Inleiding

COMPLEX bestaande uit de volgende onderdelen:

1. WOONHUIS `Ambtmanshuis' met HEKWERK (monumentnummer 35556).

2. KOETSHUIS (monumentnummer 35546)

3. STADSTUIN (monumentnummer 520658)

4. THEEKOEPEL (monumentnummer 520659)

De achter het WOONHUIS `Ambtmanshuis' (16e-19e eeuw) gelegen STADSTUIN is aangelegd omstreeks 1855-1860. Deze `Ambtmanstuin' is de meest noordelijke tuin in een reeks van drie diepe, aan elkaar grenzende stadstuinen, gelegen achter voormalige woonhuizen van notabelen aan de Ambtmanstraat. De Ambtmanstuin is van deze drie tuinen het meest in oorspronkelijke vorm bewaard gebleven.

De tuin ligt op een langwerpig en vrijwel rechthoekig perceel dat aan de zuidzijde langs een voormalige stadstuin (thans opnieuw ingericht als plantsoen gemeentehuis) ligt en aan de andere drie zijden begrensd wordt door de Ambtmanstraat, de Eerste Achterstraat en de Achterweg. Het Ambtmanshuis, thans onderdeel van het stadhuis, is gesitueerd in de noordwestelijke hoek van het perceel. Vermoedelijk is de opdracht voor de aanleg van de tuin verleend aan de tuinarchitect KAREL GEORG ZOCHER (1792-1863). De opdrachtgever was Jhr. P.A. Reuchlin, de toenmalige eigenaar van het Ambtmanshuis. Zocher ontwierp in Tiel ook het walplantsoen (1838 en 1845) alsmede de herinrichting van de begraafplaats Ter Navolging (1840). De tuin is aangelegd in LANDSCHAPSSTIJL en wordt gekenmerkt door een slingerend padenstelsel en lobvormige grasvlakken die uitlopen in perken met struiken en boomgroepen. Opvallend is de grote hoeveelheid verschillende boomsoorten die is toegepast. Binnen de aanleg zijn enkele zichtassen gecreëerd.

Het negentiende-eeuwse karakter van de tuin is grotendeels intact. De tuin bezit nog altijd de oorspronkelijke afmetingen en aanleg maar is omgeven door een recent hekwerk. Aan de zijde van de 1e Achterstraat ligt het KOETSHUIS, achterin de tuin, aan de zijde van de Achterweg, staat op een lichte verhoging de THEEKOEPEL.

Waardering

COMPLEX van WOONHUIS, KOETSHUIS, STADSTUIN en THEEKOEPEL

-Van architectuurhistorische waarde als gaaf en goed voorbeeld van een historisch gegroeid complex bestaande uit een voornaam stedelijk woonhuis met koetshuis en een negentiende-eeuwse stadstuin. De onderdelen vormen een samenhangend complex, waarin de negentiende-eeuwse wooncultuur goed afleesbaar is. De aanwezigheid van een goed bewaarde stadstuin vertegenwoordigt een zekere zeldzaamheidswaarde.

-Van stedenbouwkundige waarde als onderdeel van het historische stadscentrum van Tiel, waar het complex vanwege de opvallende ligging op de hoek van twee straten een beeldbepalende rol speelt. De complexonderdelen bezitten onderling hoge ensemblewaarden, en zijn visueel en functioneel met elkaar verbonden.

-Van cultuurhistorische waarde als uiting van een sociaal-maatschappelijke ontwikkeling. Het complex weerspiegelt de welvaart, wooncultuur en status van een stadsnotabele.