Leerlooierijcomplex, Oosterhout

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Inleiding.

Rond 1880 gebouwde LEERLOOIERIJ met achtergelegen kuipenterrein en waterpomp, gebouwd in Ambachtelijk-traditionele bouwstijl voor looier H. van Rijckevorsel. De looierij ligt met de langsgevel prominent aan de Veerseweg, loodrecht op de looierswoning en met de noklijn evenwijdig aan de straat.

Het malen van de eikenschors, voor het verkrijgen van de voor het looiproces noodzakelijke grondstof run, gebeurde in de destijds aan de overzijde van de Veerseweg gelegen standaardmolen (de 'Planken Molen'), die thans niet meer aanwezig is. Het object is tot in het begin van de jaren negentig van de 20ste eeuw in gebruik geweest.

Omschrijving.

Het uit geteerde houten planken en bakstenen bestaande pand beslaat een rechthoekige plattegrond en bestaat uit een nathuis en een droogzolder onder een met Hollandse pannen gedekt zadeldak met (deels) sierlijk gesneden lamberkijnachtige windveren en gevelmakelaars. Aan de achtergevel (zuidzijde) een thans versoberde aanbouw onder plat uit 1909 (de voormalige berging) en een waterpomp, destijds van belang voor de grote hoeveelheden was- en spoelwater die nodig waren bij het looiproces. In kruisverband gemetseld nathuis, aan de straatzijde (noordzijde) beplankt. Deels versoberde, meerruits vensters met kleine roedenverdeling op bakstenen afzaten, aan de zuid- en westzijde getoogd en aan de oostzijde rechtgesloten. Opgeklampte houten entreepoort in de noord- en zuidgevel. Beplankte droogzolder met karakteristieke ventilatieluiken. Diverse klampluiken. De houten balken van de zoldering rusten op dragende bakstenen muren. Van het interieur zijn onder andere vermeldenswaard: houten steektrap naar de droogzolder, gecementeerde spoelbakken en een gedeeltelijke klinkervloer. Op het achterterrein liggen diverse (restanten) van looikuipen. Dit zijn groepsgewijs in de grond ingegraven, en met houten dekplaten afsluitbare kuipen van ongeveer twee bij twee meter waar de huiden horizontaal in werden gelegd en laag om laag met eikenschors bestrooid.

Waardering.

De leerlooierij met kuipenterrein en waterpomp is van algemeen belang. Het object heeft cultuurhistorische waarden. Het is van belang als bijzondere uitdrukking van de economische ontwikkelingen in de Brabantse lederindustrie aan het eind van de negentiende eeuw. Het is van belang voor de typologische ontwikkeling van vroege looierijgebouwen. Het object heeft ensemblewaarden. Het vormt tesamen met het belendende looierijgebouw en de looierswoning, de overige looikuipen op het binnenterrein en het looierijcomplex aan de Veerseweg 56-58 een karakteristiek onderdeel van een historisch gegroeid looiersensemble aan de Veerseweg.

Het object is van belang vanwege de typologische herkenbaarheid als kuiplooierij aan huis. Het is zeldzaam vanwege de nog in groten getale aanwezige looierskuipen.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
520023
Complexnaam
Leerlooierijcomplex
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding.

Voormalig traditioneel LEERLOOIERIJCOMPLEX uit circa 1850-1904, bestaande uit een LOOIERSWONING (1) en twee LEERLOOIERIJEN (2 en 3), gebouwd en ingericht voor looier H. van Rijckevorsel. De looierswoning dateert uit 1904 en vertoont elementen van de late Neo-Renaissance. De twee kuiplooierijen, met nathuizen en droogzolders, zijn gebouwd in Ambachtelijk-traditionele bouwstijl. De oudste looierij dateert uit omstreeks 1850 en is oorspronkelijk mogelijk opgezet als biljartfabriekje dat rond 1880, toen de tweede looierij was voltooid, als kuiplooierij werd ingericht. Het malen van de eikenschors, voor het verkrijgen van de voor het looiproces noodzakelijke grondstof run, gebeurde in de aan de overzijde van de Veerseweg gelegen standaardmolen (de 'Planken Molen'), die thans niet meer aanwezig is. Ook aan de Veerseweg 56-58 bevindt zich een voormalige leerlooierij met woonhuis (buiten rijksbescherming).

Het looierijcomplex is tot in het begin van de jaren negentig van de twintigste eeuw in gebruik geweest.

Omschrijving.

Het geheel vrijgelegen complex bevindt zich ten oosten van de oude Oosterhoutse dorpskern op een rechthoekig perceel aan de Veerseweg 52. De gebouwen bevinden zich in de noordoostelijke zone van het perceel en omsluiten een binnenterrein waarop zich meer looikuipen bevinden. Groot zij- en achtererf aan de west- en zuidzijde.

Waardering.

Het leerlooierijcomplex, bestaande uit een looierswoning en twee leerlooierijen met kuipenterrein, is van algemeen belang. Het complex heeft cultuurhistorische waarden. Het is van belang als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkelingen in de Brabantse lederindustrie in de tweede helft van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw. Het is van belang voor de typologische ontwikkeling van looierijgebouwen en looierswoningen. Het complex heeft architectuurhistorische waarden. Het is van belang vanwege de esthetische kwaliteiten van de verzorgde ornamentiek en de detaillering van met name het woonhuis.

Het complex heeft tesamen met Veerseweg 56-58 ensemblewaarden als karakteristiek onderdeel van een historisch gegroeid looiersensemble aan de Veerseweg. Het complex heeft verder ensemblewaarde wegens de wijze van situering van de afzonderlijke objecten rondom een kuipenterrein.

Het complex is van belang vanwege de typologische herkenbaarheid als kuiplooierijen-aan-huis en de gaaf bewaard gebleven looierswoning. Het is zeldzaam vanwege de nog in groten getale aanwezige looierskuipen.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Leerlooierij Boerderijen, molens en bedrijven Nijverheid oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Veerseweg 52 4901 ZE Oosterhout Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
R 8361 Oosterhout
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1850 1850 Betreft bouw voormalig biljartfabriekje verbouwing
1880 1880 vervaardiging
Naar boven