Kerkzicht, Loenen aan de Vecht

Inleiding

Op de hoek gelegen WOONHUIS, van het type herenhuis, 'Kerkzicht' genaamd, als onderdeel van het complex met theekoepel, opgetrokken in overwegend eclectische stijl eind 19de eeuw maar met vermoedelijk 17de eeuwse voorganger. Tussen 1878 en 1909 heeft het huis zijn huidige vorm gekregen.

Omschrijving

Het deels vrijstaande woonhuis, is een deels onderkelderd blokvormig herenhuis bestaande uit twee bouwlagen onder een gebroken schilddak gedekt met gesmoorde Oudhollandse pannen (linker- en achter dakschild nieuwe pannen). De symmetrisch ingedeelde en rijk gedecoreerde voorgevel (noordzijde) is een vijf traveeën brede lijstgevel. De gevel is opgetrokken in grauwe baksteen in staand verband met een fijne voeg boven een met natuursteen beklede plint. De gevelhoeken worden geaccentueerd door pilasters met witgepleisterde blokken met diamantkop en kapitelen met acanthusmotief. Aan de bovenzijde wordt de gevel afgesloten door een gekorniste kroonlijst met een ionisch kapiteel op de hoeken en festoenen. De overkragende goot wordt gedragen door gesneden consoles. De scheiding tussen begane grond en verdieping wordt gemarkeerd door een dubbele cordonlijst met daartussen een tegelband met bloemmotief. Ter hoogte van de wisseldorpels van de vensters op de begane grond en verdieping is een witgepleisterde spekband aangebracht. De getoogde schuifvensters worden gedekt met getoogde strekken voorzien van een gepleisterde sluitsteen met een diamantkopmotief. Het accent ligt op de middenpartij met op de begane grond binnen een geprofileerde, getoogde omlijsting een paneeldeur met classicistische motieven en een getoogd bovenlicht. Voor de ingang ligt een natuurstenen stoep, er boven is de naam van het huis aangebracht. Aan weerszijden van de ingangspartij bevinden zich twee vensters boven een met natuursteen beklede borstwering. Op de verdieping bevindt zich in het midden een erker, gedragen door gesneden consoles met drie zuilen (in composietorde) op een basement met diamantkopmotief, die een bogenstelling dragen, waarbinnen twee rondboog vensters zijn geplaatst. De zuilen zijn versierd met een draperiemotief. Aan de onderzijde van de vensters is een houten borstwering met balustrademotief en rolwerk. Recht hierboven is een dakkapel geplaatst voorzien van klauwstukken en een fronton op gekorniste pilasters. Het rondboogveld boven het venster is voorzien van houtsnijwerk. Aan weerszijden van de uitgebouwde gevelpartij bevinden zich op de verdieping twee vensters boven een borstwering met balustermotief. De rechterzijgevel is bepleisterd en voorzien van imitatievoegen en imitatiestrekken boven de vensters. Op de begane grond en de verdieping, van elkaar gescheiden door een geprofileerde waterlijst, zijn recht boven elkaar drie getoogde schuifvensters aangebracht. Uiterst rechts bevindt zich op de begane grond een smalle deur met een getoogd bovenlicht en een kleine hardstenen stoep. Op het dakschild is een kleine dakkapel geplaatst met zuiltjes en een zinken ingezwenkt dakschild.

De linkerzijgevel bevat op de verdieping in het midden een venster voor lichttoetreding in het achtergelegen trapportaal.

De bepleisterde achtergevel horizontaal geleed door een geprofileerde waterlijst, heeft op de begane grond in het midden een deur met bovenlicht met rechts daarvan twee brede schuifvensters van de opkamer boven twee kleine kelderlichten met diefijzers. Links van de deur zijn nieuwe openslaande deuren aangebracht. Op de verdieping bevinden zich twee smalle schuifvensters met rechts een breed getoogd venster met bovenlicht. In het midden van het dakschild is een kleine dakkapel geplaatst.

De plattegrond van het huis is symmetrisch ingedeeld met op de begane grond en de verdieping een centrale gang die van voor naar achteren doorloopt. De begane grond heeft een portaal met een gekleurde tegelvloer. De achterliggende gang heeft een marmeren tegelvloer, brede eikenhouten paneeldeuren en ondiepe, getoogde wandnissen met een smalle marmeren dorpel aan de onderzijde. Het plafond is voorzien van stucwerkornamenten. Linksachter bevindt zich een kelder met een stenen kruisgewelf, waarboven een opkamer met houten balken plafond. Linksvoor is een kamer met restanten van decoratief stucwerk op het plafond (waaiervormige hoekelementen; n.b. het rozetvormige middenornament ontbreekt). Tussen de voorkamer links en de opkamer aan de achterzijde is een smal trappenhuis met een eikenhouten trap en deels met marmeren lambrizering. De spijlen van de trapleuning zijn van gietijzer. Vanuit het trappenhuis is de kelder toegankelijk. Rechts van de gang zijn kamers en suite voorzien van rijk gedecoreerde stucwerk plafonds met banden en rozetten, waarin vrouwenkopjes zijn verwerkt. In de voor- en achterkamer bevindt zich een zwart marmeren schoorsteenmantel. Achter de kamer en suite is een kleine kamer, die vanuit de gang toegankelijk is, maar ook een deur naar buiten (zijgevel) heeft. De openslaande deuren geven toegang tot het terras. Op de verdieping verbreedt de gang zich aan de voorzijde tot een ovaalvormige erker. De deuren in de gang zijn smaller dan op de begane grond. De beide voorkamers bevatten een geornamenteerd stucwerk plafond met in de rozetten portretkopjes en profiel in laag relief en een zwart marmeren schoorsteenmantel. De trap naar zolder bevindt zich rechts van de gang tussen de voor- en achterkamer. De vensters van de vertrekken op de begane grond en de beide voorkamers op de verdieping beschikken over binnenluiken, die in de muur wegschuiven.

