Cornelis Geellaan 2, Alphen aan den Rijn

Inleiding

Koningin WilhelminaSCHOOL met KAPEL, in de periode van 1913-1914 gebouwd. In 1953 op is op de kapel een torenspits aangebracht.

Links van het oorspronkelijke ingangsportaal zijn drie vensters tot de grond doorgetrokken. In de hoek van de middenvleugel en de vleugel met de kapel is een glazen portaal toegevoegd, deze is voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

De Koningin Wilhelminaschool is in rode baksteen opgetrokken op een U-vormige plattegrond, waardoor het gebouw aan de voorkant (west) half een pleintje omsluit. De middenvleugel telt twee bouwlagen onder een met gesmoorde Tuile-du-Nord pannen gedekt schilddak, de twee haaks daarop staande vleugels bestaan uit één bouwlaag onder een met Tuile-du-Nord pannen gedekt wolfdak. Alle daken hebben een zeeg; de daken steken ver over en zijn voorzien van goten en windveren op gesneden klampen. Verder pironnen op de nokeinden, gemetselde schoorstenen onder kappen en dakkapellen met twee zesruits ramen onder steekkapjes met windveren en gladde houten beschotten in de geveltop; de zijkanten van de dakkapellen zijn bekleed met leien. In het dakvlak van de zuidelijke vleugel drie grote dakkapellen met 6 zesruits ramen.

De gevels zijn geleed door vensters die zijn samengesteld uit zesruits ramen, tenzij anders vermeld wordt. De vensters zijn zowel in enkele vorm toegepast, als gekoppeld per twee en drie. In de eindgevels van de vleugels in de afgeknotte geveltoppen vijf gekoppelde kloostervensters met vierruits ramen. Onder de vensters hardstenen waterdorpels, erboven kunststenen lateien; op de begane grond ook segmentvormige ontlastingsbogen met daarin aanzet-, sier en sluitstenen. Bij de ingangen hardstenen stoepen, drempels en schampstenen.

Centraal in de voorgevel (west) bevindt de oorspronkelijke hoofdingang zich in een uitgebouwd portaal onder een wolfdak. De ingang bestaat uit een dubbele houten deur met rondboogvormige zesruits vensters en een twaalfruits rondboogvormige bovenlicht met daaronder een tandlijst in kunststeen, die doorloopt boven de drieruits zijlichten. In de gemetselde rand rond de ingang sierblokken van kunststeen. Boven het portaal een plaquette met daarin de naam van de school. In de gevels die het pleintje omarmen zijn kloostervensters met kunststenen tussendorpels en zes- en vierruits ramen aangebracht.

Tegen de westelijke eindgevel van de kapel (noordelijke vleugel) bevindt zich een gelijkvormig portaal als in de voorgevel. De kapelingang heeft echter een rechtgesloten dubbele opgeklampte deur met sierlijk vormgegeven kruisgehengen. Aan weerszijden van deze ingang een klein venster, schuin erboven kloostervensters met vierruits ramen en in de top een breed gekoppeld venster. In de eindgevel van de zuidvleugel zijn centraal drie gekoppelde kloostervensters tussen twee enkele. Ook de eerste steen bevindt zich in deze gevel met de inscriptie: "Deze steen is gelegd den 30en april 1913 door Elise Burdet, geboren 7 october 1899".

De noordelijke zijgevel wordt geleed door identieke vensters in series van drie, onderbroken door drie dubbele houten deuren met zesruits ramen met bovenlichten.

De zuidelijke zijgevel is in het midden hoger opgetrokken onder een steekkap met wolfeind. Door het dak steken twee grote schoorstenen. In het hoger opgetrokken geveldeel een samengesteld venster. Links op de begane grond twee gekoppelde vensters, rechts is de gevel blind.

In de achtergevel (oost) zijn zowel op de begane grond als op de hoger opgetrokken verdieping kruisvensters (vier maal zesruits) aangebracht. De plaats van het trappenhuis wordt gekenmerkt door afwijkende vensterformaten.

De eindgevels van de zijvleugels risaleren iets ten opzichte van de middenvleugel. In de eindgevel van de kapel op de begane grond een uitbouw onder een wolfdak, met een enkele houten deur tussen twee achtruits zijlichten en onder een achtruits bovenlicht. Aan weerszijden van de uitbouw twee gekoppelde vensters met zesruits rondboogvormige bovenlichten.

Van het INTERIEUR zijn onder meer bewaard gebleven: troggewelven en tongewelven op de begane grond; de gepleisterde gangen met schoon metselwerk bogen en tegelvloeren met eenvoudige patronen; de trap van ongepolijst graniet, met ijzeren traphek en houten leuning; en de houten kapspanten met trekstangen en enkele kapitelen in de voormalige kapel.

