Inleiding

GEMEENTEHUIS in 1915 gebouwd naar voorbeeld van of onder architectuur van A.L. van Wissen. Van Wissen heeft een aantal soortgelijke gemeentehuizen ontworpen in de provincie Groningen, met name in Winsum (1907), Uithuizen (1909) en Uithuizermeeden (1908). Dat van Kantens is een vrij laat voorbeeld. Het pand is evenals de bovengenoemde, opgetrokken in een aan het Rationalisme verwante bouwtrant. In de loop de tijd is de bijbehorende conciërgewoning vervangen door een aanbouw aan de achterzijde waarin de kluis werd ondergebracht. Toen het pand in 1992 omgebouwd werd tot woonhuis is in deze aanbouw een schuifpui aangebracht. Dit gedeelte valt wegens onvoldoende kwaliteiten buiten de rijksbescherming.

Het pand is markant gelegen op een hoek aan het Boterdiep, schuin tegenover de brug naar de Oosterweg.

Omschrijving

GEMEENTEHUIS uit 1915, bestaande uit een gedeelte van twee bouwlagen hoog waar een aankapping tegenaan is gezet. Beide delen worden van elkaar gescheiden door een torendeel dat de entree markeert. Het pand is opgetrokken in een roodbruine baksteen op een trasraam van donkere klinkers. Voor- en zijgevels hebben gevelbanden van crème-kleurige verblendsteen. Het samengestelde dak is gedekt met een nieuwe Hollandse pan en heeft een houten goot op klossen. De H-vensters, gekoppeld of enkelvoudig, worden afgesloten door een gepleisterde latei en hebben gepleisterde vlakjes ter hoogte van de middendorpels.

Het twee bouwlagen hoge deel wordt aan de voorzijde (oost) afgesloten door een topgevel met hoektempeltjes en een gepleisterd klimmend tandfries, afgezet met een afdekband. In de gevel zes H-vensters (drie op de begane grond en drie op de verdieping) en in de top een kepervormig venster onder een keperboog van pleisterwerk en verblendsteen. De zuidgevel heeft op de begane grond vijf en op de verdieping vier H-vensters; de noordgevel één op de eerste en één op de tweede bouwlaag; de westgevel heeft twee blinde H-vensters op de verdieping.

In het torendeel dat wordt bekroond door een spits bedekt met schubleien en op de nok een zinken piron, bevindt zich de hoofdentree. Deze bestaat uit een dubbele houten paneeldeur met twee kijkgaten onder een vierruits bovenlicht met gepleisterde latei; voor de deur een stoep met hekwerk (niet origineel) en boven de deur het wapen van de voormalige gemeente Kantens in stuc, en een H-venster; de toren heeft aan elke zijde twee gekoppelde boogvormige galmgaten met een balustrade van verblendsteen, onder een rondboog van verblendsteen met gepleisterde aanzetstenen; onder de galmgaten aan de voorzijde staat in goudkleurige letters in een verdiept gepleisterd vlak: RAADHUIS KANTENS.

Het aangekapte gedeelte heeft een hoge, gemetselde schoorsteen op het dakvlak. Aan de voorzijde heeft dit deel twee H-vensters en twee kleine vensters onder een gepleisterde latei. De noordzijde heeft twee H-vensters, een dubbel keldervenster met horizontale diefijzers onder een gepleisterde latei en een vierkante koperen gedenkplaat voor de gevallen illegale werkers in 1940-45; in het midden van de noordzijde een smalle doorgetrokken topgevel met hoektempeltjes onder een zadeldak met houten goot op klossen; in de topgevel een drielichtvenster (oorspronkelijk met glas-in-lood ramen) en een kepervormig venster onder een keperboog van verblendsteen met gepleisterde sluit- en aanzetstenen. In de hoek van de oost- met de noordgevel een zandstenen beeldnis met vrouwenfiguur in een lang gewaad met cape (waarschijnlijk uit 1940-45). De achterzijde heeft twee kleine vensters onder een rollaag en een (niet originele) dubbele glasdeur met bovenlicht en rollaag.

Het INTERIEUR valt buiten de bescherming omdat het in sterke mate is verbouwd.

Waardering

Gemeentehuis uit 1915 van algemeen belang vanwege cultuur- en architectuurhistorische waarde

- vanwege zijn historische, bestuurlijk-administratieve betekenis voor het dorp

- als voorbeeld van een dorpsgemeentehuis uit het tweede decennium van deze eeuw

- vanwege de opvallende detaillering

- vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van het exterieur

- vanwege de markante ligging, midden in het dorp.