Kloosterschool, Sint Odiliënberg

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Inleiding

De voormalige KLOOSTERSCHOOL maakt deel uit van het complex Kerkberg te Sint Odiliënberg. De SCHOOL is aan de voet van de kerkberg gelegen en heeft als adres Aan De Berg 3. Het object is in negentiende-eeuws traditionele stijl gebouwd en bevat elementen van de neo-renaissance, zoals een gevelindeling met horizontale banden en segmentbogen met vulstukken. Het object is middels een recente kloostergang verbonden met het KLOOSTERSLOT.

In 1897 wordt de kloosterschool ingezegend en kan het onderwijs in dit nieuwe gebouw van start gaan. Al in 1905 wordt de school uitgebreid met een blok van in totaal 4 klaslokalen (o.a. een gymnastieklokaal). Dit volume wordt vóór de bestaande bouw geplaatst. Concreet betekent dit dat de huidige voorgevel uit 1905 stamt. Het lager onderwijs aan de meisjes van St. Odiliënberg wordt vanaf 1960 geseculariseerd en verzorgd vanuit een nieuwbouw in het dorp zelf. De Orde moet op zoek naar een nieuwe bestemming voor het complex. De naam wordt veranderd in Priorij Thabor en in de voormalige school wordt een centrum voor gebed en religieuze bezinning gevestigd. Het centrum wordt in 1961 voor de eerste keer verbouwd, waarbij de zolder in twee verdiepingen wordt gesplitst en opgedeeld in vele slaapkamers met dakramen. In 1969 respectievelijk 1978 wordt de Priorij uitgebreid met een gastenvleugel en een bibliotheek aan de zuidkant van het complex. Daarvoor werd de kerkberg deels opgehoogd en de binnenplaats verhoogd.

Omschrijving

De KLOOSTERSCHOOL kent een rechthoekige plattegrond en drie bouwlagen onder een schilddak gedekt met bitumen shingles. Het dak kent diverse toegevoegde dakkapellen. Onder het dak bevindt zich siermetselwerk in een bloktandlijst. Het pand is opgetrokken in rode baksteen met metselwerk in kruisverband en heeft een iets vooruitspringendeplint, die alleen in de frontgevel gepleisterd is. De gevels kennen verder gele horizontale banden, gele baksteen in de segmentbogen en gele baksteen onder de dakrand.

De gevelopeningen zijn, tenzij anders aangegeven, segmentboogvormig. De vensters bevatten rechthoekige houten gelede kozijnen met gelede bovenlichten. De dorpels en lateien zijn van hardsteen. De gevels worden ingedeeld middels horizontale gele baksteenbanden. De vulvlakken boven de vensters bevatten keramische decoraties. Op de hoeken van het pand bevinden zich hoeklisenen.

De VOORGEVEL kent een symmetrische indeling. De entree is een dubbele deur met voor de helft hout en voor de helft geleed glas. Het bovenlicht is geleed. Boven de deur bevindt zich een segmentboogvormig vulvlak waarin zich een Mariabeeldje in een nis bevindt. Deze entree en het bovenliggende venster worden benadrukt door twee lisenen. Links en rechts van dit middendeel bevinden zich in de eerste en tweede bouwlaag steeds drie vensters per bouwlaag. De risalerende plint rechts van de entree bevat drie keldergaten. Het dak bevat 6 dakvensters.

Onder het dak bevindt zich decoratief metselwerk in een bloktandlijst. Op het dak bevinden zich twee smeedijzeren nokpionnen. In de eerste en tweede bouwlaag bevinden zich steeds acht decoratieve smeedijzeren vloerankers.

De RECHTERZIJGEVEL kent een drietal verschillende gevelvlakken in verband met de eerste uitbreiding van de school in 1905. Het zijgevelvlak dat grenst aan de frontgevel heeft slechts een venster in de tweede bouwlaag, drie vloerankers per bouwlaag en gaat middels een liseen over in het tweede gevelvlak. Hierin bevinden zich per bouwlaag drie vensters en twee vloerankers.Het derde tevens laatste gevelvlak bevat geen gevelopeningen maar wel per bouwlaag twee vloerankers.

