Inleiding

De ARBEIDERSWONING, typologisch verwant aan de keuterboerderijen, is ten noorden van Waskemeer in 1914 gebouwd naar ontwerp van architect M.O. Meek, in opdracht van de Woningstichting in Ooststellingwerf in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant. De woning maakte deel uit van een vijftiental arbeiderswoningen die in opdracht van de stichting zijn gebouwd. Behalve nummer 19 zijn nog de woningen Kruisweg 23 en 25 bewaard gebleven, maar deze zijn in de loop der tijd verbouwd. De woning bestaat uit een woongedeelte en een inpandig schuurgedeelte onder een doorgaande nok. De naar het westen georiënteerde entree bevindt zich in de noordwestelijke krimp. Aan de achterzijde van de vrijliggende woning is een groot grasland; aan de voorzijde wordt de woning van de weg gescheiden door een hekje en een smalle strook grond.

Omschrijving

De arbeiderswoning van het krimptype is op een rechthoekige plattegrond ge-bouwd. Het zadeldak is belegd met rode gegolfde Friese pannen; op de nok staat een gemetselde schoorsteen. De topgevel met overstekende dakrand heeft een strakke windveer en beschoten geveltop.

De gevels zijn opgetrokken in bruine bakstenen (waalklinker in sterke tras) met een rollaag ter hoogte van de plint rondom. De voorgevel wordt ingedeeld door twee vierruitsvensters met zesruits bovenlichten; de geveltop heeft twee kleine zoldervensters. Alle vensters worden afgesloten door een kopse segmentboog in witte en gele verblendstenen. In de krimpen zijn twee woonkamervensters met dezelfde roedeverdeling als die in de voorgevel. De geverfde houten voordeur in de krimp is oorspronkelijk. De zijgevels van het schuurgedeelte worden ingedeeld door kleine getoogde ijzeren stalramen met een kopse segmentboog in witte en gele stenen en bakstenen afzaten.

Waardering

De arbeiderswoning, in 1914 in Waskemeer gebouwd, is van cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang:

- als uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling op het platteland, m.n. van de volkshuisvesting;

- vanwege de typologische verwantschap met de voor de Friese Wouden karakteristieke keuterijtjes;

- vanwege het voor dit type woning opvallende materiaalgebruik en de ornamentiek;

- vanwege de hoge mate van architectonische gaafheid van het exterieur.