Inleiding

Aan de Sint Michaelstraat 1,3 en 3a bevindt zich op een groot perceel de dubbele VILLA met aan de straatzijde ter afscheiding van het voorerf enkele HEKPIJLERS waartussen een nog deels authentiek HEK. Aan de rechter gevel is een SERRE aangebouwd. Groot zij- en achtererf met deels in stijl heringerichte siertuin waarin onder andere een monumentale bruine beuk uit de bouwtijd. Voorerf met twee parallelle, rechte paden die naar de hoofdentrees leiden, en ter weerszijden kiezelpaden naar het zij- en achtererf. De dubbele villa werd in 1905-1906 gebouwd in opdracht van Petrus Kreykamp naar een ontwerp van architect P. Rassaerts in een Overgangsarchitectuur met lichte invloeden van de Art Nouveau, Neo-Renaissance en het traditionele bouwen. De nog resterende authentieke delen van het Art Nouveau hekwerk zijn afkomstig uit de Tegelse smederij van P. Paulissen- Smeets. In opdracht van Frans Kreykamp werd door Rassaerts in 1918 de serre aangebouwd. Het rechter woonhuis (noordzijde) was bestemd voor Frans Kreykamp en zijn gezin, getuige de boven de entreedeur aangebrachte initialen "F.K.". Het linker woonhuis was bestemd voor Joseph Kreykamp; de oorspronkelijk eveneens boven de entreedeur in een medaillon geplaatste initialen "J.K." zijn thans echter verdwenen. Naast beide entreedeuren bevindt zich een eerste steen waarop het jaartal "1905"; de traptoren van nummer 1 wordt bekroond met een windvaan waarin het jaartal "1906". In de sluitmuur van de serre bevindt zich een gevelsteen met het jaartal "1918". Het rechter woonhuis is sinds 1951 gesplitst in twee wooneenheden. De interieurs zijn grotendeels gemoderniseerd. Het hekwerk ter afscheiding van het voorerf is in 1999 deels vervangen door een puntspijlenhek.

