Maarsbergseweg 2, Doorn
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Omschrijving
Het in 1917 gebouwde POORTGEBOUW op V-vormige plattegrond ligt evenwijdig aan de Maarsbergseweg. Het ontwerp is van architect J.C. Wentink die voor een sobere traditionele stijl heeft gekozen. Het bakstenen gebouw bestaat uit een toren -op de punt van de V- van twee bouwlagen en een kapverdieping onder met shingles gedekte, deels uitzwenkende zadeldaken. In de gevels vier lettervormige muurankers. De toren ligt in de as van de oprijlaan die naar het huis leidt. De symmetrisch ingedeelde voorgevel heeft centraal de torenpartij met op de begane grond een rondboog poortdoorgang, daarboven een twaalfruits schuifvenster met halve luiken en een topvenster; op het dak een dakruiter onder een kort uitzwenkend tentdakje. Boven de doorgang aan de voorzijde is een natuurstenen plaquette gemetseld met de naam van de buitenplaats. De beide vleugels zijn drie traveeën breed met in het midden de ingangspartij (deur met bovenlicht), die geaccentueerd is door een kleine voorsprong. De voorsprong wordt in het dak door een steekkapje bekroond, waarin een klein ruitvormig licht. Aan weerszijden van de deur een openslaand venster met roeden en luiken. De achtergevels van de vleugels kennen geen bijzondere detaillering; in de zijgevels een zij-ingang, een venster en een topvenster. Aan de achterzijde is het bouwvolume van de toren als topgevel in het gevelvlak opgenomen, waardoor de toren aan deze zijde niet als zodanig herkenbaar is. De boog van de poort is aan deze zijde in de aanzetten verfraaid met eenvoudig, geprofileerd siermetselwerk, boven de poortdoorgang een twaalfruits schuifvenster met halve luiken geflankeerd door een klein venster met ruitvormige roedenverdeling. Rechts van de poort bevindt zich een deur met bovenlicht voorzien van ruitvormige roedenverdeling; links van de poort een rondboog deur. Voor de bescherming van ondergeschikt belang zijn latere wijzigingen en aanbouwen, interieur.
Waardering
Het POORTGEBOUW is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- als voorbeeld van een bouwtype en bouwstijl;
- als voorbeeld uit het oeuvre van de architect J.C. Wentinck;
- vanwege de ensemblewaarde in relatie met de aanleg;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex:
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (1), POORTGEBOUW (2), JACHTHUIS (3), IJSKKELDER (4). Op een top van de Heuvelrug, nabij de gemeente Maarn, werd ten oosten van de Maarsbergseweg in 1916 begonnen met de aanleg van de laatste buitenplaats van Doorn: De Ruiterberg. De opdrachtgever was J. Wilmink. Voor de gebouwen vroeg hij de Utrechtse architect J.C. Wentinck, terwijl voor de tuinaanleg de tuinarchitect P.H. Wattez werd aangetrokken. In twee jaar tijd creëerde Wattez een omvangrijke geometrische tuin, met het nog te bouwen landhuis van Wentinck als middelpunt. Het terrein werd in plateaus ingedeeld waarbij het huis zich op het hoogste plateau bevond. Ten noorden van het huis werd een korte zichtas geprojecteerd die naar het hoogste punt van de Heuvelrug binnen de gemeente Doorn liep. Aan de zuidzijde bevonden zich plateaus met rechthoekige bloemperken en rozentuinen die een symmetrische indeling kenden. De geometrische tuin werd omzoomd met bossen waardoor het geheel een besloten karakter had. In 1917 werd met de bouw van het huis begonnen. Wentinck voorzag het huis van een uitkijktoren, van waaruit een wijds uitzicht verkregen werd. Het huis is in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog verwoest. In 1950 werd op dezelfde plaats een nieuw landhuis gebouwd naar ontwerp van architect Sutherland. Na de oorlog is de tuin sterk in verval geraakt, doch wordt thans (1999) gerestaureerd. De omgrenzing komt overeen met het oorspronkelijke terreinoppervlak gemarkeerd door vier natuurstenen hoekstenen met de inscriptie 'Ruiterberg'; de noordgrens volgt de gemeentegrens tussen Doorn en Maarn, de zuidgrens wordt bepaald door een wal waar een pad langs liep.
Waardering
De HISTORISCHE BUITENPLAATS DE RUITERBERG is van algemeen-, architectuur- en cultuurhistorisch belang:
- vanwege de ontstaansgeschiedenis;
- als een van de laatste gestichte grote buitenplaatsen in Nederland;
- als vrij gaaf bewaard en uniek voorbeeld van een aanleg (ca. 1918) uit het oeuvre van de tuinarchitect P.H. Wattez;
- vanwege de ensemblewaarde als onderdeel van de Stichtse Lustwarande;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang van de verschillende onderdelen van de buitenplaats.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Poortgebouw | Uitvaartcentra en begraafplaatsen | Begraafplaats en -onderdelen | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maarsbergseweg | 2 | – | 3941 MJ | Doorn | – | – | Ja |
| Maarsbergseweg | 4 | – | 3941 MJ | Doorn | – | – | – |
| Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
|---|---|---|---|
| Uitvaartcentra en begraafplaatsen | Begraafplaats en -onderdelen | – | – |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | B | 3611 | – | Doorn |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1917 | 1917 | – | vervaardiging |