Huis Morren, Oosterwolde Gld
Omschrijving
Het HOOFDGEBOUW (Huis Morren) van de historische buitenplaats Morren werd aan het einde van de 17de eeuw gebouwd op de plaats van veel oudere hofstede of spyker. Vermoedelijk zijn restanten van dit oudere huis nog in het huis bewaard gebleven. In 1770 vererfde Anthony van Oldenbarneveldt het landgoed aan zijn zoon Jan Rutger. Deze verbouwde het landhuis in 1771 tot ongeveer zijn huidige vorm. Uit die periode zijn de noord-, zuid- en westgevel bewaard gebleven. De erfgenaam van Jan Rutger, mr. Anthony Raedt, deed veel aan de verfraaiing van het huis en omgeving. Hij verbouwde het huis en liet een groot deel van de spyker afbreken. In 1804 werd de diepte van het pand met 4 m gereduceerd door de achtergevel (oost) te verplaatsen; tevens werd deze gevel tot voorgevel getransformeerd. In 1910 werd het huis opnieuw verbouwd, een periode waarin ook de direct bij het huis liggende tuin is ontworpen. De achtergevel (west) werd in 1910 in een quasi 18de-eeuwse stijl verbouwd; ook interieur en vensterindeling zijn in die tijd veranderd. Het huis heeft een T-vormige plattegrond, is twee verdiepingen hoog en wordt overkapt door met pannen gedekte omlopende schilddaken met hoekschoorstenen. De gevels zijn van baksteen en hebben geblokte hoeklisenen. Het gebouw is zorgvuldig ontworpen in verhoudingen die opvallend goed in het landschap passen. De vroeg 19de-eeuwse entree ligt aan de oostgevel en bestaat uit een in Lodewijk XVl-vormen versierde middentravee, uitgevoerd in hout. Links en rechts hiervan bevinden zich op de begane grond en verdieping twee meerruits schuifvensters. In het dakvlak twee dakkapellen met vleugelstukken. In de westgevel recht achter het ingangshek is tegenwoordig een entree onder een balkon. Deze gevel is symmetrisch gebouwd met centraal een entree onder een balkon op Ionische zuilen. Het balkon wordt bereikt via openslaande deuren. Boven deze deuren bevindt zich een fries met kroonlijst en daarboven, door de gootlijst van het pand, een halfrond tympaan met een klok. De zijtraveeën hebben schuifvensters met kleine roedeverdeling. In het fries bevinden zich lage mezzanino-vensters. In het dakvlak twee dakkapellen met vleugelstukken. Tegen de zuidgevel bevindt zich een toren gebouwd in baksteen met een spits gedekt met leien (verm. 16de of 17de eeuws). Ook in de zuid- en noordgevel bevinden zich schuifvensters. Het huis heeft nog de oorspronkelijke schuifvensters met een kleine roedeverdeling. Een raam in de westgevel is nog gedateerd door een ingekrast '1739'. Van het oorspronkelijke interieur is ondermeer de trap van bijzondere waarde en een schouw in Lodewijk XVI stijl; van de verbouwing uit 1910 zijn slechts enkele stucplafonds bewaard gebleven.
Waardering
HOOFDGEBOUW (Huis Morren) is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de afleesbare ontwikkelingsgeschiedenis van de 18de tot 20ste eeuw;
- vanwege de verschillende interieuronderdelen, zoals de trap en de schouw;
- vanwege de visueel-ruimtelijke en functionele relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde HISTORISCHE BUITENPLAATS MORREN opgebouwd uit de volgende complexonderdelen: HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), drie BOERDERIJEN (3, 4 en 5), ENTREEPIJLERS (6) en GRAFKELDER (7). De kern van de buitenplaats bestaat uit een landhuis, gelegen binnen een romantische parkaanleg in landschapsstijl, in 1911 gedeeltelijk ingericht naar een ontwerp van de tuinarchitect Poortman. Het huis werd aan het einde van de 17de eeuw gebouwd op de plaats van een veel oudere hofstede of spyker. Vermoedelijk zijn restanten van dit oudere huis nog in het huis bewaard gebleven. De oudste naam van het huis was Wynbergen's Erve, de naam Morren ontstond pas in 1678. In 1770 vererfde Anthony van Oldenbarneveldt het landgoed aan zijn zoon Jan Rutger. Deze verbouwde het landhuis in 1771 tot ongeveer zijn huidige vorm. Ook het toegangshek dateert uit 1771. De erfgenaam van Jan Rutger, mr. Anthony Raedt, deed veel aan de verfraaiing van het huis en omgeving en liet omstreeks 1795 een park in Engelse landschapsstijl aanleggen. Raedt verbouwde het huis en liet een groot deel van de spyker afbreken. In 1910 werd het huis wederom verbouwd. Aan de straatzijde bij de Oostendorperstraatweg bevinden zich 2x2 bakstenen ingangspijlers met natuurstenen afdekplaat, elk paar voorzien van de naam Morren. Op twee pijlers staan gietijzeren siervazen. Links en rechts van het begin van de oprijlaan naar het huis bevinden zich twee boerderijen. De linker boerderij draagt de naam Morren. De oprijlaan met bomenrij wordt gekruist door een bomenlaan waar het huis zelf aan ligt. Het huis ligt op een soort eiland met een toegangshek. Links van het huis ligt een grote boerderij. Aan het einde van een naar het zuiden aftakkende laan ligt een oude begraafplaats met de grafkelder van Anthony Raedt.
Waardering van het complex
De HISTORISCHE BUITENPLAATS MORREN is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:
- als representatief voorbeeld van een buitenplaats gelegen binnen een tuin- en parkaanleg in landschapsstijl;
- vanwege het 18de-eeuwse lanenpatroon waarbinnen het huis een centrale positie inneemt;
- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Landhuis | Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oostendorperstraatweg | 69 | – | 8097 PL | Oosterwolde Gld | – | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | AE | 89 | – | Oldebroek |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1771 | 1771 | – | vervaardiging |