Inleiding

BUITENPLAATS 'Sandenburg' is in eigendom bij de grafelijke familie Van Lynden. De bebouwingsgeschiedenis gaat terug tot het dertiende eeuwse kasteel dat als riderhofstad fungeerde. Waarschijnlijk heeft Johan Singendonk, ter gelegenheid van zijn huwelijk met Isabella Reynen tussen 1770 en 1786 het oude huis laten vervangen door een nieuw, torenachtig huis. Tussen 1860 en 1864 kreeg 'Sandenburg' zijn huidige aanzien door een verbouwing en uitbreiding door de Utrechtse architect S.A. van Lunteren. Dit gebeurde in opdracht van Constantijn Theodoor, graaf van Lynden van Sandenburg. Bij de verbouwing werd de toren deels vergroot en voorzien van een nieuw dak. Aan de oostzijde werd een aanbouw gezet en het geheel werd, met uitzondering van de rechterzij- en achtergevel bepleisterd, voorzien van torens en kantelen en ornamenten in neo-gotische vormgeving (zg. stucadoorsgotiek) met Tudor stijlkenmerken.

Binnen dit complex zijn het hoofdgebouw, koetshuis, oranjerie en tuinmanswoning in dezelfde stijl uitgevoerd door S.A. van Lunteren.

De buitenplaats ligt aan de Langbroekerwetering. De Langbroekerdijk is ten behoeve van de landschappelijke aanleg deels verlegd. Schuin tegenover Sandenburg ligt Walenburg, dat door de familie Van Lynden van Sandenburg in 1803 werd aangekocht.

De gronden direkt om de voormalige ridderhofstad werden rond 1900 geëxploiteerd als fruitbedrijf, waartoe een grote ommuurde tuin werd aangelegd met kassen en schuren. In 1903 werd een schuur annex stal gebouwd achter het omgrachtte gedeelte van de buitenplaats. De fruitschuur en de boerderij zijn in 1996 ingrijpend verbouwd en zijn van ondergeschikt belang.

Omschrijving

De BUITENPLAATS 'Sandenburg' is gelegen ten noorden van de Langbroekerwetering, tussen de kernen Neerlangbroek en Overlangbroek. Het complex wordt begrensd door de Langbroekerdijk in het zuiden, een waterpartij met bomenrand in het westen, een muur aan de oostzijde, een deel van een ontsluitingsweg en een sloot aan de noordzijde.

Het complex bestaat uit de volgende onderdelen:

1. parkaanleg

2. landhuis

3. koetshuis

4. oranjerie

5. tuinmanswoning

6. toegangshek met brug

7. hek

Waardering

De buitenplaats Sandenburg is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als redelijk gaaf bewaard voorbeeld van een laat 19de eeuwse buitenplaats met verschillende onderdelen in overwegend neogotische stijl ontworpen door S.A. van Lunteren. Tevens is het complex van belang vanwege de herkenbare aanleg in landschappelijke stijl. Het complex is van cultuurhistorische waarde vanwege de ontstaans- en bewoningsgeschiedenis en van ensemblewaarde vanwege de bijzondere ligging aan de Langbroekerwetering tussen de twee kernen van Langbroek en in relatie tot de nabijgelegen buitenplaats Walenburg.