't Valcke, Eefde

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Omschrijving boerderij

De BOERDERIJ heeft een T-vormige plattegrond en in kruisverband gemetselde gevels, die aan de onderzijde zijn voorzien van een omlopende gepleisterde plint. Het gedeeltelijk onderkelderde voorhuis heeft één bouwlaag en een zolder en is voorzien van een met riet gedekt schilddak met aan de rechterzijde een dakschild en aan de linkerzijde een wolfeind. Het achterhuis wordt gedekt door een aangekapt, aan de achterzijde afgewolfd, zadeldak, voorzien van rietdekking. De nok van voor- en achterhuis is belegd met keramische nokvorsten. De nok van het voorhuis heeft in de linkerzijde een kleine gemetselde schoorsteen met afdekplaat. Het achterhuis heeft in de daknok voor de aankapping met het voorhuis een gemetselde schoorsteen. De vensters van het voorhuis worden afgesloten door anderhalfsteens strekken, voorzien van gepleisterde geboorte- en sluitstenen met diamantkoppen. Zowel de vensters van voor- als achterhuis zijn aan de onderzijde voorzien van gecementeerde lekdorpels. De hoeken van het voorhuis worden geaccentueerd door gepleisterde, geblokte hoeklisenen. Tegen de rechterzijde van het voorhuis bevindt zich een éénlaags aanbouw (bakhuis) met een schilddak, voorzien van gesmoorde Tuiles du Nords en een hoge moderne schoorsteen. De opkamer aan de rechterzijde van het voorhuis is in 1922 verlaagd.

De a-symmetrisch ingedeelde VOORGEVEL van het voorhuis heeft vijf rechthoekige vensters waarvan vier enkelruits schuiframen hebben, voorzien van een 2-ruits bovenlicht. Het meest linkse venster heeft een T-vormig schuifraam met een 3-ruits bovenlicht. Onder de lekdorpels bevinden zich gepleisterde accoladeboogvormige afsluitingen. De vensters zijn allemaal voorzien van opgeklampte zonneluiken. Rechts van het midden heeft de gevel een rechthoekig deurkozijn op hardstenen dorpel en neuten, voorzien van een 2-ruits paneeldeur met 2-ruits bovenlicht. Voor de glaspanelen van de deur bevinden zich zeldzame gietijzeren deurroosters, bestaande uit gebundelde land- en tuinbouwgereedschappen. Het is niet zeker of deze panelen oorspronkelijk van deze boerderij zijn. Ter hoogte van de voormalige hooizolder bevindt zich boven een geprofileerde lijst een breed, over de zijgevels doorlopend, gepleisterd fries, dat is voorzien van drie rechthoekige vensters met 2-ruits klapramen. Hiervan ontbreekt het middelste klapraam.

De LINKER ZIJGEVEL heeft in de gepleisterde plint voor de kelder twee 2-ruits kelderlichten. Daarboven bevinden zich twee rechthoekige vensters, voorzien van T-vormige schuiframen met 3-ruits bovenlichten van geel kathedraalglas, geflankeerd door opgeklampte zonneluiken. De recht afgesloten vensters zijn aan de bovenzijde voorzien van een anderhalf steens strek en op dezelfde wijze gedetailleerd als in de voorgevel. De zolderverdieping bevat twee, iets kleinere vensters, voorzien van soortgelijke schuiframen met dezelfde detaillering in de strekken als de ramen daaronder. De belendende achtermuur van het voorhuis voor de terugspringende zijgevel van het achterhuis bevat twee gekoppelde enkelruits klapramen net onder het dakoverstek. Direct naast de gepleisterde hoekliseen is een groter enkelruits klapraam aangebracht. Hierachter is het dakschild van het achterhuis iets opgelicht ten behoeve van een tweetal rechthoekige deurkozijnen met opgeklampte houten deuren. Tussen deze deuren bevinden zich twee enkelruits klapramen. Links hiervan heeft de gevel twee getoogde staldeuren met daartussen een getoogd 6-ruits ijzeren stalraam. De rechter- deur wordt voorafgegaan door een halfrond ijzeren stalraam met v-vormige tracering. Naast de linker deur bevindt zich een getoogd 6-ruits stalraam. Links hiervan heeft de gevel twee betonnen stalvensters in plaats van de oorspronkelijke staldeuren, met hiertussen een halfrond stalraam met V-vormige tracering. De gevel heeft aan de meest linkerzijde een soortgelijk raam.

De RECHTER ZIJGEVEL van het voorhuis heeft een ruitvormig 4-ruits venster dat zich gedeeltelijk in de hoekliseen bevindt. Door dit venster kon men de werkzaamheden op het veld in de gaten houden, waar zich volgens de kadastrale kaart van 1832 ondermeer de hooiberg bevond. De gevel heeft een éénlaags aanbouw met een schilddak, belegd met gesmoorde tuiles du Nords. Aan de voorzijde bevat dit voormalig bakhuis een moderne deur met zijlicht. De zijgevel is blind en bevat een vernieuwde uitgemetselde hoge schoorsteen. De achtergevel bevat twee dichtgezette muuropeningen en een groot halfrond venster, met 5-ruits ijzeren stalraam. Het rechts van het aanbouwtje nog zichtbare deel van de zijgevel van het voorhuis bevat boven elkaar twee moderne vensters. De terugspringende gevel van het achterhuis bevat elkaar afwisselende korfboogvormige staldeuren en getoogde 6-ruits ijzeren stalvensters. Verder bevat de gevel aan de meest linker zijde nog een halfrond stalvenster met V-vormige tracering.

