Omschrijving van het complex:

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (1), POORTGEBOUW (2), JACHTHUIS (3), IJSKKELDER (4). Op een top van de Heuvelrug, nabij de gemeente Maarn, werd ten oosten van de Maarsbergseweg in 1916 begonnen met de aanleg van de laatste buitenplaats van Doorn: De Ruiterberg. De opdrachtgever was J. Wilmink. Voor de gebouwen vroeg hij de Utrechtse architect J.C. Wentinck, terwijl voor de tuinaanleg de tuinarchitect P.H. Wattez werd aangetrokken. In twee jaar tijd creëerde Wattez een omvangrijke geometrische tuin, met het nog te bouwen landhuis van Wentinck als middelpunt. Het terrein werd in plateaus ingedeeld waarbij het huis zich op het hoogste plateau bevond. Ten noorden van het huis werd een korte zichtas geprojecteerd die naar het hoogste punt van de Heuvelrug binnen de gemeente Doorn liep. Aan de zuidzijde bevonden zich plateaus met rechthoekige bloemperken en rozentuinen die een symmetrische indeling kenden. De geometrische tuin werd omzoomd met bossen waardoor het geheel een besloten karakter had. In 1917 werd met de bouw van het huis begonnen. Wentinck voorzag het huis van een uitkijktoren, van waaruit een wijds uitzicht verkregen werd. Het huis is in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog verwoest. In 1950 werd op dezelfde plaats een nieuw landhuis gebouwd naar ontwerp van architect Sutherland. Na de oorlog is de tuin sterk in verval geraakt, doch wordt thans (1999) gerestaureerd. De omgrenzing komt overeen met het oorspronkelijke terreinoppervlak gemarkeerd door vier natuurstenen hoekstenen met de inscriptie 'Ruiterberg'; de noordgrens volgt de gemeentegrens tussen Doorn en Maarn, de zuidgrens wordt bepaald door een wal waar een pad langs liep.

Waardering

De HISTORISCHE BUITENPLAATS DE RUITERBERG is van algemeen-, architectuur- en cultuurhistorisch belang:

- vanwege de ontstaansgeschiedenis;

- als een van de laatste gestichte grote buitenplaatsen in Nederland;

- als vrij gaaf bewaard en uniek voorbeeld van een aanleg (ca. 1918) uit het oeuvre van de tuinarchitect P.H. Wattez;

- vanwege de ensemblewaarde als onderdeel van de Stichtse Lustwarande;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang van de verschillende onderdelen van de buitenplaats.