Kapellen en kruiswegstaties, Oostrum
Inleiding.
Elf gelijkvormige KAPELLEN met KRUISWEGSTATIES vanaf 1912 gebouwd en voltooid tussen 1914 en 1916 in een mengeling van neo-gotiek en art nouveau naar ontwerp van architect en aannemer A. Martens uit Venray. De kapellen zijn voorzien van reliëfs die worden toegeschreven aan C. Walter uit Trier. In 1990 zijn de kapellen gerestaureerd.
Omschrijving.
De elf vrijstaande KAPELLEN zijn gelijkvormig van opzet en gebouwd op een rechthoekig bakstenen basement. De gevels zijn opgetrokken in rode baksteen in kruisverband met omlijstingen en afdekkingen in gele of rode profielsteen, en hoekstukken en dorpels in kunststeen. De kapellen worden met zadeldakjes afgesloten. Deze daken met nokrichting parallel aan de zijgevels zijn belegd met leien in Maasdekking, waarin per dakschild een rij Rensleien is verwerkt. De nokuiteinden zijn bekroond door pironnen, thans met asfaltpapier bekleed. Aan de voorzijde van de kapellen een spitsboogopening waarboven een gepleisterde geveltop met kruis. De gevels hebben steunberen op de hoeken, en kleine spitsboogopeningen in de zijgevels. De achtergevels van de kapellen zijn geleed door een spitsboogvormig spaarveld. De kapel met de eerste statie heeft een aangebouwd houten schuurtje onder zadeldak.
Het interieur heeft een spitsboogvormig tongewelf uitgevoerd in gevel baksteen. De kapellen zijn voorzien van vloertjes belegd met zwart-witte tegels en smeed- en gietijzeren hekwerkjes met florale en visblaasmotieven. Tegen elke achterwand een lambrisering van witte tegeltjes met fijne florale motieven afgesloten met donkerblauwe randtegels die in de zuidelijke kapellen worden bekroond door eierlijsten. Elke kapel bevat boven deze lambrisering een spitsboogvormig reliëf met de uitbeelding van de statie binnen een omlijsting van gele vormsteen. De staties zijn achtereenvolgens: 'Jezus wordt tot den dood des kruises veroordeeld', met opschrift Mevr. De Wwe J. Janssen-Janssens, Beesel 1912/'Jezus neemt het kruis op zijn schouders', met opschrift Het rectoraat Oostum 1913/'Eerste val van Jezus onder het kruis', met opschrift W. Weijs van Spraeland Oostrum 1913/'Jezus ontmoet zijne bedroefde Moeder'/'Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis dragen', met opschrift P. de Wit-Arts Helmond 1913/'Veronica droogt het aangezicht van Jezus af', met opschrift Het kerkbestuur van Oostrum 1913/ 'Jezus valt voor de tweede maal onder het kruis'/ 'Jezus vermaant de weenende vrouwen'/ 'Jezus valt voor de derde maal onder het kruis'/'Jezus wordt van zijne kleederen beroofd en met edik en gal gelaafd'/'Jezus wordt aan het kruis gehecht'/'Jezus sterft aan het kruis'/'Het lichaam van Jezus wordt van het kruis afgenomen en in den schoot zijner Moeder gelegd'/ 'Jezus wordt in het graf gelegd'. Onder de reliëfs zijn de statieteksten, vermoedelijk bij de restauratie in 1990 in plakletters aangebracht. De reliëfs zijn voorzien van figuren ten voeten uit met op de achtergrond steeds een architectonische voorstelling.
Waardering.
De STATIEKAPELLEN van Trans Cedron vertegenwoordigen algemeen belang en zijn van cultuur-historische waarde als bijzondere uitdrukking van een culturele, geestelijke en typologische ontwikkeling. De architectuur-historische waarde worden bepaald door esthetische kwaliteiten die onder meer tot uitdrukking komen in het gevarieerde materiaalgebruik en de ornamentiek, zoals de leien dakjes en het smeedwerk. De kapellen hebben kunsthistorische waarde vanwege de aanwezige reliëfs. Situeringswaarde ontlenen de statiekapellen aan de functionele-ruimtelijke relatie met de aanleg van het park.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding.