De ACHTERGEVEL van het bedrijfsgedeelte heeft een symmetrische indeling met korfboogvormige deeldeuren in het midden met aan weerszijden een rondbogig ijzeren 7-ruits stalraam met scharnierend bovendeel, voorzien van v-tracering. De gevel heeft aan beide uiteinden van de gevel een korfboogvormige opgeklampte staldeur. Boven de deeldeuren bevindt zich een gepleisterde sluitsteen met daarop het jaartal 1887. Het dak heeft aan beide zijden van het wolfeind een eenvoudige houten windveer. Boven het dakschild is de nok voorzien van een uilengat.

Het INTERIEUR van het voor- en achterhuis heeft nog de oorspronkelijke indeling. De gang van het voorhuis wordt aan beide zijden geflankeerd door woon- en slaapkamers. De woonkamer aan de rechterzijde van de schouw heeft nog een oorspronkelijk kozijn met schuifraam. Oorspronkelijk bevond zich hier een telhok waar men de produktie van de landarbeiders kon bijhouden. Dit vertrek is voorzien van een oorspronkelijke houten schouw met eenvoudig bruin gedecoreerde tegels. De gangwanden hebben een betegelde plint van blauw gedecoreerde tegels. Verder bevinden zich in het voorhuis nog de oorspronkelijke paneeldeuren, Het achterhuis heeft vijf ankerbalkgebinten met slieten boven een centrale deel, die aan beide zijden wordt geflankeerd door grupstallen. De deel van het achterhuis heeft een bestrating van klinkers en betimmerde hilden.

Waardering

T-BOERDERIJ gebouwd tussen 1817 en 1930.

- van architectuurhistorische waarde als goed bewaard voorbeeld van een T-boerderij met gaaf bewaarde hoofdvorm. De boerderij en vooral het voorhuis valt op door hoogwaardige esthetische kwaliteiten zoals de zorgvuldige detaillering van gevels, de gepleisterde hoeklisenen, accoladebogen, geboorte- en sluitstenen en het omlopende fries.

- het object heeft ensemblewaarde als onderdeel van het boerderijcomplex 't Valcke en vormt met slechts een aantal overgebleven boerderijen aan de Valkeweg een belangrijk element voor het aanzicht van de omgeving.

- van cultuurhistorische waarde door de lange bouwgeschiedenis, die gedeeltelijk aan de gevels afleesbaar is.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
516372
Complexnaam
't Valcke
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Het BOERDERIJCOMPLEX " 't Valcke" is markant gelegen op een hoogte aan de Valkeweg in de marke het Rijsselt nabij de IJssel. Het bedrijfsgedeelte is naar de Valkeweg gericht. De naam van de boerderij komt al voor op de oude kadastrale kaart van 1832 en volgens de muurankers in de voorgevel van de boerderij dateert deze uit 1817. De noordelijk van de boerderij gelegen schuur is waarschijnlijk in de tweede helft van de negentiende eeuw gebouwd. Op de oude kadastrale kaarten heeft de boerderij in 1832 een rechthoekige plattegrond met een aan de linkerzijde uitgebouwd voorhuis en een losstaand bakhuisje. In de late negentiende eeuw is dit bakhuisje tegen de rechter zijgevel van het voorhuis gebouwd waar het zich thans nog bevindt. In dezelfde periode is het voorhuis aan de linkerzijde verhoogd, zodat er een ongelijk schilddak ontstond met een wolfeind aan de linkerzijde en een dakschild aan de rechterzijde. Bij een in 1930 uitgevoerde verbouwing zijn de raamindelingen van het voorhuis veranderd en is de linker zijgevel van het voorhuis verhoogd. Ook in 1887 vond er een verbouwing of bijzondere gebeurtenis plaats, getuige het jaartal dat vermeld staat op de sluitsteen van het achterhuis. De schuren aan de zuidzijde van de boerderij en direct achter de schuur aan de Valkeweg vallen niet onder de bescherming.

Het BOERDERIJCOMPLEX bestaat uit de volgende beschermde onderdelen: een T-boerderij met bijschuur en tegenovergelegen kippenhok, gegroepeerd binnen de oorspronkelijke erfstructuur.

Voor de boerderij bevindt zich een vernieuwde waterpomp. Voor de zuidgevel van het achterhuis bevindt zich een mestvaalt omgeven door een gemetselde muur welke oorspronkelijk onder de afsluitende rollaag was gepleisterd. De afsluitende buitenste muur is van recente datum. De bestrating van het erf bestaat uit klinkers.

Waardering

BOERDERIJCOMPLEX gebouwd tussen 1817 en 1930.

- van architectuurhistorische waarde door de gaaf bewaard gebleven hoofdvorm van het complex en de zorgvuldige detaillering van gevels, vensters en ramen van met name het hoofdhuis.

- van stedebouwkundige waarde door de prominente situering aan de Valkeweg, waaraan zich nog andere boerderijen bevinden. De boerderij is onderdeel van een historisch gegroeid landschappelijk gebied en is bepalend voor het zichtbaar houden van deze situatie. De oorspronkelijke erfstructuur is nog duidelijk herkenbaar.

- van cultuurhistorische waarde door de lange bouwgeschiedenis die gedeeltelijk aan de gevels afleesbaar is.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Boerderij(M1) Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Valkeweg 3 7211 LH Eefde Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) T-huisboerderij
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
L 241 Gorssel
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1817 1930 Volgens muurankers en sluitsteen 1817 en 1887 vervaardiging
Naar boven