelen: een L-vormige en een U-vormige straatwand, in elkaars verlengde liggend. Gebouwd door aannemer A.P. Veenendaal te Utrecht, in opdracht van de socialistische woningvereniging Beter Wonen, naar een ontwerp van de Amsterdamse architecten Z.Gulden en J.Geldmaker, in een door de Amsterdamse School beïnvloede bouwtrant.
Gesitueerd in een waardevol stedelijk uitbreidingsgebied uit het eerste kwart van de 20e eeuw, gerealiseerd in het kader van de Woningwet 1901. De kern van dit uitbreidingsgebied wordt gevormd door een vijfhoekig plein met centrale groenvoorziening in het midden (Sterreplein). Vanuit deze hoeken waaieren vijf straten stervormig uit, die de vijfpuntige ster in het Maastrichter stadswapen symboliseren. De Coclerstraat is een van deze uitwaaierende straten.
In 1919 werd de woninggroep Van de Berghstraat e.o. voorzien van vrijstaande, per twee woningen gekoppelde houten bergingen.
Algehele renovatie, 1993. Alle aan- en bijbouwen zijn uitgesloten van bescherming.
Omschrijving
Twee straatwanden met arbeiderswoningen en winkels in een vijftal typen, in expressieve baksteenarchitectuur. De panden hebben een trasraam, in halfsteens verband gemetselde buitengevels met spauw in kleurige ringovensteen, rondingen bij deurkozijnen in kops verband. Rollagen langs de topgevels van groen verglaasde, bezande stenen. Rollagen onder en boven de lichtkozijnen in blauwe klinkers. Binnenmuren in veldbrandsteen, dorpels in blauwe hardsteen. Vlechtingen in de topgevels.
Platte daken met dakschilden, voorzien van zeer karakteristieke rode daktegels.
Waardering
Het sociale woningbouwcomplex v d Berghstraat is van groot cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van de architecten Gulden en Geldmaker, de esthetische kwaliteiten van hun ontwerp, het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek. Het complex vormt een essentieel onderdeel van een beschermde stedebouwkundige structuur uit het eerste kwart van de twintigste eeuw, is vanwege de situering verbonden met de ontwikkeling van de stad, heeft collectieve voorzieningen en is van betekenis voor het aanzien van Maastricht. De groep beschikt over een redelijke mate van gaafheid, bestaat uit twee onderdelen van aanzienlijke architectonische kwaliteit en heeft een bovenregionale cultuur- en architectuurhistorische zeldzaamheidswaarde.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Woonhuis | Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Tischbeinstraat | 8 | – | 6221 XG | Maastricht | St.Maartenspoort | – | Ja |
Tischbeinstraat | 10 | – | 6221 XG | Maastricht | St.Maartenspoort | – | – |
Tischbeinstraat | 12 | – | 6221 XG | Maastricht | St.Maartenspoort | – | – |
Tischbeinstraat | 14 | – | 6221 XG | Maastricht | St.Maartenspoort | – | – |
Coclersstraat | 14 | – | 6221 XE | Maastricht | St.Maartenspoort | – | – |
Coclersstraat | 16 | – | 6221 XE | Maastricht | St.Maartenspoort | – | – |
Coclersstraat | 18 | – | 6221 XE | Maastricht | St.Maartenspoort | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | E | 1501 | – | Maastricht |
– | E | 1502 | – | Maastricht |
– | E | 1496 | – | Maastricht |
– | E | 1499 | – | Maastricht |
– | E | 1497 | – | Maastricht |
– | E | 1498 | – | Maastricht |
– | E | 1500 | – | Maastricht |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1919 | 1919 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Geldmaker, M. ; Limburg | architect / bouwkundige / constructeur | – |
Gulden, Z. ; Limburg | architect / bouwkundige / constructeur | – |
Woningvereniging Beter Wonen ; Limburg | opdrachtgever | – |