Molenbosch, Zeist
Omschrijving complexonderdeel 6
De hoofdingang van het landschappelijk aangelegde PARK Molenbosch wordt gevormd door een oprijlaan die zich aan de zijde van de Driebergseweg bevindt. De lange oprijlaan, waarlangs voor een deel oude beuken staan, loopt vanaf de zuidwestzijde van het perceel (vlak na de Molenweg) en verwijdert zich langzaam van de Driebergseweg. De laan loopt eerst langs het koetshuis, vervolgens langs de tuinmanswoning en loopt daarna licht omhoog in de richting van het landhuis. Na het landhuis maakt de laan een flauwe S-bocht naar rechts, voert langs de slingervijver (aan de linkerzijde) en buigt geleidelijk weer terug naar de Driebergseweg om tot slot even voor de hoek van de Heidelaan en Driebergseweg te eindigen.
Het terrein tussen de oprijlaan en Driebergseweg is deels begroeid met bomen en struiken. Voor het huis bevindt zich een weide die aan de Driebergseweg afgeschermd is met jonge aanplant. De begroeiing ontneemt vanaf de Driebergseweg voor een groot deel het zicht op het huis. Oorspronkelijk had dit terrein een meer open karakter. De slingervijver bevindt zich aan de zuidoostzijde van het park. De S-vormige vijver begint in de hoek van de Heidelaan en Driebergseweg als een smalle sloot, om daarna in noordelijke richting te verbreden. Voor het landhuis maakt de vijver een bocht naar het noordoosten waar de vijver haar meest brede omvang bereikt. Vervolgens wordt de vijver geleidelijk smaller om na een nieuwe houten brug, die buiten de bescherming valt, op te drogen en te vervagen.
Het terrein rond de slingervijver is geaccidenteerd met aarde die bij het graven van de vijver vrijkwam en is rijkelijk beplant met diverse struik- en bomen. Door dit gedeelte van het park lopen een aantal slingerpaden die voor het grootste deel later zijn aangelegd.
Aan de noordoostzijde van het landhuis bevindt zich een door beuken omzoomde, wigvormige weide, waar ongeveer halverwege een wandelpad doorheen loopt. Vanaf dit pad is het huis zichtbaar, maar drie jonge naaldbomen staan op de zichtas en ontnemen gedeeltelijk het zicht. In noordoostelijke richting wordt het uitzicht bepaald door flatgebouwen die langs de Arnhemse Bovenweg staan. Het hierboven genoemde wandelpad voert in noordwestelijke richting naar een beukenbos en leidt langs het kippenpaleis en langs de achterzijde van de tuinmanswoning en het koetshuis (rechterzijde).
Even verder, aan de linkerzijde van het pad, bevindt zich in een opgeworpen heuvel een groentekelder. Weer ten noorden hiervan is een grote ommuurde, ovaalvormige moestuin aangelegd die tegenwoordig dienst doet als volkstuinencomplex. De uit baksteen opgetrokken muur wordt gekenmerkt door regelmatig geplaatste steunberen die zich aan de buitenzijde van de muur bevinden. De moestuin heeft drie ingangen: de hoofdingang bevindt zich aan de zuidwestzijde, twee kleinere ingangen bevinden zich aan de noordwestzijde en de zuidoostzijde. Vanuit de hoofdingang loopt een breed pad in zuidwestelijk richting naar de oprijlaan.
Waardering complexonderdeel 6
Het park van de buitenplaats Molenbosch is van architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een 19de eeuws landschapspark naar ontwerp van J.D. Zocher jr. Alsmede van grote ensemblewaarde door nabij gelegen landschapsparken van de Breul en Hoog Beek en Royen aan de Driebergseweg.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Complexbeschrijving
Inleiding
De buitenplaats Molenbosch is gelegen aan de Driebergseweg en werd in 1837 door de Amsterdammer J.B. Stoop gekocht van Margaretha de Jong, weduwe van Petrus Jodocus van Oosthuyze van Rijsenburg. Het terrein was 21 bunder groot en er stond nog geen bebouwing op. Volgens kadastrale gegevens liet Stoop in 1845 de tuinmanswoning bouwen naar ontwerp van J.D. Zocher jr. Vanaf dezelfde tijd begon men vermoedelijk ook met de aanleg van het park. Met de bouw van het landhuis werd tussen 1846 en 1852 begonnen. Zowel het ontwerp van het park als het landhuis kunnen worden toegeschreven aan J.D. Zocher jr. Wel heeft Stoop ook nog een ontwerp voor een landhuis door architect J.J. Penn laten maken, maar dit is niet gerealiseerd. Het ontwerp van Penn bevindt zich in het Rijksarchief te Utrecht. Het ontwerp van Zocher werd na enkele wijzigingen uitgevoerd in de voor hem karakteristieke neo-classicistische stijl. Het park werd aangelegd in de voor die tijd populaire landschapsstijl, en sloot daarbij aan bij de nabij gelegen buitenplaatsen als Hoog Beek en Royen, de Breul en Sparrenheuvel. Kenmerken van die stijl zoals geaccidenteerde terreindelen, boomgroepen waartussen zichtlijnen lopen en solitair staande bomen in open velden werden in het ontwerp verwerkt. Het landhuis van Molenbosch is gericht op de Driebergseweg (zuidwesten), van waaruit ook een oprijlaan naar het huis toe liep. Langs deze oprijlaan bevinden zich ook de eerder genoemde tuinmanswoning uit 1845 en het koetshuis dat rond 1856 gerealiseerd werd.
Omschrijving complex
De huidige begrenzing van de te beschermen BUITENPLAATS MOLENBOSCH loopt in het zuidwesten langs de Driebergseweg, in het zuidoosten gedeeltelijk langs de Heideweg en langs de kadastrale kavels sectie E nrs. 511 en 1974, en het noordoosten langs de kadastrale kavels sectie E nrs. 1973, 1940, 1944 en 2209 en tot slot aan de noordwestzijde vanaf kavel 2209 langs de Molenweg tot aan de Driebergseweg. De volgende elementen en of objecten vallen onder het complex: - het landhuis, gebouwd tussen 1846 en 1852, naar ontwerp van J.D. Zocher jr. - het tuinprieel, gebouwd eind 19de eeuw - het kippenpaleis, gebouwd in 1898 - het koetshuis, gebouwd rond 1856 - de tuinmanswoning, naar ontwerp van J.D. Zocher jr. rond 1845 - het park met de muur van de moestuin en een groentekelder, bouwjaar onbekend
Waardering
De buitenplaats Molenbosch is van cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde wegens gaafheid van genoemde complex-onderdelen en als onderdeel van het oeuvre van J.D. Zocher jr. Bovendien van ensemble waarde als onderdeel van de Stichtse Lustwarande.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Driebergseweg | 7 | – | 3708 JA | Zeist | – | BY | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | E | 2814 | – | Zeist |
– | E | 2433 | – | Zeist |
– | E | 1941 | – | Zeist |
– | E | 2235 | – | Zeist |
– | E | 2432 | – | Zeist |
– | E | 2522 | – | Zeist |
– | E | 2434 | – | Zeist |
– | E | 2813 | – | Zeist |
– | E | 1405 | – | Zeist |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1837 | 1839 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Zocher, J.D. jr. ; Utrecht | architect / bouwkundige / constructeur | – |