Waardering

De Wilhelminaschool met kapel is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde te weten de rol die het heeft gespeeld in de sociaal-culturele ontwikkeling van de Marthastichting.

De Wilhelminaschool met bijbehorend interieur en kapel is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde wegens de vormgeving in de Nieuw-Historiserende bouwstijl en als kenmerkend voorbeeld in het oeuvre van de gebroeders Van Nieukerken.

In stedenbouwkundig opzicht is het gebouw van algemeen belang vanwege de functionele en ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van het complex in de parkaanleg.

Het exterieur van het gebouw is in hoge mate gaaf, van het interieur zijn belangrijke onderdelen bewaard gebleven.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
516137
Complexnaam
Marthastichting
Provincie
Complexomschrijving

Inleiding

Begin 1883 werd in Amsterdam "De Vereniging Marthastichting voor onverzorgde kinderen" opgericht. Voorzitter Cornelis Geel, van oorsprong leraar in de Jordaan in Amsterdam, week wegens ruimtegebrek voor de opvang van verwaarloosde kinderen uit naar Alphen aan den Rijn. Nadat de kinderen eerst in een jongenshuis en school in de Julianastraat ondergebracht en onderwezen werden, vond in 1897 de verhuizing plaats naar het buiten Rijnstroom. Het huis van de buitenplaats functioneerde aanvankelijk als directeurswoning. Daarachter werden in een nieuw PARK in de Engelse Landschapsstijl van tuinarchitect Copijn uit Groenekan in fases diverse (bij)gebouwen voor de verzorging van de kinderen neergezet. In het park staan niet alleen gebouwen maar ook een ZITBANK, neergezet bij het afscheid van ds. Voors in 1935, en een BRUGGETJE. Het park is toegankelijk middels een TOEGANGSHEK.

In 1897 werd het moederhuis (KINDERTEHUIS) voor kinderen vanaf drie jaar voltooid. Na de restauratie in 1930 door M.A. en J. van Nieukerken werd het door koningin Emma gewijd en deed het Emmahuis dienst als tehuis voor meisjes van 12 jaar tot 17 jaar. Het centrale gebouw (KINDERTEHUIS) werd in 1911 in gebruik genomen. Het Prinses Juliana Kinderhuis, dat in 1912 werd ingewijd, is inmiddels afgebroken om plaats te maken voor een appartementengebouw. De Koningin WilhelminaSCHOOL met bijbehorende KAPEL is nog in tact. Zowel de school als de ernaast gelegen SCHOOLMEESTERSWONING zijn ontworpen in 1912 en voltooid in 1914. In 1924 werd achter het oorspronkelijke buitenhuis naar ontwerp van de gebroeders Marie Adrianus en Johan van Nieukerken een nieuwe VILLA gebouwd. Het oude Rijnstroom werd eveneens in 1924 wegens verval afgebroken. Het KOETSHUIS achter de nieuwe villa behoorde waarschijnlijk bij de boerderij die oorspronkelijk achter het oude huis stond.

Bij de TUINMANSWONING bevond zich oorspronkelijk een moestuin waar de groenten voor het gehele complex werden verbouwd. Deze moestuin is inmiddels verdwenen. De bijbehorende BOOMGAARD is wel bewaard gebleven.

Alle gebouwen van het complex zijn ontworpen in de Nieuw-Historiserende bouwstijl. De villa is echter klassieker vormgegeven dan de andere gebouwen.

In het park bevinden zich ook een aantal paviljoens uit de jaren dertig en naoorlogse bijgebouwen van de Marthastichting. Deze zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Waardering

Het complex van de Marthastichting is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde te weten de rol die het heeft gespeeld in de sociaal-culturele ontwikkeling van kindertehuizen in het begin van de twintigste eeuw.

Het complex van de Marthastichting is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde en wel de vormgeving in de Nieuw-Historiserende bouwstijl en de plaats die de gebouwen innemen in het oeuvre van de gebroeders Van Nieukerken.

De onderlinge samenhang van de onderdelen van het complex in de parkaanleg geven het complex een bijzonder hoge ensemblewaarde.

Het exterieur van de aanleg, boomgaard en gebouwen is in hoge mate gaaf.

Een dusdanig compleet en vrijwel gaaf complex in de zorgsector is inmiddels vrij zeldzaam.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kapel(F1) Religieuze gebouwen Kapel (F) oorspronkelijke functie
Schoolgebouw Cultuur, gezondheid en wetenschap Onderwijs en wetenschap oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Cornelis Geellaan 2 2406 JG Alphen aan den Rijn Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
C 6609 Aarlanderveen
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1913 1914 vervaardiging
1953 1953 verbouwing
Ambachten
Name Beroep Notitie
Nieukerken, M.A ; Zuid-Holland architect / bouwkundige / constructeur
Nieukerken, J. ; Zuid-Holland architect / bouwkundige / constructeur
Naar boven