Omschrijving complex

De historische buitenplaats Loenersloot is gelegen op de westelijke oeverwal van de rivier de Angstel. Het Hof te Loenersloot wordt in 1258 voor het eerst vermeld. Vermoedelijk dateert het huidige kasteel Loenersloot in zijn oorspronkelijke opzet uit de tweede helft van de 13de eeuw en had het aanvankelijk een veelhoekige plattegrond. Mogelijk lag de Hof te Loenersloot ter plaatse van de huidige voorburcht. Kasteel Loenersloot kreeg in de periode 1772-1777 en omstreeks 1900 zijn huidige aanzien door verbouwingen van het organisch gegroeide middeleeuwse complex. In 1766 werd het kasteel eigendom van Hendrik Willem van Hoorn. Hij wilde het middeleeuwse kasteel verbouwen tot een comfortabel buitenhuis. Door het faillissement van Van Hoorn in 1771 zal de verbouwing van het kasteel toen nog niet tot uitvoer zijn gekomen. De volgende eigenaar, Strick van Linschoten, startte waarschijnlijk met deze verbouwing. In de jaren 1772-1777 werd het kasteel tot een buitenhuis getransformeerd, waarbij getracht werd de middeleeuwse verschijningsvorm grotendeels te behouden. Tevens dateert het thans in nog vrijwel originele staat verkerende interieur met ondermeer fraaie stucplafonds en geschilderde behangsels uit deze periode. Tot circa 1900 bleef het kasteel in voornoemde toestand bestaan, tot de toenmalige eigenaar Paulus Martini Buys het exterieur van het kasteel tijdens een verbouwing weer een meer 'middeleeuws' uiterlijk gaf. De historische landschappelijke tuin- en parkaanleg ontstond aan het einde van de 18de eeuw binnen een oudere 17de-eeuwse structuur. Ten noorden van het kasteel werd het terrein in een ingetogen landschapsstijl aangelegd met slingerende vijvers en paden. Binnen de historische aanleg liggen de volgende opstallen: een 16de-eeuwse krukhuisboerderij, een brug met brugwachtershuis en een koetshuis uit de 17de eeuw, een langhuisboerderij en een arbeidershuisje uit het einde van de 19de eeuw. Tevens maken vijf 18de-eeuwse tuinvazen, een 19de-eeuws smeedijzeren toegangshek en een keermuur uit de 19de eeuw deel uit van de historische buitenplaats Loenersloot. De omgrenzing van de historische buitenplaats is aangegeven op de bij de registeromschrijving bijbehorende kaart en wordt in onderdeel 2 van dit complex nader gespecificeerd.

Het complex historische buitenplaats Loenersloot is uit de volgende samenstellende onderdelen opgebouwd: 1. Hoofdhuis (kasteel Loenersloot; 2. Historische tuin- en parkaanleg; 3. Brugwachterswoning; 4. Ophaalbrug; 5. Krukhuisboerderij; 6. Koetshuis; 7. Smeedijzeren toegangshek; 8. Vijf tuinvazen; 9. Keermuur; 10.Langhuisboerderij; 11.Arbeidershuisje.

De opstallen bij en rondom de brugwachterswoning, krukhuisboerderij, langhuisboerderij, het koetshuis en arbeidershuisje vallen wegens te geringe monumentale waarden buiten de bescherming van rijkswege.

Waardering

Het complex historische buitenplaats Loenersloot is van algemeen belang vanwege:

- het in oorsprong middeleeuwse kasteel Loenersloot dat door verbouwingen in de periode 1772-1777 en omstreeks 1900 zijn huidige aanzien en interieur kreeg;

- de in structuur gaaf bewaard gebleven laat 18de-eeuwse parkaanleg in landschapsstijl, met als dominerend element een grillig gevormde slingervijver, gelegen binnen een 17de-eeuwse formele structuur;

- de unieke 17de-eeuwse brugwachterwoning met ophaalbrug;

- de bijzondere visuele samenhang van de complexonderdelen;

- de ornamentele waarde van de complexonderdelen.