Inleiding

Het voormalige POSTKANTOOR met inpandige dienstwoning van IJsselstein is in 1902 naar ontwerp van C.H. Peters (1847-1932) gebouwd in een voor hem karakteristieke combinatie van neostijlen met elementen uit de chaletstijl en de neorenaissance. Als rijksbouwmeester ontwierp hij een groot aantal post- en telegraafkantoren in deze voor hem herkenbare bouwstijl met een groot gevoel afwerking en detaillering. Het kantoorgedeelte bevond zich op de begane grond in het rechter deel van het gebouw. Achter de linker drie vensterassen bevond zich over beide verdiepingen de dienstwoning. Ook de verdieping boven het kantoorgedeelte rechts, bestaande uit vijf (slaap)kamers, behoorde toe aan de dienstwoning. Het pand is een beeldbepalend element in de vrijwel aangesloten bebouwing langs de Utrechtsestraat.

N.B. Het kantoorgedeelte op de begane grond is gemoderniseerd en valt buiten de bescherming. Dit geldt ook voor de aanbouw onder het platte dak rechts aan de achterzijde, welke van latere datum is.

Omschrijving

Het met de nokrichting evenwijdig aan de rooilijn van de Utrechtsestraat gelegen vrijstaande pand op T-vormige plattegrond bestaat uit twee bouwlagen onder een met gesmoorde kruispannen gedekt samengesteld en overstekend zadeldak. De dakschilden zijn aan de korte zijden afgewekt met versierde windveren en worden ondersteund door gesneden schoren. Aan de voor- en achterzijde bevinden zich twee kleine dakkapellen onder afgewolfd steekkapje, waarop oorspronkelijk een piron heeft gezeten. Op de nok staan drie gemetselde schoorstenen. De gevels zijn in grauwe baksteen opgetrokken en verrijkt met natuurstenen banden. De vensters hebben schuiframen en bovenlichten met drie getoogde lichten. Aan de bovenzijde zijn ze overspannen met getoogde ontlastingsbogen, waarin natuurstenen aanzet- en sluitstenen zijn verwerkt. De voorgevel (zuidoosten) is een langsgevel van negen vensterassen breed. Op de tweede as van links bevindt zich de ingang tot de dienstwoning, bestaande uit een paneeldeur met bovenlicht. Geheel rechts bevindt zich de paneeldeur met bovenlicht dat leidt naar het kantoor. In de middenas is een Vlaamse gevel onder steekkap gemetseld, die aan de voorzijde door schoren ondersteund wordt. De achtergevel wordt gekenmerkt door een bouwvolume haaks op het hoofdvolume, onder steekkap met lagere nok en goot. Dit bouwvolume heeft drie vensters op de begane grond, twee vensters in de tweede bouwlaag en één venster in de top. Tegen de rechter zijgevel is een éénlaags bouwvolume onder plat dak gezet. Tegen de linker zijgevel bevindt zich een onderkelderde aanbouw onder lessenaarsdak. Hierin zijn de traphal en keuken ondergebracht. Laatstgenoemde valt buiten de bescherming.

Het interieur verkeert ten dele in originele staat In de voormalige directeurswoning (het linker gedeelte van het gebouw) is de oorspronkelijke plattegrondindeling nagenoeg gehandhaafd en bevat een aantal elementen uit de bouwtijd van het postkantoor, waaronder een balkonplafond en een zwartmarmeren schouw in de kamer ter linkerzijde van de gang. De gang heeft een zwart-wit marmeren vloer en troggewelven. De trap heeft in neogotische stijl bewerkte stijlen, een trappaal en het hekwerk met driepasmotief. Op de verdieping heeft de grote kamer aan de voorzijde een balkenplafond, twee marmeren schouwen, paneellambrizering onder de vensters en paneelschuifdeuren met in bloemmotieven verfraait sluitwerk. Op de zolderverdieping bevindt zich de voormalige dienstbodekamer.

Waardering

Het postkantoor met inpandige dienstwoning is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een postkantoor uit het begin van de 20ste eeuw van de rijksbouwmeester C.H. Peters in een voor hem herkenbare stijl, bestaande uit een combinatie van neostijlen met elementen uit de chaletstijl en de neorenaissance, wat betreft het exterieur en deels ook wat betreft het interieur. Als zodanig is het pand ook van belang voor het oeuvre van architect C. H. Peters. Tevens heeft van het ensemblewaarde als markant gebouw in het straatbeeld.