Aan de ACHTERGEVEL is in 1969 een trappenhuis geplaatst dat de aansluiting vormt naar een uitbreiding uit hetzelfde jaar en een uitbreiding uit 1978.

Links van het trappenhuis in de achtergevel zowel in de eerste als in de tweede bouwlaag drie vensters en twee vloerankers. In het dak twee vensters. De risalerende plint is gecementeerd. Rechts van het recente trappenhuis in de achtergevel twee vensters in de eerste en tweede bouwlaag. De vensters in de eerste bouwlaag aan de noord-oostzijde zijn door de opgehoogde binnenplaats nog maar voor de helft zichtbaar en bereikbaar middels roosters.

In het dak bevindt zich een dakvenster.

De LINKERZIJGEVEL bevat vanaf de binnenplaats gezien respectievelijk een blinde gevel met diverse vloerankers en in het dak diverse dakvensters. Vervolgens een gevelvlak door lisenen ingedeeld met een rechthoekige houten venster in de eerste bouwlaag met daarboven in de tweede bouwlaag een rechthoekige houten deur met geleed bovenlicht die uitmondt in een ijzeren loopbrug richting basiliek en kloosterslot alsmede diverse dakvensters en een dakkapel. Het volgende gevelvlak kent een venster dat maar half zichtbaar is in de eerste bouwlaag en een venster in de tweede bouwlaag. Vervolgens een toren die geheel is ingericht voor sanitaire voorzieningen.

Deze toren kent in de tweede bouwlaag een rechthoekige deur met een ijzeren noodtrap, in de top twee kleine vensters met strekken van baksteen en natuursteen en een torenkap bedekt met bitumen shingles. Met de toren springt het hoofdgebouw naar rechts. Dit laatste gevelvlak heeft in het torengedeelte een klein venster in de tweede bouwlaag en in het gevelvlak ná de toren twee sierankers in de eerste bouwlaag, een venster en drie sierankers in de tweede bouwlaag alsmede een ijzeren noodtrap.

In het dak bevinden zich een dakkapel en diverse dakramen.

Het INTERIEUR is wat de structuur betreft nog in tact. Diverse voormalige klaslokalen zijn door tussenwanden gesplitst om ze geschikt te maken voor de nieuwe functie van het gebouw. Van bijzondere waarde zijn o.a. de authentieke deuren en deurposten, het plafond in de gang en het authentieke trappenhuis.

Waardering

De KLOOSTERSCHOOL Aan de Berg 3 te Sint Odiliënberg bezit architectuur-historische waarden die worden bepaald door de esthetische kwaliteiten van het ontwerp van de school, het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek met elementen uit de neo-renaissance. In cultuur-historische opzicht is de school van belang als een bijzondere uitdrukking van de geestelijke ontwikkeling van de katholieke kerk in Limburg, als uitdrukking van de typologische ontwikkeling van de kloosterscholen, als exponent van de emancipatie van het bijzonder - lager - onderwijs en dan in dit geval speciaal voor meisjes en als onderdeel van het complex Aan de Berg. Dit complex bevat een combinatie van architectuur-historische, kerkhistorische en cultuur-historische waarden.

De voormalige kloosterschool is van algemeen belang vanwege de architectuur-historische en cultuur-historische waarden, de ensemblewaarde, de gaafheid en zeldzaamheid.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
522669
Complexnaam
Aan de Berg Sint Odiliënberg
Provincie
Gemeente
Complexomschrijving

Inleiding

Het COMPLEX KERKPLEIN/KERKBERG te St. Odiliënberg (gemeente Ambt Montfort) is gesitueerd op en rond de kerkberg. Deze heuvel is gelegen aan de westkant van de dorpskern van Odiliënberg. De kerkberg wordt aan de oostzijde begrensd door het Kerkplein, aan de west- en zuidzijde door weilanden en akkers en aan de noordzijde door overige bebouwing op en aan de kerkberg. De kerkberg is aan de oostzijde via trappen te bereiken vanaf het Kerkplein en aan de westzijde via de toegangsweg Aan de Berg.

