Inleiding

Aan de Taalstraat is even ten noorden van de splitsing met de Helvoirtseweg het voormalige WOONHUIS 'Tervliet' gelegen met siertuin, oprijlaan en hekwerk. De Taalstraat, verbindingsweg tussen Vught en Den Bosch, was in de negentiende eeuw zeer in trek bij de rijkere burgers vanwege de landelijke rust die de straat bood terwijl de nabijgelegen grote stad toch goed bereikbaar bleef. Het geheel vrijliggende pand ligt aan de noordzijde van een nagenoeg rechthoekig perceel dat aan de westzijde (hier taps toelopend) grenst aan het park van landgoed 'Zionsburg' en aan de oostzijde wordt afgescheiden van de Taalstraat door een smeedijzeren spijlenhek waarop punten in de vorm van (gestileerde) kruisbloemen en waartussen vier- en driepassen. In het hekwerk bevinden zich drie toegangen: twee dubbele vleugelhekjes openen op een gebogen oprijlaan die naar de centrale ingang van het achter de huidige rooilijn van de Taalstraat gelegen woonhuis leidt en aan de noordzijde geeft een enkel vleugelhek toegang tot een paadje naar het achtererf. Met name aan de achterzijde een grote siertuin en gazon met onder meer rhododendron, eiken en rode beuk.

Het omstreeks 1870 gebouwde pand behoort stilistisch tot het Eclecticisme, met in het voorportaal en het hekwerk neo-gotische details.

Het woonhuis is in de loop der jaren fors uitgebreid, waarbij het op onderdelen is gewijzigd en inwendig deels gemoderniseerd. In 1909 werd het pand in opdracht van de toenmalige eigenaar Holleman door de Vughtse architect J. Pijnenburg uitgebouwd met een tweelaags volume (waarin o.a. een veranda) aan de zuidwestelijke hoek van de achtergevel. In 1920 volgde in opdracht van de Bossche industrieel Victor Rouppe van der Voort een verbouwing door architect K.C. Suyling. Deze verlengde aan de achterzijde voornoemd volume en bouwde ook aan de noordwestelijke hoek een in stijl overeenkomend nieuw volume vanwege de behoefte aan nieuwe kelderruimten (installatie c.v.) en nieuwe vertrekken op de begane grond en verdieping (destijds bijkeuken, strijkkamer, slaapkamer). In de zo ontstane inham aan de achtergevel schoof Suyling een balkon. Aan de noordoostelijke hoek van de voorgevel verscheen een eenlaags aanbouw onder plat.

De overige aanpassingen, uit 1947 en 1990 (verbouwing tot kantoor), waren minder ingrijpend. De garage op het terrein stamt uit 1924 en valt buiten de bescherming.

Omschrijving

Het gedeeltelijk onderkelderde, gecementeerde en wit geschilderde pand beslaat een samengestelde plattegrond. Het oorspronkelijke hoofdvolume beslaat een T-vormige plattegrond en telt twee bouwlagen en een zolderverdieping onder een met verbeterde Hollandse pannen gedekt samengesteld schilddak, aan de straatzijde afgeplat. In de linker oksel oorspronkelijke eenlaags erkeruitbouw onder plat waarop balkon. In de rechter okseleenlaags aanbouw onder plat uit 1920. Op de nokeinden originele schoorstenen, overige niet-oorspronkelijk. Aan drie zijden omlopende, overstekende, licht geprofileerde goot met daaronder een daklijst. Aan de achtergevel twee latere (1909, 1920) gedeeltelijk onderkelderde tweelaags aanbouwen onder groot plat dakoverstek met geprofileerde bakgoot op decoratief gesneden klossen. De latere aanbouwen zijn minder hoog dan het oorspronkelijke bouwvolume en in de inham tussen de twee volumes bevindt zich op de verdieping een balkon. Zuidelijk volume ligt in het verlengde van de linkergevel, het noordelijke volume risaleert ten opzichte van de oorspronkelijke rechtergevel, zodat (tesamen met de andere latere aanbouw in de oksel van rechter- en voorgevel) in de rechtergevel een tweede inham ontstaat.

