Inleiding

Op de oevers langs de Nederlandse binnenwateren komen nog diverse lichtopstanden voor, die afhankelijk van de situering worden aangeduid als oever- of HAVENLICHT. Dit op een geheel ijzeren constructie staande havenlicht aan het Hollandsch Diep en op het zuidelijke punt van de haven van Strijensas is waarschijnlijk omstreeks 1870 geplaatst als navigatiebaken en havenlicht, op de plaats waar zich daarvóór al een "vuur" bevond. Het havenlicht kan zowel zijn gebouwd in opdracht van het Ministerie van Waterstaat als van het Ministerie van Oorlog, omdat de kust bij Strijensas destijds namelijk deel uitmaakte van de Stelling Hollandsch Diep en Volkerak.

Omschrijving

Het op het met basaltblokken beklede zuidelijke punt (strekdam) van de haven staande havenlicht is geheel opgetrokken in smeed- en gietijzer. Het bestaat uit een drie geledingen tellende vakwerk-onderbouw met een wenteltrap en een cilindervormige lantaarn met koepeldak. De op korte ronde poten staande, zich verjongende gietijzeren onderbouw is een constructie van aan elkaar geschroefde staanders, liggers en diagonale, gewelfde koppelstukken. De koppelstukken zijn op de kruisingen zowel aan de buiten- als aan de binnenkant voorzien van eveneens uit gietijzer vervaardigde rozetten. Binnen in de onderbouw is de lichtkoepel bereikbaar door middel van een wenteltrap met een driehoekig tussenbordes. De lichtkoepel is voorzien van een op opengewerkte consoles rustende, uitkragende ronde omloop met een open borstwering met kruiselings geplaatste koppelstangen tussen de gietijzeren balusters. De lichtkoepel heeft een cilindervormige basis onder een grotendeels met ramen ingevulde lantaarn, met aan de achterzijde een rechthoekig ijzeren ingangsportaal met deur. Tussen de onderbouw en het koepeldak ligt een veelzijdige, geprofileerde kroonlijst. Het ijzeren koepeldak wordt bekroond door een bol. Tussen de poten van het havenlicht staat een later toegevoegd, vanuit een vierkante plattegrond in schone baksteen opgetrokken huisje onder een betonnen dak. Dit huisje was bestemd voor de opslag van gasflessen en is voor de bescherming van rijkswege van ondergeschikt belang.

Waardering

Het havenlicht is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde, de ensemblewaarde en de architectuurhistorische waarde.

- Het havenlicht heeft cultuurhistorische waarde als een bijzonder en destijds onmisbaar baken voor het scheepvaartverkeer.

- Het havenlicht heeft situationele waarde als een object dat onlosmakelijk is verbonden met de huidige locatie.

- Het havenlicht heeft architectuurhistorische waarde vanwege de bijzondere verschijningsvorm die in nauwe relatie staat tot de functie en vanwege de bijzondere constructie en materiaalgebruik.

- Het havenlicht is ook van belang vanwege de herkenbaarbaarheid en de grote mate van gaafheid.

- Het havenlicht is tevens van belang vanwege de typologische en functionele zeldzaamheid.