Nagtglaslaan 7, Naarden

Inleiding

Op de hoek van de Nagtglaslaan en de Sandtmannlaan gelegen DUBBEL WOONHUIS uit 1909 (bouwaanvraag d.d. 7-4-1909), deel uitmakend van het villacomplex Sandtmannlaan. Bovenin de voorgevels van beide woningen bevond zich gekruld maaswerk.

Omschrijving

Op rechthoekig grondplan opgetrokken dubbel woonhuis van twee bouwlagen onder twee evenwijdige zadeldaken waartussen een plat dak. De zadeldaken hebben rondom een overstek, de noklijn haaks op de weg, en een dekking van bruingeglazuurde tuiles du Nord. De buitengevels zijn boven een voeting van rode machinale waalsteen in kruisverband met snijvoeg samengesteld uit brede rabatdelen. De driehoekige topgevels zijn bekleed met staande kraalschroten die onderaan afwisselend halfrond in- en uitspringen. Bovenin de topgevels is een tweede laag vergelijkbare kraalschroten aangebracht. De halfronde onderkanten hiervan vormen in de topgevels van de voorgevel een segmentboog en in die van de achtergevel een horizontale lijn.

De voorgevel (O) heeft een over de volle breedte uitgebouwde parterre met in het midden twee paneeldeuren waarin twee rondboograampjes naast elkaar. Boven de door zij- en bovenlichten omgeven deuren bevindt zich een houten afdak aan twee getorste ijzeren staven met krulmotief. De meerruits (6-15-6) bovenlichten boven de rechter voordeur zijn voorzien van oudroze en geel glas. Links en rechts heeft de voorgevel een erker met in de brede voorzijde een door zijlichten met bovenlicht geflankeerde dubbele glasdeur met bovenlicht, in de afgeschuinde hoeken een venster met bovenlicht, en opzij twee vensters met bovenlicht. In de meerruits (9-18-27-18-9-12-12) bovenlichten van de rechter erker bevindt zich nog oudroze (langs de randen) en geel glas. De balkons boven de erkers zijn voorzien van een gietijzeren balkonhek met houten handlijst en toegankelijk via een dubbele glasdeur met zij- en bovenlichten. In het door een lijstgoot op geprofileerde klossen afgesloten middengedeelte van de eerste verdieping bevinden zich twee paar gekoppelde schuiframen waarvan de rechter met glas-in-lood in de bovenlichten. De driehoekige topgevels hebben een zoldervenster met bovenlicht en een sterk doorhangende makelaar waarvan de geprofileerde onderzijde door een houten segmentboog verbonden wordt met de windveren.

Het dakoverstek boven de zijgevels rust op geprofileerde klossen. Halverwege het dakschild boven beide zijgevels staat een dakkapel met een door voluutvormige wangen geflankeerd (stolp)raam waarboven kraalschroten die onderaan afwisselend halfrond in- en uitzwenken, een makelaar en een zadeldak waarop bruingeglazuurde tuiles du Nord. In de rechter zijgevel (N) bevindt zich links en rechts, zowel op de begane grond als de eerste verdieping een driedelig schuifvenster bestaande uit een breed middenraam tussen smallere zijramen. De negen- en achttienruits bovenlichten in de twee vensters van de begane grond zijn voorzien van oudroze en geel glas als voor. De linkerzijgevel (Z) heeft in het midden van de begane grond een schuifvenster en op beide bouwlagen links en rechts twee gekoppelde schuifvensters.

De linker helft van de achtergevel (W) is op de begane grond nog vrijwel oorspronkelijk en van links naar rechts voorzien van twee gekoppelde ramen, een dubbele glasdeur met een 21-ruits bovenlicht waarin oudroze en geel glas, en rechts een keukenuitbouw. Laatstgenoemde heeft een plat dak, in de noordgevel drie gekoppelde ramen en in de westgevel links een achterdeur met bovenlicht en rechts een stolpraam met bovenlicht. Het middendeel van de achtergevel wordt afgesloten door een lijstgoot op geprofileerde klossen. In het midden van de eerste verdieping bevindt zich een uitgemetseld rookkanaal van rode machinale waalsteen met ter weerszijden een valraampje en een schuifvenster (rechts vervangen door een openslaand raam met bovenlicht). Voor het overige was de eerste verdieping gesloten.

