Rupelmonde, Nieuwersluis
HOOFDGEBOUW (Rupelmonde). Blokvormig hoofdgebouw bestaande uit een zeventiende-eeuws deel van drie bouwlagen (grenzend aan de straat) en een achttiende-eeuws deel van twee bouwlagen (grenzend aan de Vecht) opgetrokken in baksteen onder een met Tuile du Nord pannen gedekt dubbel afgeplat schilddak. Op de nokeinden vier gemetselde schoorstenen met bekroning van latere datum. Het achterste deel is breder dan het voorste deel. De voorgevel aan de straatzijde wordt gevormd door een middenrisaliet met ingangspartij uit 1768 bekroond door een driehoekig fronton waarin een rondvenster is uitgespaard versierd met guirlandes. De ingangspartij bestaat uit een twintigste-eeuwse toegangsdeur waarboven een rondboog meerruitsvenster (fenetre à terre) op de verdieping gevat in een natuurstenen omlijsting. De toegangsdeur wordt geflankeerd door Ionische zuilen (uit 1796) waarop een hekwerk in Lodewijk XVI-stijl rust. De omlijsting van het venster en het hekwerk op het dak is uitgevoerd in Lodewijk XV-stijl. Aan beide kanten van het verdiepingsraam een oeil de boeuf gevat in kwabornamenten, die daar rond 1930 door de architect F.J.A. den Terc zijn aangebracht. Ter weerszijden van het middenrisaliet een vensteras opgebouwd uit drie meerruitsvensters met luiken. Geblokte hoeklisenen. In de vijfassige achtergevel een centrale driehoekige uitbouw (van de achthoekige koepelzaal) van drie traveeën breed bekroond door een zandstenen ornament van twee blanke alliantiewapens en twee liggende figuren voorstellende Neptunus en Mercurius. Boven de daklijst een hekwerk in de vorm van een attiek in Lodewijk XV-stijl, identiek aan dat van de voorzijde. De vensterassen bestaan uit twee boven elkaar geplaatste meerruitsvensters met persiennes. De middelste travee is gevat in een zandstenen omlijsting. In de zijgevels van het voorhuis twee vensterasen bestaande uit drie meerruitsvensters met luiken en een dakkapel. In de zijgevels van het achterhuis twee vensterassen (twee meerruitsvensters), waarvan die aan de westkant blind is uitgevoerd. De noordgevel heeft twee paneeldeuren. In het verspringende muurwerk tussen het voor- en achtergedeelte is een nis uitgespaard. De nis aan de linkerzijde heeft een zandstenen console-vormige onderdorpel. In het INTERIEUR is het achttiende-eeuwse stucwerk in Lodewijk XV-stijl van belang.
Waardering
HOOFDGEBOUW (Rupelmonde) van algemeen belang:
- vanwege het in oorsprong 17de-eeuwse blokvormige hoofdgebouw, dat in 1768 met een koepelzaal uitgebreid is;
- vanwege de zandstenen decoraties van het exterieur in Lodewijk XV- en XVI-stijl;
- vanwege de zeldzaamheidswaarde van de koepelkamer;
- vanwege het 18de-eeuwse stucwerk van het interieur;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), TOEGANGSHEK (3), TUINBEELDEN (4), KOETSHUIS (5), AANLEGHEK (6), SPEELHUISJE (7), TUINMUUR (8), TUINHUIS (9). De historische buitenplaats is gelegen op de westelijke oever van de rivier de Vecht ten zuiden van de dorpskern Nieuwersluis. Rupelmonde werd in het midden van de zeventiende eeuw gebouwd als een smal opgetrokken stadshuis aan de Vecht. Een kaart van Covens en Mortier uit de eerste kwart 18de eeuw toont het huis gelegen in een eenvoudige geometrische aanleg onderverdeeld in verschillende parterres en een overtuin aan de overzijde van de Vechtdijk, de huidige Rijksstraatweg. In 1942 werd deze overtuin door ruilverkaveling bij de buitenplaats Sterreschans gevoegd, en is als zodanig als historische aanleg beschermd. Rupelmonde kwam toen in het bezit van de helft van de ommuurde moestuin annex boomgaard door Jacob Berthon werd het huis in 1768 aan de Vechtzijde uitgebreid met een achthoekige koepelzaal geflankeerd door zijvleugels. De gevel aan de straatzijde kreeg een middenrisaliet, die in 1796 werd veranderd in een zuilenportiek. Op een tekening van H. Numan uit 1793 is te zien dat het huis toen bekroond was met een klokkentorentje, dat in 1860 werd verwijderd. In het begin van de negentiende eeuw werd de aanleg in landschapsstijl gewijzigd, zoals te zien is op de gravure van Lutgers (1836). Het ovaalvormig perk voor het huis en enkele solitairen zijn thans nog aanwezig. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw werd een deel van de aanleg opgeofferd door de verbreding van de Rijksstraatweg.
Voor de bescherming van ondergeschikt belang zijn:
- de woning Rio Verde;
- de garage bij de moestuin;
- de garage ten noorden van het huis;
- de houten schutting met twee tuinhuisjes bij de moestuin;
- de tuinvazen (aangekocht vanaf 1976).
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. Aan de oostzijde wordt de buitenplaats begrensd door de Vecht en aan de westzijde door de Rijksstraatweg. De zuidgrens wordt gevormd door een houten schutting. Aan de noordzijde grenst de buitenplaats Rupelmonde aan het park van het huis Rio Verde.
Waardering
De HISTORISCHE BUITENPLAATS RUPELMONDE is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:
- vanwege het 17de-eeuwse hoofdgebouw, dat in 1768 met een koepelzaal is uitgebreid; - vanwege zijn ornamentering in Lodewijk XV en XVI-stijl;
- vanwege de bij de buitenplaats behorende eenvoudige aanleg in landschapsstijl; - als representatief voorbeeld van de reeks historische buitenplaatsen aan de Vecht.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Landhuis | Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Rijksstraatweg | 24 | – | 3631 AC | Nieuwersluis | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | C | 908 | – | Loenen |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1750 | 1800 | – | vervaardiging |
1768 | 1768 | – | verbouwing |