Inleiding

In opdracht van landbouwer R. Spijkervet gebouwd woonhuis. Het huis is gebouwd naar een ontwerp van de architecten Voerman en Mol in de rond de eeuwwisseling nog gangbare neo-renaissance stijl, waaraan details in art nouveau zijn toegevoegd.

Omschrijving

Het pand is opgetrokken uit rode verblendsteen vanuit een oorspronkelijk L-vormige plattegrond. Het heeft een verdieping onder een met bouletpannen gedekt afgeknot schilddak met een dakkapel. De zeer representatieve voorgevel heeft een omlijsting die bestaat uit een hardstenen plint, eveneens hardstenen hoeklisenen met diamantkoppen en een geprofileerde houten kroonlijst. De ingangstravee risaleert op de verdieping en heeft een waarschijnlijk niet meer oorspronkelijke balkondeur met rondboog bovenlicht tussen, opnieuw, hardstenen hoeklisenen. De monumentale entreepartij bestaat uit een ondiep portiek met een originele deur die rijkelijk is versierd met houtsnijwerk, een smeedijzeren raamijzer en een deurknop en brievenbus met handgreep van koper in art nouveaustijl. Het halfronde bovenlicht is symmetrisch ingevuld met glas-in-lood. Laag in de rechter zijkant van het portiek is een zwartglazen gedenkplaat ingemetseld met afbeeldingen van diverse soorten gereedschap en de tekst "Gedenksteen geplaatst door H. Spijkervet Rz. 12 nov. 1900". Aan weerszijden van de deur staan halfzuilen van gepolijst porfier op hardstenen poeren. Consoles op deze kolommen ondersteunen een balkon met hardstenen voetplaat en een balustrade met zinken balusters. Het rechter deel van de gevel is voorzien van tweelichtvensters met bewerkte middenstijlen onder hanekammen met sluit- en aanzetstenen van grijze hardsteen. Het linker deel bezat oorspronkelijk twee identieke vensters in elke bouwlaag, eveneens met hardstenen aanzet- en sluitstenen in de hanekammen. De vensters op de begane grond zijn echter vervangen door een groot etalageraam.

De kap heeft aan de voorzijde een fraai versierde zinken dakkapel met rondboog bifora. De dakkapel wordt bekroond door een windvaantje met het jaartal 1900. De hoeken van de hoekkepers zijn met zinken decoraties afgewerkt.

Achter, aan de Kalverstraatzijde, heeft het pand een smalle, symmetrische gevel van machinale baksteen onder afgeknot zadeldak. De begane grond is voorzien van een lage deur met art nouveau sluitwerk. Rechts naast de deur bevindt zich een ijzeren rooster, boven de deur twee getraliede venstertjes. Het balkon op de verdieping heeft een ijzereren balustrade op een voetplaat en consoles van grijze hardsteen. De fraai versierde regenpijp en de bijbehorende vergaarbak links aan de gevel zijn van gietijzer. De uitkragende daklijst is verlevendigd met snijwerk. Aan de nog zichtbare geveldelen van de oorspronkelijke, nu volgebouwde binnentuin zijn de restanten van een wintertuin met in reliëf uitgevoerde boomtakken terug te vinden. De dakkapel boven de zijmuur is eveneens van zink en heeft een ovaal venster.

Het interieur is nog vrijwel volledig in oorspronkelijke staat. De lambris van het ingangsportaal is bezet met geglazuurde tegels met decoratie in reliëf. Die van de gangmuren is bezet met ongedecoreerde gelazuurde tegels met vellingkanten, waarboven een smal tegelfries met florale reliëfdecoraties. De portaaldeur is ingevuld met geëtst glas waarop een natuurtafereel en decoratie met zweepslagmotieven. In portaal en gang zijn de vloeren bedekt met grote marmeren platen. De deuren op de parterre zowel als op de verdieping zijn voorzien van profiellijsten. Uit de witte gangmuren steken de levensgrote, eveneens witte koppen van paard, koe, hond en hert.

De wanden zijn evenals het plafond versierd met profiellijsten en stucdecoraties met florale motieven. De houten kapstok is in de bouwtijd van het huis vervaardigd door de plaatselijke meubelmaker gebr. Monsieur. Het glas in de deur aan het andere einde van de gang is eveneens voorzien van geëtste decoraties die vergelijkbaar zijn met die in de portaaldeur.

Aan weerszijden van de gang bevindt zich een kamer en suite met stucdecoraties aan het plafond. De kamer links is verbouwd tot een grote, ongelede ruimte met etalagevenster. De trap naar de verdieping heeft een zware trappaal met een koperen, lampdragende figuur, een glas-in-lood raam met jachttafereel van de Haarlemse glazenier Bogtman aan het trapbordes en, boven de trapboog, een adelaar op een sokkel. Ook de gangwanden en het plafond van de verdieping zijn voorzien van stucdecoraties. De lambris van de gangwanden is bezet met dezelfde geglazuurde tegels als de gang op de parterre. De ruimte-indeling op de verdieping is nog de oorspronkelijke en ook de interieurs van de suites zijn ongewijzigd, met marmeren schoorsteenmantels rondom schouwen met stucdecoraties aan de bovenranden en met gedecoreeerde stucplafonds.

Waardering

Dit opmerkelijk rijke pand is door zijn ligging op een in het oog springende hoek aan de westzijde van de Markt, het historische hart van de stad, stedebouwkundig van belang. Het is van architectuur-historische waarde vanwege de stilistische kenmerken die karakteristiek zijn voor het einde van de 19e eeuw, met elementen van neo-renaissance en art nouveau. Het materiaalgebruik, de verfijnde details en de aanwezigheid van restanten van de wintertuin verhogen die waarde nog. Hoewel het inbrengen van het grote venster een vrij ingrijpende wijziging van het oorspronkelijke aanzien van het pand betekent, mag het toch worden beschouwd als gaaf en representatief voor de woonhuisarchitectuur van rond de eeuwwisseling.