Inleiding

WINKEL met twee WONINGEN gebouwd in 1914 door aannemer F. Rubertus uit Uithuizen in opdracht van de gebroeders Frans en Johannes Kromme. De stijl waarin het pand gebouwd is vertoont kenmerken van het Rationalisme. De gebroeders Kromme kwamen in het begin van de 20ste eeuw vanuit Duitsland naar Nederland als verkopers in textiel. Zij vestigden zich in 1914 in Kloosterburen aan de Hoofdstraat, de doorgaande weg naar Wehe-den Hoorn, direct naast de Rooms-Katholieke kerk. In het pand waren drie winkels gevestigd, namelijk een textielzaak, een reparatiewerkplaats en handel voor fietsen en een naaimachinezaak. In 1963 werd het winkelgedeelte tot één geheel verbouwd ten behoeve van de textielzaak. Op de beide hoeken bevindt zich een woning. Op de eerste verdieping die gedeeltelijk gewijzigd is, zijn er behalve slaapkamers werkplaatsen. Bij het pand hoort een HEK van smeedijzer bekroond door gietijzeren ornamenten.

Omschrijving

Twee bouwlagen hoog, deels onderkelderde WINKELWONING op rechthoekige plattegrond opgemetseld van rode baksteen en gedekt door een plat dak. Gevels hebben een trasraam van gesinterde donkerpaarse steen, worden beëindigd door een balustrade van metselwerk en hebben ter hoogte van middendorpels van vensters op elke bouwlaag een gevelband van gele en oranje verblendsteen. Vensters zijn verticaal en worden beëindigd door latei van pleisterwerk met geometrische decoratie.

Voorgevel, noordgevel, wordt door vier pilasters verdeeld in vijf gevelvelden. Midden in voorgevel, over drie gevelvelden, een in de jaren zestig deels gewijzigde winkelpui omlijst door geglazuurde zwarte horizontale tegels en beëindigd door een houten lijst; op beide hoeken van pui een entree met portiek; in portiek een houten deur met venster en rechthoekig bovenlicht; tussen beide entrees drie grote etalagevensters met in bovenlichten een roedenverdeling. Aan weerszijden van winkelpui, in twee buitenste gevelvelden, twee verticale vensters. In middelste gevelveld op eerste verdieping springt de gevel ongeveer een meter terug en wordt gedekt door lessenaarsdak van geglazuurde oranje tuiles du nord; teruggelegen geveldeel heeft twee verticale vensters en een goot op klossen. Gevelveld ten oosten van terugliggend geveldeel wordt bekroond door een segmentboogvormig fronton met decoraties van oranje en gele verblendsteen; aan weerszijden van fronton een pilaster; tussen pilasters twee verticale vensters en aan weerszijden van pilasters een verticaal venster. In oostelijk gevelveld op eerste verdieping twee verticale vensters. In gevelveld ten westen van terugliggend geveldeel op eerste verdieping een tweedelig venster. Oostelijk gevelveld wordt bekroond door een klein driehoekig fronton met in het midden een korte pilaster; in fronton vakwerkdecoratie van oranje verblendsteen met siermotieven in gele verblendsteen; onder fronton twee verticale vensters.

Oostgevel heeft op begane grond drie verticale vensters, een tweedelig venster en een keldervenster. Op eerste verdieping drie verticale vensters; aan weerszijden van middelste venster een bakstenen pilaster die een zelfde segmentboogvormig fronton als in voorgevel ondersteunen. Westgevel springt ongeveer halverwege iets naar voren; noordelijk, vooruitgelegen geveldeel wordt bekroond door een zelfde driehoekig fronton als in voorgevel; onder fronton een tweedelig venster; op begane grond twee verticale vensters. In terugliggend, zuidelijk geveldeel op begane grond een verticaal venster met daaronder een keldervenster, en een tweedelig venster; op eerste verdieping twee verticale vensters. Achtergevel, zuidgevel, heeft een goot op klossen, geen gevelbanden en een aangebouwd houten schuurtje. Middelste deel van achtergevel is gewijzigd en heeft een niet-originele deur en daarboven een niet-origineel venster. Ten westen van gewijzigd geveldeel een T-venster met driedelig bovenlicht, een klein verticaal venster en een deur met bovenlicht, alle beëindigd door latei van pleisterwerk; boven T-venster eenzelfde venster. Ten oosten van gewijzigd geveldeel op begane grond een samengesteld driedelig venster, een verticaal venster, eenzelfde deur als in westelijk geveldeel en een niet-origineel venster; op eerste verdieping eenzelfde T-venster als in westelijk geveldeel.

INTERIEUR van textielzaak, beide woningen en de werkplaatsen op de eerste verdieping zijn, wat de indeling betreft, grotendeels ongewijzigd. Het oorspronkelijke gedeelte van de textielzaak heeft originele houten wandkasten met laden en schappen en een originele houten toonbank.

Waardering

Winkelwoning en hek van algemeen cultuur- en architectuurhistorisch belang:

- als voorbeeld van een groot winkelpand uit 1914 in de provincie Groningen

- vanwege de sobere vormgeving en ornamentiek in een stijl met kenmerken van het Rationalisme

- vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur en delen van het interieur

- vanwege de beeldbepalende ligging in het dorp Kloosterburen