Inleiding Complex Museum Bisdom van Vliet, bestaande uit het reeds beschermde WOONHUIS uit 1877 en aangebouwd KOETSHUIS uit 1879 (monumentnummer 19938); WONING in eclectische stijl uit 1907; OVERTUIN in Landschapsstijl aan de overzijde van de weg (zuid), waarin vijf TUINSIERADEN (piëdestals), een GROT, twee TUINBEELDEN voorstellende Neptunus en Hercules van Ignatius van Logteren (1685-1732); GRAFMONUMENT voor de heer en mevrouw Lefèvre de Montigny-Bisdom van Vliet en GRAFMONUMENT van de hond; HEKWERK aan de straatzijde van de overtuin; TUIN achter het woonhuis (noord) beide aangelegd in Landschapsstijl waarin een TUINSIERAAD (piëdestal).

Marcellus Bisdom van Vliet, telg uit een in deze streek invloedrijk patriciërgeslacht en burgemeester van Haastrecht, gaf in 1874 opdracht voor het bouwen van een woonhuis ter vervanging van het 18e-eeuwse woonhuis aan de Hoogstraat. Enkele interieuronderdelen uit dit oudere huis zoals een grijs-rood geaderde marmeren schouw, een deel van de in Lodewijk XV-stijl vormgegeven betimmeringen en deuren en een schoorsteenmantel in vroeg 19e-eeuwse Empirestijl werden opnieuw toegepast in het in 1877 voltooide pand. De opdrachtgever stierf kort daarna en liet het huis na aan zijn dochter Paulina Maria die in 1923, na haar overlijden, het huis in de Stichting Bisdom van Vliet als museum liet onderbrengen. De onbekende architect die het ontwerp voor het huis tekende, is waarschijnlijk afkomstig uit Den Haag. Deze vermoedens komen onder andere voort uit het feit dat het uitvoerend werk werd toevertrouwd aan Th. Hooft, een Haagse metselaar en stucadoor in samenwerking met de timmerman C. Straver uit Haastrecht. Het huis vertegenwoordigt bovendien een type dat in de zeventiger jaren van de 19e eeuw veel in Den Haag gebouwd werd. Na de voltooiing van het huis werd in 1879 ernaast (oost) een koetshuis gebouwd in Neo-Renaissancestijl. In 1907 kwam aan de andere zijde van het woonhuis (west) een aanbouw in Eclectische stijl gereed die gebruik werd als woning voor de gezelschapsdame van mevrouw Paulina Maria Lefèvre de Montigny-Bisdom van Vliet. De tuin aan de overzijde van de weg (zuid) en de tuin achter het woonhuis (noord) werd tegelijk met de bouw van het nieuwe woonhuis aan het eind van de vorige eeuw heraangelegd in Landschapsstijl. In de achtertuin is een tuinsieraad (piëdestal) geplaatst. De overtuin wordt aan de straatzijde begrensd door een hek. De tuin is opgeluisterd met een vijftal tuinsieraden (piëdestals), een grot en twee tuinbeelden van Ignatius van Logteren (1685-1732), voorstellende Neptunus en Hercules. Het grafmonument voor de laatste bewoners, de heer en mevrouw Lefèvre de Montigny-Bisdom van Vliet die in de nabijheid van hun huis begraven wensten te worden en het graf van de hond bevinden zich eveneens in de tuin aan de overzijde van het woonhuis.

NB Een aantal eenvoudige houten boogbruggen in de tuin, de in latere tijd gewijzigde, voormalige oranjerie en de resten van de tuinmuur langs de zuidzijde van de oranjerie zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

Het woonhuis ligt met de hoofdgevel (zuid) evenwijdig aan de weg. Oostelijk is het koetshuis aangebouwd, westelijk de woning voor de gezelschapsdame waardoor het hele perceel over de breedte bebouwd is. Aan de achterzijde van deze twee panden bevindt zich de tuin die ten zuiden wordt begrensd door de IJssel. Tegenover het woonhuis, aan de andere zijde van de Hoogstraat strekt zich een diepe tuin uit naar het zuiden. De tuin is tegenwoordig nagenoeg even breed als het bebouwde perceel aan de overzijde aangezien de moestuin nu bebouwd is. Langs de noordzijde van de overtuin is een hek geplaatst. In het voorste deel van de tuin, vlakbij de toegang zijn twee tuinbeelden opgericht. Verspreid door de tuin zijn piedestals geplaatst. Achterin de tuin bevindt zich in het midden van het perceel op een heuvel omgeven door water, een grot. Daarachter ligt het grafmonument en het graf van de hond Nora. Het complex ligt aan de rand van de bebouwde kom van Haastrecht en vormt samen met de belendende bebouwing een monumentale gevelwand.

Waardering

Complex Bisdom van Vliet bestaande uit woonhuis, koetshuis, woning, tuinen, tuinbeelden en tuinsieraden, hek en grafmonumenten van algemeen belang wegens de cultuurhistorische waarde vanwege het invloedrijke bewonersgeslacht dat in dit pand zetelde en het belang dat regentenfamilies in de negentiende eeuw hechtten aan het ontwerpen en aanleggen van een parkachtige tuin. Het complex is tevens van algemeen belang wegens de architectuurhistorische waarde vanwege de verschillende bouwstijlen van de panden die allen kenmerkend zijn voor het eind van de 19e of het begin van de 20e eeuw. Ook de beplantingswijze van de tuin is representatief voor een aanleg uit het eind van de vorige eeuw. De panden zijn gaaf in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering. De tuinaanleg is duidelijk herkenbaar. Het complex vormt een eenheid vanwege de functionele en ruimtelijke samenhang van de verschillende onderdelen. Het complex heeft een hoge stedenbouwkundige waarde en is het beeldbepalend gesitueerd. Tevens valt dit complex binnen het te beschermen dorpsgezicht van Haastrecht.