Weverstraat 4, Borculo
Omschrijving BADHUIS (MIKWE). Het in kruisverband gemetselde bakstenen pand, is opgetrokken op rechthoekige grondslag en telt één bouwlaag onder een met overwegend gesmoorde Hollandse pannen gedekt zadeldak met schild aan de achterzijde. Op beide zijschilden staat een rookkanaal. De asymmetrische VOORGEVEL bevat in het midden en rechts een toegang met houten deur. De toegang rechts heeft een enkelruits bovenlicht boven een geprofileerd kalf. De zolder heeft een houten luik. De toegang in het midden en het luik worden ontlast door een halfsteens rollaag, de toegang rechts door een steens rollaag. De LINKER ZIJGEVEL heeft een gepleisterde plint en bevat twee T-vensters ter plaatse van de badruimte en het daarachter gelegen vertrek en een 4-ruits draairaam ter plaatse van de stookruimte. De vensters worden ontlast door een halfsteens rollaag. De ACHTERGEVEL is niet opgenomen. De RECHTER ZIJGEVEL is blind uitgevoerd. In het INTERIEUR van het voormalige badhuis, bevinden zich drie vertrekken, twee links en één aan de achterzijde over de gehele breedte, en een gang. Het vertrek achter de voorgevel zal hebben gediend als stookruimte. In de voormalige badkamer, het vertrek in het midden van het gebouw, bevindt zich een L-vormig bad. De badrand is van hardsteen en de treden van het bad zijn belegd met wit marmer. De wanden zijn mogelijk eveneens uitgevoerd in wit marmer. In het achterste vertrek bevond zich vermoedelijk een toilet. De gang is belegd met zwarte en gele plavuizen in ruitmotief met randafwerking.
Waardering
Joods BADHUIS gelegen achter synagoge uit 1877.
- Van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een badhuis met gaaf bewaard gebleven hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik. Daarnaast is er sprake van enkele gaaf bewaard gebleven elementen in het interieur. Het object heeft ensemblewaarde in combinatie met de bijbehorende synagoge.
- Van stedenbouwkundige waarde vanwege zijn ligging bij de synagoge in het centrum van de stad Borculo
- Het object is van sociaal- en cultuurhistorische waarde vanwege de nog herkenbare oorspronkelijke functie als badhuis ten behoeve van de Joodse rituele reiniging en het vormt daarmee een herinnering aan de Joodse gemeenschap in de gemeente Borculo.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
COMPLEX bestaande uit voormalige SYNAGOGE en MIKWE (badhuis), gelegen aan de zuidzijde van de Weverstraat. De synagoge is ontworpen door J. te Veldhuis in een neo-classicistische stijl en gebouwd in 1877. Kenmerkend voor deze stijl is de strakke indeling van de gevel door pilasters met Ionische kapitelen, rustend op een plint en afgesloten door een hoofdgestel. Volgens S. Laansma bevindt zich in de gang van de "huidige sjoel" (zich bevindend in de voormalige joodse school uit 1926) de zogenaamde eerste steen. Deze steen heeft de inscriptie: 'DE EERSTE STEEN IS GELEGD DOOR MEYER LEVERPOLL, ZOON VAN CHOWER ELI ZER DE LEVIET, MET ZIJN VROUW JUFFROUW HENDRINA, DOCHTER VAN NATHAN DE LEVIET, OP 24 IJAR 5637'. Dit is april/mei 1877. Op een bordje aan de voorgevel wordt informatie gegeven over de herbouw van de synagoge in 1877 op fundamenten van een voorloper uit 1840. Sedert 1642 is er sprake van een Joodse gemeenschap in Borculo. Na WO II is de synagoge verkocht. In 1993 is, ter behoud voor de toekomst alsook ter nagedachtenis aan de Joodse gemeenschap, het uiterlijk van de synagoge hersteld. Tegen de rechterzijde van het gebouw bevindt zich een vermoedelijk latere aanbouw. Bouwsporen lijken erop te wijzen, dat er zich hier eerst een andere aanbouw bevond, met daarin een steektrap naar de galerij. Midden achter de synagoge ligt het bijbehorende badhuis (mikwe), bereikbaar via een toegang aan de rechterzijde van de synagoge.
Rechts naast de synagoge ligt de toegang tot synagoge en mikwe (badhuis), bereikbaar middels een, later aangebracht, gietijzeren spijlenhek, dat niet onder de bescherming valt.
Waardering
- Van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van een in hoofdvorm goed bewaarde synagoge met badhuis uit de tweede helft van de 19de eeuw uitgevoerd in neo-classicistische stijl.
- Van stedenbouwkundige waarde vanwege de ligging aan de straat in het centrum van de stad Borculo.
- Van sociaal- en cultuurhistorische waarde vanwege de voormalige functie als synagoge met badhuis en daarmee als herinnering aan de Joodse gemeenschap in de gemeente Borculo. De objecten hebben gezamenlijk een belangrijke ensemblewaarde.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Mikwe | Religieuze gebouwen | Kerk en kerkonderdeel | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Weverstraat | 4 | – | 7271 AJ | Borculo | – | BY | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | D | 4059 | – | Borculo |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1877 | 1877 | – | vervaardiging |