Dorpsstraat 13, Geesteren

Inleiding

Deze BOERDERIJ van het krukhuistype met langsdeel, dateert in de huidige vorm grotendeels uit 1854, doch bezit nog een veel oudere kern. Behalve als boerderij fungeerde het gebouw in het verleden tevens als bierbrouwerij. De met het achterhuis naar de weg gekeerde boerderij is in gebruik als woonhuis. Het pand bevindt zich aan de zuidzijde van de Dorpsstraat, dicht bij het punt waar deze in zuid-westelijke richting (Borculo) afbuigt. De boerderij wordt zowel ter linker- als ter rechterzijde door een osendrop van de belendende boerderijen gescheiden. Aan de voorzijde van het voorhuis bevindt zich een diepe tuin. Tesamen met de naastgelegen boerderijen in de Dorpsstraat vormt deze boerderij een markant onderdeel van de dorpskern in Geesteren en weerspiegelt zij nog in hoge mate het oorspronkelijke dorpsbeeld.

Omschrijving

De BOERDERIJ bezit een nagenoeg rechthoekige plattegrond die aan de noordzijde met een smaller vierkant is uitgelegd. Het voorhuis bezit een bouwlaag en is door een latere toevoeging in de vorm van een endskamer uit ca. 1929 uitgebreid. Het merendeel van de ramen in het voorhuis is vermoedelijk vernieuwd ten tijde van de aanbouw van de endskamer. Het achterhuis was aan de straatzijde van een uitbouw voorzien. Een bijschuur was hiertegenover gelegen. Later is de achtergevel verschillende malen verbreed. Alleen in de rechtergevel, ter plaatse van het middenhuis wordt het hemelwater door een (mast)goot afgevoerd.

Het dwarsgeplaatste voorhuis van de boerderij heeft een schilddak waarvan het rechter dakschild aansluit op het afgewolfde zadeldak van het haaks op het voorhuis staande achterhuis. Beide daken zijn gedekt met gesmoorde en rode Hollandse pannen. Op de kruising van de nok van het voorhuis met die van het achterhuis bevindt zich een gemetselde schoorsteen. De in kruisverband opgetrokken gevels zijn bijna alle voorzien van een gecementeerde plint. De endskamer bezit een plat dak.

De VOORGEVEL, die van de openbare weg is afgewend, is door de in het linker gedeelte aangebouwde endskamer asymmetrisch ingedeeld. In de gevel van de endskamer die grenst aan de voorgevel van het woonhuis, bevindt zich een door een rollaag afgesloten venster met een stolpraam en een 3-ruits bovenlicht alsmede een opgeklampte, eveneens door een rollaag afgesloten, van kraalschroten voorziene deur. De achterzijde bezit twee vensters met enkelruits ramen, rustend op een gecementeerde lekdorpel. Boven beide vensters is één rolscherm geplaatst. De gevel van de endskamer die evenwijdig ligt aan de voorgevel van het woonhuis is blind uitgevoerd. Boven de platgedekte endskamer is naast een stichtingssteentje met initialen en jaartal, 'WED / I BAAN / 1854', nog juist de 11/2-steense strek zichtbaar in het muurvlak van het woonhuis van een venster dat waarschijnlijk identiek was aan het bestaande venster in de voorgevel. Dit venster wordt door een strek afgesloten en is voorzien van een T-schuifraam met aan weerszijden opgeklampte luiken. Rechts hiervan bezit de gevel een door een rollaag afgesloten hoger geplaatst venster van de opkamer, bestaande uit een (vernieuwd) stolpraam met een tweeruits, als klapraam uitgevoerd bovenlicht. Onder dit venster bevindt zich een getralied kelderlicht. Onder de daklijst is een zolderopening met twee luiken gesitueerd, gevat tussen boven en beneden een rollaag.

De LINKERGEVEL heeft van links naar rechts: een tweeruits betonnen stalraampje; een getoogd staldeurtje; een tweeruits betonnen stalraampje; een zesruits betonnen stalraampje, alle segmentvormig afgesloten; een rondboogvenster bestaande uit gietijzeren zesruits stalraam met vierruits bovenlicht. Vervolgens in de gevel van het middenhuis een door een rollaag afgesloten venster, dat voorzien is van een stolpraam met een drieruits bovenlicht. Het woonhuis bezit hier een T-schuifraam met drieruits bovenlicht, afgesloten door 11/2-steense strek.

