Inleiding

Het BEJAARDENTEHUIS, onderdeel van het complex "Prins Hendrikstichting" heeft een samengesteld bouwvolume en bestaat uit een oost-west georiënteerd hoofdgebouw, waarin de voornaamste dienstfuncties (onder meer de hoofdentree met trappenhuis, keuken, diverse zalen en de directeurs- en bestuurskamer) zijn ondergebracht en haaks daarop twee noord-zuid vleugels met overwegend woonvertrekken en aan de uiteinden dienstwoningen. Aan de westkant van het gebouw liggen, evenwijdig aan het hoofdvolume, een ziekenpaviljoen en rouwkapel, aan de oostzijde de directeurswoning. De verschillende bouwmassa's tellen grotendeels twee bouwlagen onder flauw hellende zadeldaken met bitumen-achtige bedekking en forse overstek. In de aansluiting van de diverse bouwvolumes steken de daken soms over elkaar heen.

Omschrijving

Het gebouw is uitgevoerd in een gewapend betonskelet met gewapend betonvloeren en -daken. De gevels zijn in baksteen opgetrokken en witgesausd met uitzondering van de plint, waarin zich smalle horizontale keldervensters bevinden.

De overige grotendeels rechtgesloten gevelopeningen bevatten samengestelde vensters, in het dienstgedeelte meer verticaal en in de woonvleugels meer horizontaal geleed. Op enkele plaatsen in het gebouw zijn de oorspronkelijke stalen roosvensters bewaard gebleven. Het dienstgebouw bestaat uit een symmetrisch opgezet hoofdvolume met een verhoogde middenpartij tussen twee lagere risalerende zijvleugels en aan de oostzijde een lagere bouwmassa, onder zadeldaken waarvan de noklijnen oost-west zijn georiënteerd. Centraal in de voorgevel (N) van de middenpartij bevindt zich de uitgebouwde hoofdentree onder een timpaan in een breed lessenaarsdak. De entree is toegankelijk middels een gemetselde trap. In de gevel boven de entree zeven vensterassen met op de verdieping grote figuratieve glas-in-loodramen en in de mezzanine kleine vierkante vensters tussen twee smalle horizontale getoogde vensters. Tussen beide bouwlagen bevindt zich de tekst "PRINS HENDRIK STICHTING" in stalen letters. Op de nok van het dak boven de middenpartij een opbouw met vlaggenstok die verwijst naar een scheepsmast en aan weerszijden twee opbouwen onder zadeldak.

In de risalerende voorgevels van de zijvleugels, direct aan weerszijden van de middenpartij, grote verticale vensters over twee bouwlagen en verder links negen en rechts acht vensterassen met rechthoekige vensters die op de verdieping hoger zijn dan op de begane grond.

De achtergevel (Z) van het hoofdgebouw is eveneens symmetrisch opgebouwd. Centraal in de verhoogde middenpartij domineert de halfronde uitbouw met elf vensterassen van het achtergelegen trappenhuis. De terugliggende achtergevels van de zijvleugels bevatten elk in de risalerende begane grondlaag veertien vensters en deuren en op de verdieping vijf. Het platte dak boven de uitgebouwde begane grond doet dienst als balkon. Aan de voorzijde van het gebouw bevindt zich haaks op de oostelijke zijvleugel van het hoofdvolume een éénlaagse bouwmassa (de keuken) onder een noord-zuid georiënteerd zadeldak. In de zijgevels is sprake van dertien vensters en een rond stalen raam. Tegen de oostgevel een uitgebouwde entreepartij onder zadeldak met forse overstek dat wordt ondersteund door drie slanke stalen kolommen. Links van deze ingang bevindt zich een trap naar de kelder.

In het verlengde van de oostelijke zijvleugel van het hoofdvolume een lagere bouwmassa (grote zaal) met in de lange gevels (N en Z) twaalf hoge verticale vensterpartijen tot onder het dakoverstek en aan de korte oostgevel een halfronde beëindiging. Aan weerszijden van deze beëindiging kleine aanbouwen onder lessenaarsdak, waarin zich een deur en roosvenster bevindt.

Zuidelijk van de halfronde uitbouw bevindt zich een muur die de verbinding vormt met de directeurswoning. De woning heeft een bijzondere driebeukige opbouw met boven de begane grond twee lessenaardaken aan weerszijden van de verdiepingslaag onder flauw hellend zadeldak (noord-zuid). De woning is toegankelijk middels een eenvoudig omlijste deur en trapje rechts op de begane grond in de noordgevel. In het midden is een licht getoogd glas-in-loodraam over de gehele hoogte van de woning. Rechts van dit raam zijn twee kleine stalen roosvensters. De woning bezit aan de langsgevels diverse vensters en aan de zuidgevel een serre.

In het midden van de westelijke eindvleugel van het hoofdvolume aan de Prins Hendrikstraat een centrale entreepartij onder een balkon dat wordt overhuifd door een zadeldak op zes slanke stalen kolommetjes. Aan weerszijden links van de puntgevel de langsgevel van de woonvleugel en uiterst rechts de haaks aansluitende ziekenafdeling en rouwkapel. De ziekenafdeling bezit één bouwlaag onder een flauw hellend zadeldak (O-W) en de asymmetrische kap boven de hogere kapel is weer noord-zuid georiënteerd. De entree in de noordgevel wordt overhuifd door een forse overstek van het flauw hellende dak, wederom gestut met slanke kolommen. Boven de entree een stalen roosvenster met glas-in-loodraam.

In het interieur zijn met name in het hoofdgebouw nog enkele oorspronkelijke onderdelen uit de bouwtijd bewaard gebleven. Een stalen draaideur geeft toegang tot de met plavuizen belegde entreehal, die geheel symmetrisch is opgebouwd met in de hoeken glazen dienstvertrekken. Recht tegenover de draaideur bevindt zich de rondlopende bordestrap. De aanzet van de trap wordt gevormd door twee vierkante, natuurstenen basementen waarop koperen kolommen zijn geplaatst. Het halfronde trapbordes is ruim en licht en de elf vensters zijn voorzien van glas-in-loodafbeeldingen die verwijzen naar het zeemansleven (ontwerp: Huib de Ru, uitvoering Schrier & de Ru). Onder genoemde ramen bevindt zich een zitbank, die zich geheel naar de halfronde vorm van de gevel voegt. Glas-in-loodvensters (zeven) van dezelfde kunstenaar bevinden zich in de hal van de verdieping (aan de voorgevelzijde).

Waardering

Het (voormalige) tehuis voor oud-zeelieden "Prins Hendrikstichting" uit 1937 is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een bejaardentehuis in functionalistische trant met in de architectuur en de glas-in-lood ramen verwijzingen naar de scheepvaart en het zeemansleven, gebouwd naar ontwerp van de architect Corn. Elffers. Het samengestelde bouwvolume heeft situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging aan de rand van de oude dorpskom van Egmond aan Zee.