Inleiding

Langs de frontzijde van de aarden wal van de Peel-Raamstelling staan in de gemeente Oploo en de gemeente Wanroij respectievelijk 22 en 17 KAZEMATTEN van het type S (3a). Het ontwerp van deze kazematten is van het Bureau Stellingbouw van de Nederlandse genie en dateert uit april 1939. In Oploo werden de kazematten gebouwd door de N.V. Betonbouw v/h Kool en Wildeboer te Hoogkerk. Het werk werd aangenomen op 2 oktober 1939 en werd, door het winterse weer fors vertraagd, opgeleverd op 24 februari 1940. Te Wanroij zijn de werken aanbesteed op 28 november 1939 aan de N.V. Wierinks Beton Mij. te Leiden. Op 23 maart 1940 was het werk hier klaar.

Omschrijving

De gewapend-betonnen kazematten van het type S (3a) zijn eenvoudige en in vergelijking met de andere typen kazematten goedkope gevechtsopstellingen. Deze kazematten, vanwege de vele uit het beton stekende maskeringshaken ook wel 'stekelvarken' of 'spinnekop' genaamd, boden door de driezijdig afgeschuinde frontzijde met drie schietgaten gelegenheid om met een lichte mitrailleur zowel frontaal en flankerend vuur in drie richtingen te geven. Het schootsveld vanuit de schietgaten overlapte elkaar gedeeltelijk en bedroeg 190 graden. Door de aard van de kazemat was deze uitermate geschikt om langs een lineair element als het Defensiekanaal geplaatst te worden en overschrijding daarvan te verhinderen. Het nadeel van grote schietgaten aan de frontzijde, die, ondanks de beschermende twee centimeter dikke stalen blinden, een niet te moeilijk doel zouden zijn voor vlakbaanvuur, werd op de koop toegenomen. Een ander nadeel van de kazemat was de geringe frontdekking van tachtig centimeter dikte. Om de kazematten te maskeren werden verschillende technieken toegepast. In mei 1940 was de maskering van veel kazematten echter nog niet gereed. Plaatselijk treft men sporen van een camouflagebeschildering aan. In de keelzijde is een lage toegangsdeur aangebracht. Nog in de Tweede Wereldoorlog zijn echter alle schietblinden en deuren naar Duitsland afgevoerd. In de meeste gevallen zijn thans de schietgaten en deuropeningen dichtgemetseld. De kazematten zijn gefundeerd op een betonnen werkvloer. Van belang zijn verder resterende metalen elementen aan en in het ex- en interieur van de kazematten, zoals de schietblinden cdhan de deuromlijsting met scharnieren, de in een geheel met de schietblinden gegoten mitrailleuraffuiten, de resterende bevestingshaken aan de keelzijde van de kazematten voor de -nooit aangebrachte- telefoonverbinding, de maskeringshaken en bevestigingspunten daarvoor, zowel op de dekking als in de muren, de veelal aan de keelzijde nog aanwezige buiten voor de luchtverversing en de -veelal gedeeltelijk afgezaagde- I-profieldragers voor de plankiers aan de frontzijde.

Waardering

De kazematten zijn van algemeen belang. Het geheel heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een culturele en geografische ontwikkeling, namelijk de versterking en daaropvolgende verdediging van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog en is als zodanig een belangrijk document van de militaire geschiedenis. Het is van architectuur- en bouwhistorisch belang wegens het bijzondere materiaalgebruik en de toepassing van moderne materialen en technieken, met name in de verwerking van gewapend beton. Het heeft ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een groter geheel, dat cultuurhistorisch van belang is en is van belang wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing en de historischruimtelijke relatie met wegen, wateren en bodemgesteldheid. Het geheel heeft een grote belevingswaarde en is als grootschalig militair complex en herinnering aan een belangrijke episode uit de nationale geschiedenis zeldzaam.