De aansluitende gevel van de endskamer is reeds hiervoor beschreven. De asymmetrisch ingedeelde ACHTERGEVEL heeft een korfboogvormige inrijdeuropening met gepleisterde aanzet- en sluitstenen, die zich boven alle in de gevel voorkomende deuren bevindt. De dubbele, iets terugliggende deeldeuren zijn voorzien van een middeler met X-teken. Aan weerszijden bevindt zich een rondboog venster met een gietijzeren stalraam met vorktracering die meerruits zijn onderverdeeld. Vervolgens bevindt zich zowel links als rechts hiervan een staldeurtje. Geheel links in de gevel bevindt zich een lage muuropening met dubbele deuren. Rechts hiervan bezit de gevel een betonnen door een verticale roede gedeeld stalraampje. De deels in halfsteens en kruisverband opgetrokken, inspringende RECHTERGEVEL van het voorhuis bezit boven een grijsgeschilderde plint twee vensters die voorzien zijn van vernieuwde ramen, bestaande uit een stolpraam met een tweeruits als klapraam uitgevoerd bovenlicht. Rechts hiervan bezit het voorhuis een lage deuropening met een eenvoudige houten deur waarin zich een tweeruits raam bevindt. De kopgevel van de uitgebouwde zijgevel van het achterhuis bezit een rechtgesloten van kraalschroten voorzien staldeurtje en een rechthoekig venster met tweeruits raam met een als klapraam uitgevoerd door een verticale roede ingedeeld bovenlicht. De zijgevel van het achterhuis bezit van links gezien achtereenvolgens: een vierruits (2x2) door een rollaag getoogd stalraam, een door een rollaag geheel omgord drieruits stalraam, een met enkelruits raam opgeklampt staldeurtje voorzien van kraalschroten en tenslotte een soortgelijk blind uitgevoerd staldeurtje.

In het INTERIEUR van het voorhuis is de grote (woon)keuken met houten schoorsteenmantel met betegelde achterwand en betegelde vloer nog aanwezig. De bijkeuken van het middenhuis bezit nog een koperen pomp, alsook een houten schoorsteenmantel met betegelde achterwand. De kelder van het woonhuis is door een tongewelf overkluisd. Het achterhuis bevat zes gebintvakken met links en rechts grupstallen met, gezien vanuit het voorhuis links aangrenzend het voorhuis de weefkamer. De toiletruimte is thans nog aan de straatzijde, rechts van de deeldeuren. Op slieten ligt boven de deel het hooi opgetast.

Waardering KRUKHUIS-BOERDERIJ uit het tweede deel van de 19de eeuw met mogelijk een oudere kern.

- Van architectuurhistorisch belang als goed en redelijk gaaf voorbeeld van de functionele en typologische ontwikkeling van de krukhuisboerde- rij. Het object bezit diverse waardevolle interieuronderdelen zoals een vrij gaaf bewaarde van een fraaie betegeling voorziene 'mooie' kamer en een opkamer.

- Van stedenbouwkundig belang als onderdeel van de historisch gegroeide bebouwing in de dorpskom van Geesteren en speelt daarin een beeldbepalende rol. De boerderij maakt deel uit van een aangesloten bebouwing van drie monumentale voormalige boerderijen die in hoge mate de oorspronkelijke situatie weerspiegelen. Als zodanig bezit het object tevens een ensemblewaarde.

- Van cultuurhistorisch belang als voorbeeld een historisch gegroeide Achterhoekse boerderij die met name in de tweede helft van de negentiende eeuw haar huidige vorm gekregen heeft en die een bijzonder goed beeld geeft van het agrarische leven in de Achterhoek in deze tijd.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
516431
Provincie
Gemeente
Plaats

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Boerderij(M1) Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Dorpsstraat 13 7678 AT Geesteren Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) Hallehuisboerderij
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
H 1723 Geesteren
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1854 1854 Boerderij met ouder kern. verbouwing
Naar boven