Het interieur van de rechter woning (nr. 9) verkeert nog grotendeels in de oorspronkelijke staat en bevat onder meer in de vestibule een tochtdeur waarin een raam met langs de rand kleine ruiten en waarboven een bovenlicht met langs de rand ruitjes van oudroze en geel glas, in de ruime gang een rechte steektrap met bovenaan een kwart en een rijke houten balustrade, onder de trap een trapkast met een opgeklampte deur van kraalschroten en een wc met paneeldeur, rechts van de gang twee kamers en suite waartussen een dubbele schuifdeur met ter weerszijden zowel aan de kant van de voor- als achterkamer een kast voorzien van een paneeldeur met bovenin een zesruits liggend raam waarin geel glas, en in de onderkelderde keuken linksachter wanden en een vlak plafond van kraalschroten, een nog deels oorspronkelijk keukenblok met paneeldeurtjes, en een vloerluik naar de kelder. De eerste verdieping heeft een gang van waaruit paneeldeuren toegang geven tot de kamers en de wc linksachter. Een steektrap met bovenaan een kwart leidt naar de gewijzigde zolder (oorspronkelijk was deze trap tegen de achtergevel gesitueerd). De linker woning (nr. 7) is van binnen nog gedeeltelijk oorspronkelijk en onder meer voorzien van een tochtdeur waarin een geëtst raam voorstellend een vaas met bloemen en waarboven een bovenlicht als in nr. 9, in de ruime gang een rechte steektrap met bovenaan een kwart (de balustrade ontbreekt), onder de trap een trapkast met een opgeklampte deur van kraalschroten en een wc met paneeldeur, rechts van de gang twee tot één vertrek samengevoegde kamers en suite en een afzonderlijke achterkamer, en in de keuken rechtsachter een opgeklampte deur van kraalschroten naar de onderliggende kelder. De eerste verdieping heeft een gang van waaruit paneeldeuren toegang geven tot de kamers en de wc rechtsachter. Een steektrap met bovenaan een kwart leidt naar de zolder (oorspronkelijk was deze trap tegen de achtergevel gesitueerd). Op de zolder is zowel voor als achter een kamer afgeschoten door middel van een dwarswand van kraalschroten waarin een paneeldeur. De zolder heeft een met rabatdelen beschoten gordingenkap.

Waardering

Het pand is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het villacomplex Sandtmannlaan en als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een houten dubbel woonhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
524797
Complexnaam
Villacomplex Sandtmannlaan
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

VILLACOMPLEX "SANDTMANNLAAN" bestaande uit twaalf merendeels dubbele houten woonhuizen gebouwd tussen 1909-1912 in het nog open gebied aan de zuidrand van de gemeente Naarden. De ter weerszijden van de Sandtmannlaan gelegen woningen werden gebouwd in opdracht van George Ernest August Sandtmann, eigenaar en directeur van de Maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen "Zeker Bezit". Deze uit Amsterdam afkomstige makelaar had in 1897 van Johanna Hendrina Perk een bosperceel gekocht ten noordwesten van de Zwarteweg. Hierop liet hij voor zichzelf de villa Zwarteweg 64 neerzetten ("Anneville") en vervolgens in twee fasen vanaf 1902 de Sandtmannlaan aanleggen en bebouwen. De eerste fase (circa 1903) omvatte de bouw van twee dubbele villa's, de tweede fase (1909-1911) de bouw van 28 houten villaatjes die per twee of drie geschakeld werden. Door de ligging tegen de bestaande Bussumse villawijk "Het Spiegel" aan, kon aangesloten worden op de nutsvoorzieningen van die gemeente. Rond de vesting Naarden zelf was villabouw in verband met de Kringenwet van 1853 niet mogelijk omdat in de zogenaamde "kleine kring" van 300 meter rond de vesting uitsluitend in brandbaar materiaal mocht worden gebouwd bij een maximale oppervlakte van 40 m². De woningen aan de Sandtmannlaan kwamen te liggen binnen de "middelbare kring" van 300 tot 600 meter rond de batterijen aan de Karnemelksloot. In een middelbare kring waren houten gebouwen met een stenen voet van maximaal 50 cm en een stenen rookkanaal toegestaan. De woningen zijn gezien de ongeschoolde hand die de bouwtekeningen heeft vervaardigd vermoedelijk ontworpen door Sandtmann zelf of een plaatselijke aannemer. Naar verluidt zou Sandtmann daartoe op studiereis zijn geweest in Noorwegen.

Het dubbele woonhuis Sandtmannlaan 7-9 is op 24 februari 1954 door brand verwoest.

Omschrijving

Het villacomplex Sandtmannlaan omvat twaalf te beschermen onderdelen: aan de oostzijde van de boogvormige Sandtmannlaan achtereenvolgens een dubbel woonhuis, een in de binnenbocht gesitueerd blok van drie woningen en een dubbel woonhuis, aan de westzijde van de Sandtmannlaan gezien vanaf de Nagtglaslaan, achtereenvolgens twee dubbele woonhuizen, een blok van drie woningen en vijf dubbele woonhuizen, en op de hoek van de Sandtmannlaan en de Nagtglaslaan één dubbel woonhuis. Alle woningen zijn twee bouwlagen hoog en merendeels voorzien van een zadeldak met de nokrichting haaks op de weg en een dekking van bruine, geglazuurde tuiles du Nord of kruispannen. De buitenwanden zijn boven een gemetselde voeting van rode baksteen samengesteld uit brede rabatdelen van Amerikaans grenen. De driehoekige geveltoppen zijn betimmerd met staande kraalschroten. De buitenwanden waren oorspronkelijk blank gelakt. Alle woningen hebben aan de voorzijde een erker met uitzondering van Sandtmannlaan 34 die vanwege de prominente ligging aan een vijfsprong verfraaid is met een arkeltorentje.

Waardering

Het villacomplex Sandtmannlaan bestaande uit tien dubbele woonhuizen en twee blokken van drie woningen is van algemeen belang wegens cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in verband met de Kringenwet in houtbouw uitgevoerd villaparkje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Nagtglaslaan 7 1412 EG Naarden Ja
Nagtglaslaan 9 1412 EG Naarden
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
D 1155 Naarden
D 6538 Naarden
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1909 1909 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Sandtmann, G.E.A. ; Noord-Holland opdrachtgever
Naar boven