Onderlangs het pand een omlopende plint, slechts onderbroken bij ingang, serre en veranda. Symmetrische voorgevel van drie traveeën met twee waterlijsten (ter plaatse van de vensters tevens onderdorpel) en geaccentueerde middentravee. Drietredige hardstenen trap leidt naar een beglaasde en betraliede dubbele paneeldeur met naald en kalf waarboven bovenlicht voorzien van glas-in-lood. Om de deur geprofileerd lijstwerk. Voor de deur een portiekje met smeedijzeren trapleuningen bevestigd aan gietijzeren zuiltjes met bladkapiteeltjes waarop houten stijlen die het bovenliggende balkon ondersteunen. Tussen de stijlen en de voorgevel delen (kwarten) van driepasbogen en in het front een halve driepasboog met in de boogvelden uitgespaarde vierpassen. Middentravee op de verdieping geflankeerd door pilasters die ter plaatse van het dak (goot hier onderbroken) overgaan in rondbogige dakkapel met schouderstukken waarin rondboogvenster omtrokken met een wenkbrauwboogje op kraagsteentjes. Ter plaatse van de onderbroken daklijst staat de naam 'Tervliet' geschilderd. Overige vensters (kruisvormige schuifvensters op de begane grond en stolpvensters op de verdieping) met bovenlichten voorzien van glas-in-lood en persiennes. Aan de linkerzijde een vierzijdige erkeruitbouw met ramen en deur (bovenlichten glas-in-lood) tussen gietijzeren kolommen.

Linkergevel van het oorspronkelijke bouwvolume overeenkomstig gedetailleerd. Rechtergevel met in de inham (tussen de latere aanbouwen) een zijuitgang onder plat met glazen pui en beglaasde deur boven granieten trap. Aanbouwen aan de achterzijde met onder meer in het bovenlicht van de veranda geel kathedraalglas en in de bovenlichten van de vensters op de verdieping van de noordwestelijke aanbouw (1920) glas-in-loodramen die invloed vertonen van De Stijl. Verder in deze aanbouw diverse kelderkoekoeken met diefijzers.

Van het interieur zijn vermeldenswaard: vergrote huiskelder met toogbogen en gecementeerde en wit geschilderde troggewelven tussen profielijzers; achter de beglaasde dubbele paneeldeur van de vestibule een ruime hal met witmarmeren vloerplaten en een marmeren plint; deels paneeldeuren met ovale, decoratief bewerkte koperen deurknoppen en geprofileerd lijstwerk, vaak op zwartmarmeren onderdorpels; muurkasten, schuifdeuren en bovenlichten met glas-in-lood; stucplafonds met geometrische motieven, vierkante lijsten rond de wanden en/of cirkelvormige lijsten in het midden met een floraal motief in het centrum; in de gang naar de rechter zijuitgang een fonteintje met blauw-witte wandtegels; zwart- groen-marmeren schouw in de rechter okselaanbouw; trap in de halmet zowel op de begane grond als de verdieping twee decoratief gesneden hoofdbalusters; geprofileerde lijst als lambrizering in diverse vertrekken; overloop met balkondeuren voorzien van glas-in-lood en zevenhoekige houten zuiltjes op diverse muurranden; gekrulde houten trapleuning naast de zoldertrap.

Waardering

Het woonhuis met siertuin, oprijlaan en hekwerk is van algemeen belang. Het object heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling in Noord-Brabant in de tweede helft van de negentiende eeuw. Het vormt een representatief voorbeeld van de door de rijke burgers gebouwde woonhuizen met een monumentaal karakter op een plek in Vught die landelijke rust kon bieden net buiten de (ten gevolge van de gunstige verkeersligging) gemakkelijk bereikbare grote stad Den Bosch. Het object bezit architectuurhistorische waarden wegens de architectonische kwaliteiten van met name de voorgevel en de bijzondere ornamentiek in met name het portiek, de erker en het hekwerk.

Het object heeft ensemblewaarde als markant onderdeel van de historische bebouwing aan de Taalstraat (beschermd dorpsgezicht op gemeentelijk niveau) en draagt bij aan de visuele gaafheid hiervan.