In 1888 verzoekt pastoor M.A.H.Willemsen de Orde van de Kanunnikessen van het Heilig Graf om in het kader van de emancipatie van het bijzonder onderwijs het lager onderwijs voor meisjes in Odiliënberg voor hun rekening te nemen. De Kanunnikessen kwamen daarvoor uit Bilzen (B.) en hervatten met hun komst de H. Graftraditie te St. Odiliënberg. Reeds in 1437 was de kerkberg door het H.Geestkapittel te Roermond voor de stichting van een vrouwenklooster aan de H.Graforde geschonken. In 1480 werden in Sint Odiliënberg de eerste zusters geprofest en geïnstalleerd in een klooster te Kinrooi (B). Vanaf 1467 tot 1639 werd het klooster te Sint Odiliënberg bewoond door Kanunniken van het H.Graf (mannelijke tak). In het laatstgenoemde jaar werden kerkberg en kloostergoederen overgenomen door het bisdom Roermond.

Als kloosterslot stelt pastoor Willemsen zijn pastorie uit 1879 - gelegen bovenop de kerkberg - ter beschikking. In 1889 geeft pastoor Willemsen de opdracht aan de voet van de kerkberg een nieuwe pastorie in de stijl van het Traditionalisme te bouwen.

De kloosterschool werd in twee fasen, respectievelijk in 1896 en 1905 gebouwd in negentiende-eeuws traditionele stijl met elementen uit de Neo Renaissance. Het kloosterslot stamt uit 1879 en is eveneens in negentiende-eeuws traditionele stijl gebouwd met elementen van de Chaletstijl. De huidige pastorie tenslotte stamt uit 1890, is gebouwd in de stijl van het negentiende-eeuws Traditionalisme en met een Hollandse trapgevel.

Omschrijving

De voormalige KLOOSTERSCHOOL ligt in het zuidelijke deel van de kerkberg en is middels een gang in oostelijke richting verbonden met het KLOOSTERSLOT. Het slot is in noordelijke richting weer verbonden met de BASILIEK. Het slot was namelijk de voormalige pastorie van de basiliek.

De basiliek heeft de status van Rijksmonument. Los van de basiliek ligt in de noordelijke punt van de kerkberg de O.L. VROUWEKAPEL, eveneens Rijksmonument. De huidige PASTORIE tenslotte ligt beneden aan de voet van de kerkberg, aan het Kerkplein.

De toegepaste bouwmaterialen voor kloosterschool, kloosterslot en pastorie zijn diverse soorten gekleurde baksteen en diverse soorten natuursteen.

De bouwstijl van de kloosterschool is Traditionalisme met Neo-Renaissance invloeden, het kloosterslot werd gebouwd in Traditionalisme met Chaletelementen en de huidige pastorie kent eveneens een negentiende-eeuws traditionele bouwstijl.

Waardering

Het complex bezit een combinatie van architectuur-historische, kerkhistorische en cultuur-historische waarden. De architectuur-historische kwaliteit van de complexonderdelen is hoog, met name van het kloosterslot. Het complex is van algemeen belang vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur en het interieur van de gebouwen en de hoogwaardige architectonische kwaliteit van de genoemde objecten, met name van het kloosterslot. Het complex is tevens van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarden, typologische waarden en zeldzaamheidswaarden.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Schoolgebouw Cultuur, gezondheid en wetenschap Onderwijs en wetenschap oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Aan de Berg 3 6077 AC Sint Odiliënberg Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
C 3053 Sint Odilienberg
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1896 1910 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Verstraelen, W. ; Limburg aannemer / uitvoerder
Hornikx ; Limburg aannemer / uitvoerder
Naar boven