Reitdiepsluis, Zoutkamp
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Omschrijving
REITDIEPSSLUIS. Centraal geplaatste schutsluis met aan beide zijden een dubbele uitwateringssluis, gebouwd in 1877. SCHUTSLUIS. Uit rode handvormsteen opgetrokken dubbelkerende schutsluis. Het metselwerk is afgedekt met deels hardstenen, deels betonnen dekplaten. De deursponningen zijn uitgerust met hardstenen aanslagen. In het door hardstenen hoekstukken opgesloten metselwerk zijn hardstenen haalkommen opgenomen voorzien van smeedijzeren pennen. Het binnenhoofd is uitgerust met twee paar geklonken stalen puntdeuren met houten aanslagen. De deuren zijn ieder voorzien van een stalen duwboom met ketting en ijzeren kaapstanders met een gietijzeren draaiwerk. Het buitenhoofd is uitgerust met een paar in 1949 aangebrachte azobéhouten puntdeuren (vloeddeuren). De ebdeuren zijn uit hun inkassing verwijderd. De deuren zijn ieder voorzien van een stalen duwboom met ketting en ijzeren kaapstanders met een gietijzeren draaiwerk. De deuren zijn aan de bovenzijde afgehangen aan in de hardstenen aanslagen opgenomen halsbeugels. Houten remmingwerken aan binnen- en buitenzijde. De remmingwerken aan de binnenzijde zijn aan een zijde beloopbaar. UITWATERINGSSLUIZEN. Uit rode handvormsteen opgetrokken dubbelkerende uitwateringssluizen bestaande uit vier kokersluizen. Het metselwerk van de getoogde doorgangen in het bovenhoofd is voorzien van hardstenen blokken. De twee buitenste doorgangen aan de binnenzijde zijn versierd met gietijzeren dolfijnkoppen. Iedere koker is uitgerust met een paar houten puntdeuren geplaatst voor het bovenhoofd en twee paar houten puntdeuren geplaatst aan de binnenzijde van het bovenhoofd. De binnendeuren vinden aan de bovenzijde hun aanslag tegen een geklonken stalen puntstuk. De deuren zijn aan de bovenzijde afgehangen aan in de hardstenen aanslagen opgenomen halsbeugels. De vijf doorgangen van de sluizen zijn aan binnen- en buitenzijde voorzien van in het metselwerk ingekaste dubbele schotbalksponningen. De uitwateringssluizen zijn aan de buitenzijden voorzien van gebogen gemetselde vleugels voorzien van deels hardstenen dekplaten en hoekstukken. De niet-oorspronkelijke gelaststalen hekwerken langs de sluiskolken alsmede de gelaststalen brug worden wegens te weinig monumentale waarde niet van rijkswege beschermd.
Waardering
Reitdiepssluis. Schut- en uitwateringssluis uit 1877 algemeen belang wegens:
- de ouderdom;
- de betekenis voor de waterstaatkundige geschiedenis van de provincie Groningen;
- het materiaalgebruik en de vormgeving;
- de markante ligging;
- de relatie met de overige complexonderdelen;
- de relatie met de nabijgelegen eveneens beschermde Hunsingosluis uit 1859.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
REITDIEPSSLUIZEN. Sluizencomplex, aangelegd in 1877 in de kort tevoren ter afsluiting van het Reitdiep in 1874-1876 aangelegde afsluitdijk, die loopt van het Friese Nittershoek tot aan de voormalige batterij (thans het terrein om de sluismeesterswoning) te Zoutkamp. Sinds de afsluiting van de Lauwerszee bij Lauwersoog in 1969 hebben de sluizen hun zeekerende functie verloren.
Het complex bestaat uit de volgende onderdelen:
1. Schut- en Uitwateringssluis (Reitdiepssluis), Sluisweg ongd
2. Buitenhaven met Korte Hoofd en Lange Hoofd, Sluisweg ongd
3. Sluismeesterswoning, Sluisweg 22
4. Sluismeestersverblijf, Sluisweg ongd
5. Deurenloodsen met sleephelling, Reitdiepskade 1;1a
6. Loods van de Rijksbetonningsdienst, Reitdiepskade 11 (mon.nr. 35875)
De bij het complex behorende binnenhaven wordt vanwege te weinig monumentale waarden, als gevolg van ingrijpende wijzigingen in 1990, niet van Rijkswege beschermd. Het belang van deze binnenhaven, evenals overigens dat van het jongere sluismeestersverblijf op een der hoeken van de uitwateringssluis, ligt op gemeentelijk niveau.
Waardering
Sluizencomplex uit 1877, bestaande uit de schut- en uitwateringssluis, de buitenhaven, de sluismeesterswoning, het sluismeestersverblijf, de (voormalige) deurenloodsen en de loods van de Rijksbetonningsdienst, van algemeen belang wegens:
- de ouderdom;
- de betekenis voor de waterstaatkundige geschiedenis van de provincie Groningen, in het bijzonder voor die van de afwatering van het Westerkwartier en een groot gedeelte van Hunsingo;
- de gedifferentieerde samenstelling van het complex;
- het materiaalgebruik en de vormgeving;
- de markante ligging;
- de relatie met de nabijgelegen eveneens beschermde Hunsingosluis uit 1859 (mon. nr 35874.)
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| – | Weg- en waterbouwkundige werken | Waterkering en -doorlaat | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| – | – | – | – | Zoutkamp | by Sluisweg 24, Zoutkamp, Zoutkamp | – | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | F | 3785 | – | Ulrum |
| – | F | 4114 | – | Ulrum |
| – | F | 3811 | – | Ulrum |
| – | F | 3809 | – | Ulrum |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1877 | 1877 | – | vervaardiging |