Het in 1909 gestichte KRUISWEGPARK "Trans Cedron" is gesitueerd aan de zuidoostzijde van de bebouwde kern van de bedevaartplaats Oostrum op een perceel langs de Deurneseweg. Het park vormt een COMPLEX bestaande uit een GROT met Calvarieberg (complexonderdeel 1), 11 KAPELLEN met kruiswegstaties (complexonderdeel 2) en een TOEGANSGHEK (complexonderdeel 3) binnen een eenvoudige parkaanleg. Het park werd in 1909 gesticht door rector Meijer ter ere van het jubileum van de kroning van het miraculeuze Mariabeeldje O.L.V. van Oostrum. De stichting in 1909 betrof aanvankelijk een eenvoudige aanleg met grot. In de jaren 1912-1916 werd het park ingevuld met statiekapellen. De statiekapellen vertonen invloed van de neo-gotiek. De Grot, uitgevoerd in zgn. 'rotseerwerk', en de meeste cementstenen beelden zijn afkomstig van de Fa. P. Verbraak uit Tilburg. De kapellen zijn uitgevoerd door de aannemer/architect A. Martens uit Venray. De reliëfs in de kapellen worden toegeschreven aan Carl Walter uit Trier. Het park vormt thans de entree naar de aan de zuidwestzijde van het park grenzende parochiebegraafplaats aangelegd in 1921. De begraafplaats wordt niet in de bescherming opgenomen. In 1990 is het kruiswegpark gerestaureerd.
Omschrijving.
Het KRUISWEGPARK omvat een bijna driehoekig terrein tussen de uitbreiding van het dorp Oostrum en de provinciale Deurneseweg. In de smalle oostzijde bevindt zich aan de Meijerlaan de toegang tot het park, gemarkeerd door een ijzeren TOEGANGSHEK. De aanleg bestaat uit een middengazon met onder andere enkele rododendronstruiken, waaromheen een ovaal onverhard pad. Aan dit pad liggen in lineair verband de 11 gelijkvormige KAPELLEN. In de zuidwestelijke hoek is de GROT gesitueerd. Tussen de kapellen en als randbeplanting ter begrenzing van het park staan monumentale eikenbomen en lage struiken en heesters waaronder rododendrons. De bakstenen statiekapellen vormen nissen waarin de reliëfs met scènes uit de Lijdensweg van Christus. De route vangt aan bij het kruisbeeld op de Calvarieberg en voert dan in oostelijke richting langs de noordelijke kapellen met staties I t/m VI. De terugweg gaat langs de zuidelijke staties VII t/m XI in westelijke richting zodat men tenslotte weer bij de grot beland alwaar uitbeelding van statie XII (Calvarieberg), XIII (Bewening) en XIV (Heilig Graf).
Waardering.
Het KRUISWEGPARK 'Trans Cedron' is van cultuur-historische waarde als bijzondere uitdrukking van een culturele, geestelijke en typologische ontwikkeling. Kruiswegparken zijn vanaf het einde van de negentiende eeuw tot in de jaren dertig van de twintigste eeuw in Europa een bekend verschijnsel. Het park heeft architectuur-historische waarde vanwege de fraaie uitvoering van de kapellen en het hekwerk met lichte Art Nouveau-ornamentiek en vanwege de opvallende gaafheid en compleetheid van de samenstellende onderdelen, waardoor het park zeldzaamheidswaarde bezit. Het park is van belang vanwege de typologie en iconografie van de grot, waarin drie scènes uit het lijden van Christus worden verbeeld. Het verlopen van de tijd in één voorstelling is kenmerkend voor deze categorie devotiebouwwerken. Het park bezit ensemblewaarde als essentieel onderdeel van het bedevaartsoord Oostrum.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Bidkapel | Religieuze gebouwen | Kapel (F) | oorspronkelijke functie | – |
Kapel(F1) | Religieuze gebouwen | Kapel (F) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
– | – | – | – | Oostrum | Meijerlaan | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | S | 198 | – | Venray |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1912 | 1916 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Martens, A. ; Limburg | architect / bouwkundige / constructeur | – |
Walter, C. ; Limburg | beeldhouwer / steenhouwer / schrijnwerker | – |