Inleiding complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS Cronenburgh is in 1925 gesticht door Goswin H. Boner. Op een perceel begrensd door de Bloklaan, Rijksstraatweg, buitenplaats Nieuwerhoek en de Vecht, dat tot 1925 bij de buitenplaats Nieuwerhoek heeft behoord, liet hij naar ontwerp van de architect W.H.Willms een hoofdgebouw en tuinmanswoning in Nieuw Historiserende stijl en een tuinhuis in Neoclassicistische stijl bouwen. De buitenplaats kreeg een opvallende noordzuid-aanleg met het hoofdgebouw haaks op de Vecht. De buitenplaats is genoemd naar het kasteel Cronenburgh dat tot 1837 in het weiland ten noorden van de Bloklaan heeft gestaan. Het toegangshek aan de Rijksstraatweg is oorspronkelijk afkomstig van Nieuwerhoek en is in 1931 bij Cronenburgh geplaatst, toen een uitbreiding van de bebouwing op het terrein plaats vond met onder andere een botenhuis, schuren en plantenkas. In dezelfde periode zijn waarschijnlijk de serres aangebouwd bij het hoofdgebouw. In verband met de sterk toegenomen verkeersintensiteit is de ingang tot het terrein aan de zijde van de Rijksstraatweg buiten gebruik gesteld en is een nieuwe ingang met toegangsbrug vanaf de Bloklaan gerealiseerd. Als gevolg hiervan is de dienstingang aan de noordzijde van het hoofdgebouw, hoofdingang geworden.

Omschrijving complex

De historische buitenplaats Cronenburgh aan de Rijksstraatweg ten westen van de Vecht omvat de navolgende complexonderdelen: 1. park 2. woonhuis (hoofdgebouw) 3. tuinmanswoning 4. tuinhuis 5. toegangshek (monumentnr. 358909) 6. botenhuis 7. ophaalbrug 8. dierenverblijf (kippen- of fazantenren) De buitenplaats beslaat een rechthoekig perceel van 2,5 ha tussen de Bloklaan, Rijksstraatweg, de buitenplaats Nieuwerhoek en de Vecht. Het terrein wordt met uitzondering van een gedeelte aan de zuidzijde omgeven door sloten. Het hoofdgebouw bevindt zich in het noordelijk deel van het park aan de zijde van de Bloklaan. Links van het hoofdgebouw liggen, binnen het utilitair gedeelte van het park, het houten botenhuis aan een brede sloot evenwijdig aan de Bloklaan, een ophaalbrug over deze sloot en een houten kippen- of fazantenren. Rechts van het hoofdgebouw staat aan de zijde van de Rijksstraatweg de tuinmanswoning. Ten zuiden van het hoofdgebouw bevindt zich aan de Vechtzijde het tuinhuis en aan de Rijksstraatweg (westzijde van het park) het toegangshek uit 1754. Ter hoogte van de tuinmanswoning is een tweede toegang tot het park aanwezig.

Waardering complex

Het complex is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een jonge en gave buitenplaats uit het eerste kwart van de twintigste eeuw, die als eerste buitenplaats ten zuiden van Loenen werd aangelegd met een voor de Vechtstreek zeldzaam voorbeeld van een hoofdgebouw en tuinmanswoning in Nieuw Historiserende stijl en een tuinhuis in Neoclassicistische stijl, alle ontworpen door de architect W.H. Willms. Tevens vanwege waardevolle complexonderdelen uit 1931 zoals het botenhuis, ophaalbrug en de kippen- of fazantenren. Voorts is het complex waardevol vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen binnen een park gekenmerkt door een gemengde parkaanleg. Tenslotte als onderdeel van de landgoederenzône langs de Vecht en de stedebouwkundig markante situering nabij de brug over de Vecht en de kruising van de Rijksstraatweg en de Bloklaan.