H. Jozefkerk, Helmond
Inleiding
De H. JOZEFKERK werd gebouwd naar ontwerp van architect W. te Riele in late Neo-Gotische stijl. In 1922 werden het priesterkoor en drie traveeën gebouwd, in 1926 volgden nog twee traveeën en de fundering van de toren. In 1927 volgde tenslotte de bouw van de toren zelf. In 1978 vond er een verbouwing plaats. Hierbij werd het inwendige door muren in drie compartimenten verdeeld.
Omschrijving
De driebeukige basilicale kerk van vijf traveeën heeft een westtoren, een niet uitspringend transept en een absis met driezijdige sluiting. De gevels van de kerk zijn opgebouwd uit machinale baksteen, voorzien van brede siermetselwerkbanden onder de gootlijsten. De zadel- en schilddaken zijn belegd met rode verbeterde Hollandse dakpannen. De achthoekige torenspits heeft leien in maasdekking.
De vierkante toren bestaat uit drie geledingen. In de eerste bevindt zich het ingangsportaal met vleugeldeuren. Daar boven is een beeld van St. Jozef geplaatst. In de tweede geleding bevinden zich blinde spitsboognissen met vorktracering, waarin galmgaten zijn opgenomen. Deze geleding wordt afgesloten door een rondboogfries. De bovenste smalle geleding gaat over van een vierkante naar een achthoekige plattegrond en heeft baksteen-versterkingen op de hoeken en rondbogige openingen. In de achthoekige torenspits zijn op vier hoeken kleine dakvensters onder zadeldak opgenomen. Op de toren een bewerkt kruis.
De zij- en achtergevels zijn geleed door middel van steunberen met afzaten die bekleed zijn met rode tegels. Hiertussen bevinden zich de spitsboogramen met zware baksteen vorktraceringen en blank glas-in-lood. De vensters in het transept zijn hoger en worden geflankeerd door lagere spitsboogramen. Hier boven is ruitvormig siermetselwerk te zien. Aan de noordoostzijde is een sacristie aangebouwd met een eigen schilddak.
Een zware toegangsdeur met sierbeslag, een gekoppeld segmentbogig bovenlicht en spitsboognissen met getraliede kleine rechthoekige vensters verdelen het vierkante gebouw. In het dak zijn dakkapellen met vierruits keperboograam onder zadeldak geplaatst, zoals die ook in het dak van de kerk te vinden zijn. De kerk wordt inwendig geleed door baksteen pijlers en spitsbogige scheibogen. De netvormige bakstenen kruisribgewelven zijn gepleisterd en wit geschilderd. In het priesterkoor staat het hoogaltaar uit 1923. Het gepolychromeerde houten altaar werd gemaakt door P.Schneider Eslohe, Westfalen en bevat onder meer scènes uit het leven van St. Jozef. Uit hetzelfde atelier zijn de twee eikenhouten biechtstoelen met figuratieve voorstellingen. Eveneens uit 1921 van Schneider zijn zes reliëfs van de H. Anna, de H. Joachim, de kroning van Maria en drie betreffende de H. Antonius.
De kruiswegstaties op doek zijn in 1922 in het atelier van Conrad Martinez te Ortisei geschilderd naar een kruisweg van de Redemptoristenbroeder Schmalzel. Daarnaast bevat de kerk vele houten heiligenbeelden van diverse ateliers. De kerk is gedeeltelijk inwendig verbouwd en van een tussenvloer en van een ruimte voor parochieactiviteiten voorzien. Hierbij is de ruimtewerking van het westelijk deel gewijzigd, maar bleef het karakteristieke beeld van het middenschip met koor en dwarsarmen gehandhaafd en herkenbaar.
Waardering
De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorische waarden als voorbeeld van de ontwikkeling van het katholicisme en de dominante plaats van het parochieel centrum in het Interbellum in een industriestad. Het geheel is tevens van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van de variatie in stijlen die de architect toepaste afhankelijk van het karakter van het gebouw, het is tevens van belang als voorbeeld van het werk van de architect Te Riele, met name de wijze waarop hij in traditionele gotische vormen toch ruimte schiep voor het type van de volkskerk. Het gebouw heeft ensemblewaarden als onderdeel van het gehele complex. Het geheel is gaaf bewaard gebleven en is als voorbeeld van de afwisseling van stijlen in het werk van de architect uiterst zeldzaam. ;
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Het complex bestaat uit het parochiaalcentrum van de katholieke Sint-Jozefparochie. Hier werden in 1923 een PASTORIE en voormalig KLOOSTER gebouwd in UM 1800-stijl naar plannen van Wolter ter Riele. De KERK in Neo-Gotische stijl verrees in 1922, 1926 en 1927 eveneens naar plannen van deze architect.
Omschrijving
Het complex is gelegen op de wegsplitsing van de Bakelsedijk en de Tolpost, op een min of meer rechthoekig perceel.
Waardering
Het complex van kerk, pastorie en klooster is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarden als uiting van de ontwikkeling van het katholicisme en de dominantie van het parochieel centrum in een industriestad in het interbellum. Het geheel is tevens van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van de variatie in stijlen die de architect toepaste afhankelijk van het karakter van het gebouw, het is tevens van belang als voorbeeld van het werk van de architect Te Riele. Het geheel heeft ensemblewaarden vanwege de situering temidden van kleinschalige volkswijken en heeft bijzondere betekenis voor het aanzien van Helmond als industriestad. Het geheel is gaaf bewaard gebleven en is als voorbeeld van de afwisseling van stijlen in het werk van de architect uiterst zeldzaam.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Kerk | Religieuze gebouwen | Kerk en kerkonderdeel | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Tolpost | 1 | – | 5701 HE | Helmond | – | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Religieuze gebouwen | Kerk en kerkonderdeel | Driebeukig basilikaal | Basiliek |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | C | 11054 | – | Helmond |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1922 | 1927 | – | vervaardiging |
1978 | 1978 | – | verbouwing |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Riele, W., te ; Noord-Brabant | architect / bouwkundige / constructeur | – |