Inleiding.

Complex in de kom van het dorp Stampersgat, iets ten oosten van het oude dorpsplein gelegen, bestaande uit een r.-k. PAROCHIEKERK (1) en twee TOEGANGSPOORTEN (2) van het kerkhof voorzien van vier beelden en één monumentaal dubbel hekwerk. In opdracht van het rooms-katholieke kerkbestuur van de parochie H. Leonardus en Gezellen Martelaren van Gorcum, bouwde de architect Wolter te Riele Gzn. (1867-1937) in 1923-1924 de kerk die stilistisch tot de Neogotiek behoort maar bovendien binnen het interieur kenmerken van het Expressionisme draagt. Delen van de oorspronkelijke inventaris zijn bewaard gebleven. De figuratieve glas-in-loodramen dateren uit 1951/1953/1956 en werden vervaardigd door de Brabantse glazenier Jan Willemen (1912-1985). Eén van de twee toegangspoorten van het kerkhof bevat een dubbel smeedijzeren hekwerk, vermoedelijk naar ontwerp van Wolter te Riele. De beelden op de poorten zijn afkomstig uit de kerk.

Omschrijving.

De parochiekerk H. Leonardus en Gezellen ligt aan de noordelijke zijde van de Dennis Leestraat. Aan die zijde een ter afscheiding van de straat gevormd plantsoen dat van de straat gescheiden wordt door een omheining bestaande uit een gemetselde voetmuur met ezelsrug en smeedijzeren sierhekken onderbroken door gemetselde posten. Binnen het plantsoen staat een herdenkingsmonument uit 1958 voor de heer J.F. Vlekke die een grote rol speelde bij de stichting van de parochie. Aan de westzijde van de kerk een kerkplein dat toegang verleent tot een pad in de richting van het kerkhof, met lijkenhuisje, ten noorden van de kerk. Aan deze zijde bovendien een voormalig klooster en een moestuin. Aan de oostzijde een modern woonhuis dat als pastorie fungeert.

Waardering.

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van de rooms-katholieke kerk in het eerste kwart van de twintigste eeuw voor wat betreft bestemming en verschijningsvorm. Het heeft architectuur- en kunsthistorische waarde vanwege het elang voor de geschiedenis van de architectuur, beeldhouwkunst en ijzersmeedwerk. De kerk is daarnaast als laat werk van belang voor het oeuvre van architect Wolter te Riele. Het complex is verder van belang vanwege de bijzondere detaillering. Het complex heeft tezamen met het belendende voormalige klooster en het kerkhof met lijkenhuisje ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een historisch gegroeid religieus ensemble. De kerk is daarnaast van belang als beeldbepalend element in de dorpskom van Stampersgat en vanwege de relatie tussen de monumentale schaal van het architectonisch ontwerp en de landelijke uitstraling van de architectuur in Stampersgat. Het complex is van belang wegens de gaafheid van de architectonische hoofdvorm (en grote delen van het interieur). Verder vanwege de hoogwaardige kwaliteit van de samenstellende onderdelen, bestaande uit een kerk en de toegangspoortenvan de begraafplaats. Eén van de toegangspoorten is daarnaast van belang wegens een kunsthistorische zeldzaamheid.