Waardering

Het huis is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als een karakteristiek voorbeeld van een van oorsprong zeventiende-eeuws herenhuis met een rijk gedecoreerde laatnegentiende-eeuwse voorgevel in eclectische stijl, alsmede vanwege de gaafheid van hoofdvorm en detaillering en diverse waardevolle interieurelementen. Voorts is het huis van stedebouwkundige waarde als beeldbepalend onderdeel van een gevelwand op de rooilijn langs de Dorpsstraat en de situering aan de Vecht met aan het water een theekoepel.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
520374
Complexnaam
Kerkzicht
Provincie
Gemeente
Complexomschrijving

Inleiding

Het COMPLEX bestaande uit een WOONHUIS en een THEEKOEPEL, eind 19de eeuw in eclectische stijl uitgevoerd. Het woonhuis heeft een oudere oorsprong. Op een kaart van het gerecht Kroonenburg uit omstreeks 1640 staat op deze plaats al een huis aangegeven van ongeveer dezelfde afmetingen. Waarschijnlijk is dit huis in 1672 tijdens de dorpsbrand in Loenen afgebrand. Bij de herbouw van het huis is gebruik gemaakt van een deel van de oude fundering. In het huis bevindt zich namelijk een kelder met een stenen kruisgewelf. De oudst bekende bewoner is Cornelis Hoogeveen, baljuw van Kroonenburg, die vóór 1781 het huis bewoonde. In dat jaar wordt Pieter Vlot met het huis beleend. In 1803 verkoopt Hendrik Vlot het huis aan Willem Braam, oud Luitenant Admiraal van de Verenigde Nederlanden. Het gaat het huis Kerkzicht noemen. Na in verschillende handen te zijn over gegaan wordt het huis in 1854 eigendom van Cornelis Pos, broodbakker op Oud Over, vervolgens wordt het in 1866 eigendom van Jan Coenraad Adama, apotheker, die het in 1870 overdoet aan Frederic Reysenbach. Hij en zijn vrouw Hermina Leinweber laten achter het huis aan de Vecht de theekoepel bouwen. De volgende eigenaar is Hendrik Jacob Planten, arts. Hij heeft van 1878 tot 1909 het huis in bezit. Aan te nemen valt dat in zijn opdracht het huis verbouwd is en de rijk gedecoreerde eclectische voorgevel is aangebracht. Ook de volgende eigenaren zijn arts, waardoor het huis in Loenen bekend is geworden als de dokterswoning. In opdracht van Lucas Lourens Posthuma is in 1923 in de tuin een groot regenwaterreservoir aangebracht. Hij liet ook de erker bij de theekoepel aanbrengen.

Het complex is gesitueerd binnen het beschermd dorpsgezicht van Loenen op een perceel tussen de Dorpsstraat en de Vecht nabij de brug. Rechts loopt tot aan de Vecht een smalle steeg, de voormalige Vissteeg. Het woonhuis, 'Kerkzicht' genaamd, ligt aan de Dorpsstraat met uitzicht op de Nederlands hervormde kerk. De theekoepel biedt uitzicht op de Vecht.

Omschrijving complex

Het complex is gesitueerd binnen het beschermd dorpsgezicht van Loenen op een perceel tussen de Dorpsstraat en de Vecht nabij de brug. Rechts loopt tot aan de Vecht een smalle steeg, de voormalige Vissteeg. Het woonhuis, 'Kerkzicht' genaamd, ligt aan de Dorpsstraat met uitzicht op de Nederlands hervormde kerk. De theekoepel biedt uitzicht op de Vecht. Het complex omvat de navolgende complexonderdelen:

1- woonhuis

2- theekoepel

Waardering complex

Het complex is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een voornaam woonhuis met theekoepel aan de Vecht. Van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een bewoningsgeschiedenis van de 19de eeuwse elite die zich langs de Vecht vestigde in een riant herenhuis met theekoepel. De theekoepel weerspiegelt een vorm van het sociale leven. Het complex is van situationele waarde vanwege de markante situering binnen het beschermd dorpsgezicht in de kern van Loenen aan de Dorpsstraat enerzijds en de Vecht anderzijds.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Dorpsstraat 62 3632 AV Loenen aan de Vecht Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) Herenhuis
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
A 1864 Loenen
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1880 1880 nieuwbouw op 18de eeuwse fundering vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Planten, Hendrik Jacob ; Utrecht opdrachtgever
Naar boven