Omschrijving

De erfafscheiding aan de Sint Michaelstraat bestaat uit diverse, in rode verblendsteen opgetrokken HEKPIJLERS met brede sokkel en bekronende, gelaagde piramidekoppen. Daartussen voetmuurtjes, bestaande uit een gecementeerde basis en afgeplatte ezelsruggen waarop zich nog grotendeels het decoratief gesmede HEKWERK in Jugendstil verheft (met name bij de nummers 1 en 3a). Vleugelhekken (bij nr. 1 nog origineel) geven toegang tot het voorerf. De dubbele VILLA beslaat een onregelmatige, oorspronkelijk nagenoeg spiegelsymmetrische plattegrond en telt deels drie en deels vier bouwlagen plus een kapverdieping onder een samengesteld, oorspronkelijk met gesmoorde muldenpannen en thans ook met gesmoorde verbeterde Hollandse pannen (nr. 1) gedekt dak, bestaande uit een groot schilddak met overstek, in het midden doorbroken door twee haaks hierop geplaatste zadeldaken (grotendeels met wolfeinden) met hogere noklijn. Nokeinden bekroond met pironnen. Midden in de linker zijgevel een uitgebouwde traptoren op vierkant grondplan onder een met geblokte shingles gedekt tentdak, bekroond met gestileerde smeedijzeren bekroning en windvaan met jaartal. Overstekende, licht geprofileerde goten met decoratief gesneden klossen. Op de dakschilden enkele hoog opgemetselde, smalle schoorstenen. De gevels van het met rode verblendsteen in kruisverband gemetselde pand worden geleed en verlevendigd door de toepassing van een grotendeels omlopende gerusticeerde plint met rood voegwerk in het souterrain, een hardstenen waterlijst en siermetselwerk met meervoudige bloktandlijsten, casementen en overhoekse muizentandlijsten onder de dakranden. Een gevarieerde gevelcompositie en detaillering maakt de (oorspronkelijk) symmetrische plattegronden tot een afwisselend geheel. Grote variëteit aan vensters, onder andere stolpvensters en meerdelige, samengestelde vensters met segmentboogvormige bovenlichten (deels voorzien van glas-in-lood), stolpvensters met rondbogige bovenlichten en enkele spleetvenstertjes. Vensters nagenoeg allemaal met gecementeerde afzaten, dito aanzetstenen en bakstenen ontlastings- en koordbogen met in het midden een decoratieve sluitsteen. De voorgevel is zes traveeën breed. Middelste twee traveeën risaleren licht en eindigen respectievelijk in een topgevel met afgewolfd dakoverstek en een tuitgevel met schouderstukken, verlevendigd met gecementeerde aanzetstenen, een op een figuratief kraagsteentje rustende toppilaster en een bekronende obelisk. Vijfzijdig gesloten, tweelaags erkeruitbouw waarin een decoratief geprofileerd en afgebiljoend houten kozijn met panelen en gekleurde glas-in-loodvensters. Op de erker een balkon met siersmeedijzeren balustrade in Jugendstil. Bel-étagevensters met vaasbalusters in de borstweringen. Parallelle entreetrappen met hardstenen treden en gecementeerde, licht krullende bomen waarop een decoratieve smeedijzeren Jugendstilbalustrade en ijzeren handlijst. Beglaasde, dubbele deuren met panelen. Met floraal stucwerk versierd, bakstenen medaillon boven de entreedeur van nummer 1 (initialen "JK" verdwenen), en soortgelijk ornament met initialen "FK" boven de deur van nummer 3. Naast de deuren een eerste steen. Linker gevel met geaccentueerde middentravee. Ter halver hoogte uitgebouwde traptoren, rustend op twee consoles en een rondbogige nis waarin een gekleurd glas-in-lood venster. Detaillering toren als voornoemd. Rechtgesloten vensters onder rondbogen met decoratieve boogvelden. Ter weerszijden siersmeedijzeren muurankers in Jugendstil. Rechter gevel eveneens met geaccentueerde middentravee, waarin onder andere twee oculi onder de dakrand, twee rondboogvensters waarvan één blind en één voorzien van glas-in-lood in Jugendstil, figuratief stucwerk en een muuranker als voornoemd. Symmetrische compositie enigszins verstoord door de in 1918 in lichtrode verblendsteen aangebouwde SERRE. Eenlaags, vijfzijdig gesloten serre onder een met schubleien in Maasdekking gedekt, aankappend schilddak met piron op het nokeinde. Overstekende, geprofileerde goot op klossen. Gevels worden geleed door een gepleisterde plint en grote casementen met siermetselwerk. Sluitmuur met gevelsteentje "1918" en siertegeltjes. Houten schuifvensters met pseudo-aanzet- en sluitstenen in zwarte steen, geglazuurde dorpelstenen en bovenlichten voorzien van gekleurd glas-in-lood. De risalerende middelste twee traveeën van de achtergevel eindigen in twee topgevels met afgewolfde dakoverstekken. Op de bel-étage van beide woonhuizen een serre-uitbouw met bovengelegen balkon, van elkaar gescheiden door een deels afhangende bakstenen muur met gecementeerde kop. Onder de serres bevinden zich de entrees van het souterrain. Fragmenten van een siersmeedijzeren hekwerk in Jugendstil op het achtererf van nummer 1. Oorspronkelijke interieurindeling door de splitsing van het rechter woonhuis ten dele bewaard gebleven. Herkenbaar zijn de centraal in de zijgevels gesitueerde trappenhuizen (zowel bereikbaar vanaf de zijkanten, de dienstingangen, als vanaf de gang achter de hoofdentrees), de hieraan grenzende ontvangstkamertjes en de aan de achterzijde gesitueerde keukens. Verdiepingen met diverse rondom het trappenhuis gegroepeerde vertrekken. In de interieurs zijn diverse elementen bewaard gebleven. In de souterrains zijn onder andere van belang de rijke vloeren met terrazzo-tegels en polychrome cementtegels, enkele wasbakken en muren met witte facettegels, enkele houten strokendeuren en paneeldeuren met geel kathedraalglas. In de trappenhuizen de grotendeels originele trappen met gesneden houten balusters, een eenvoudig glas-in-loodvenster (nummer 1) en een gekleurd glas-in-loodvenster met florale motieven in Jugendstil (nummer 3a). Verder enkele kleine bewaard gebleven stucwerkversieringen op de plafonds en enkele paneeldeuren met geprofileerd lijstwerk. Belangwekkend zijn de glas-in-loodvensters van de erker (nummer 3) met afbeeldingen van Kreykamps tabaksfabriek, de oude aan St. Rochus en Sebastianus gewijde kapel waarin Andreas Kreykamp ooit zijn bedrijf voortzette, en -als verwijzing naar de merknaam van zijn tabakken- een zon met enkele stralen. Van bijzonder belang is ook het interieur van de tuinkamer (nummer 3a), waar overvloedig gebruik is gemaakt van sierstenen zoals die destijds in Tegelen door steenfabrikant Russel-Tiglia werden geproduceerd. Vermeldenswaard zijn de in diverse kleuren en volledig in geglazuurde (profiel-)steen uitgevoerde schouw, een in dito stenen uitgevoerde plantenbak, de omlopende lambrisering in geel, groen en dieprood geglazuurde steen, de entreedeur met gekleurd glas-in-lood, de glas-in-loodbovenlichten van de vensters, de marmeren vensterbanken en de stucwerkdecoratie op het plafond. Waardering De dubbele VILLA met HEKWERK, PIJLERS en later aangebouwde SERRE is van algemeen belang. Het object heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkelingen in de Limburgse tabaks- en sigarenindustrie, die vooral in Tegelen sterk tot bloei kwam. Daarnaast is het object van belang voor de typologische ontwikkeling van fabrikantenwoningen. Het materiaalgebruik, vooral de in de tuinkamer overvloedig toegepaste geglazuurde stenen, herinnert aan de indertijd innovatieve Tegelse grofkeramische industrie. Het object heeft architectuur- en kunsthistorische waarden vanwege het stilistische belang van gebouw en smeedwerk voor de geschiedenis van de architectuur, vanwege de esthetische kwaliteit van het architectonisch ontwerp, de hoogwaardige ornamentiek, de bijzondere detaillering en de grote afwisseling in materiaalgebruik, vensterpartijen en gevelbehandeling. Het object heeft ensemblewaarden vanwege de historisch-ruimtelijke relatie met de aan de overzijde van de weg gelegen villa Elise en als onderdeel van de historische bebouwing van de kern Steyl. Het object is van belang vanwege de zeldzaamheid van diverse architectonische details en vanwege de gaafheid van het exterieur in combinatie met enkele bewaard gebleven elementen uit het interieur. Het versterkt de visuele en structurele gaafheid van het op rijksniveau als dorpsgezicht te beschermen deel van Steyl.