Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3), ORANJERIE (4), ZONNEWIJZER (5), TOEGANGSBRUG (6), twee TUINBEELDEN (7), TOEGANGSHEK (8), BEELDENGROEP (9), TUINVAAS (10), SPEELHUISJE (11), IJSKELDER (12), DUIKER (13), TUINMUUR (14), PORTIERSWONING (15). Ten westen van de dorpskern Brummen ligt de buitenplaats Groot Engelenburg, die met de dorpskern verbonden middels een rechte oprijlaan (de Eerbeekseweg). De laan vormt tevens de middenas van de aanleg. In 1641 werd het hoofdgebouw, na verwoesting door de Spanjaarden in de Tachtigjarige oorlog (1624) onder leiding van Hendrik van de Berg, door Jacob Schimmelpenninck van der Oije opnieuw opgetrokken. Van deze herbouw vormen drie naast elkaar gelegen ruimten aan de voorzijde thans nog de kern van het huidige huis. De kaart van Hottinger uit 1783 toont de structuur van de aanleg die nu nog aanwezig is: de rechte oprijlaan, het omgrachte eiland met het huis en aan weerszijden van de oprijlaan twee omgrachte rechthoekige parterres. In het begin van de negentiende eeuw werd een eerste aanleg in vroege-landschapsstijl gerealiseerd, waarbij een deel van de gracht werd vergraven en de middenas, in de vorm van een waterpartij, achter het huis werd doorgetrokken (zie kaart Man 1807). In 1828 liet Judith van Walrée-van Lennep het huis, met behoud van zeventiende-eeuws muurwerk, verbouwen in neoclassicistische stijl. In deze tijd werd ook de tuinaanleg verder verlandschappelijkt naar ontwerp van H. van Lunteren, waarvan de hoofdlijnen thans nog herkenbaar zijn (zie kadastrale kaart uit 1832). De tuinarchitect Springer legde in 1911 aan weerszijden van de oprijlaan een bloementuin aan, waarvan thans (1997) weinig resteert. In de loop van de twintigste eeuw vonden verschillende uitbreidingen aan het huis plaatst. Sinds 1987 wordt het landgoed geëxploiteerd als conferentie- annex golfcentrum.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De zuidgrens wordt gevormd door de Eerbeekseweg en buigt ter hoogte van de moestuin naar het noorden af, de L.R. Beijenlaan. De noordgrens wordt bepaald door de boszoom.

Waardering

De HISTORISCHE BUITENPLAATS GROOT ENGELENBURG is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- vanwege het 17de-eeuwse huis dat in de het begin van de 19de-eeuw in neoclassicistische stijl werd verbouwd;

- vanwege de bij de buitenplaats behorende historische tuin- en parkaanleg in landschapsstijl met behoud van de formele structuur (oprijlaan, omgrachting);

- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.