Sandtmannlaan 14, Naarden

Inleiding

Aan de westzijde van de Sandtmannlaan gelegen DUBBEL WOONHUIS uit 1910 (bouwaanvraag d.d. 1-8-1910), deel uitmakend van het villacomplex Sandtmannlaan.

Omschrijving

Op onregelmatig grondplan opgetrokken dubbel woonhuis van twee bouwlagen onder een samengestelde kap bestaande uit twee evenwijdige en aan de voorzijde afgewolfde zadeldaken waartussen achteraan een plat dak en vooraan twee kleine dwarsgeplaatste zadeldaken waarvan de linker haaks insnijdt in het linker zadeldak en de rechter schuin in het rechter zadeldak. Alle schuine dakvlakken hebben een ruim overstek en een dekking van bruingeglazuurde kruispannen. Van de twee woningen is de rechter ten opzichte van de linker enigszins naar voren geplaatst en voorzien van een gerende voorgevel. De buitengevels zijn boven een voeting van rode machinale waalsteen in kruisverband met snijvoeg samengesteld uit brede rabatdelen. De geveltoppen zijn bekleed met staande kraalschroten die onderaan afwisselend halfrond in- en uitspringen. Rond het bovenlicht van het zoldervenster in deze geveltoppen is een tweede laag kraalschroten aangebracht met een dito onderrand. Links en rechts heeft de voorgevel (O) een brede erker met in de voorzijde een dubbele glasdeur met bovenlicht geflankeerd door zijlichten met bovenlicht, en in de afgeschuinde hoeken eveneens een venster met bovenlicht. De bovenlichten van de rechter erker zijn voorzien van blank glas in lood. In het schuin naar links uitgebouwde linker deel van de rechter woning (nr. 16) bevindt zich van beneden naar boven een terugliggende voordeur met een bovenlicht waarin blank glas-in-lood, een schuifvenster met ter weerszijden een muuranker, en halverwege het voorschild een kleine dakkapel met een openslaand raam en een lessenaarsdak gedekt met bruingeglazuurde kruispannen. De voordeur is uitgevoerd als een paneeldeur met bovenin een liggend achtruits raam dat voorzien is van een getoogde onder- en bovenzijde en, evenals de twee getoogde raampjes eronder, van geel glas. In de schuine zijde links van de deur bevindt zich een wc-raampje. Het minder uitgebouwde rechter deel van de linker woning (nr. 14) heeft een dito dakkapel, verdiepingsvenster en voordeur. Rechts van de laatste bevindt zich een valraampje. De balkons boven de twee erkers zijn toegankelijk via een dubbele glasdeur met drieruits bovenlicht. Het zoldervenster hierboven is uitgevoerd als schuifvenster. De twee wolfseinden worden bekroond door een vierkante zinkgedekte piron. In de linker woning zijn zowel de bovenlichten van de serre als van het zoldervenster en het schuifvenster op de eerste verdieping voorzien van glas-in-lood.

De zijgevels zijn op drie naderhand aangebrachte ramen na gesloten. Het ruime dakoverstek boven de zijgevels rust op geprofileerde klossen. Op het linkerdakschild van de linker woning staat middenonder een rechthoekige schoorsteen van rode machinale waalsteen. De rechter woning heeft halverwege het linkerdakschild een gecementeerde schoorsteen.

De ten opzichte van elkaar verspringende achtergevels (W) van beide woningen zijn allebei voorzien van een serre met opzij twee ramen met bovenlicht en in de voorzijde een dubbele glasdeur met bovenlicht. In het midden van de genoemde bovenlichten van de rechter serre bevindt zich een smal (val)raam. De rechter serre heeft ter weerszijden van de deur een raam met bovenlicht, de serre links ter weerszijden een smal raam met bovenlicht en een afgeschuinde hoek waarin een breder raam met bovenlicht. De bovenlichten in de linker serre zijn voorzien van blank glas-in-lood. Links van de rechter serre bevindt zich een originele achterdeur met bovenlicht geflankeerd door een stolpraam met bovenlicht. De achterdeur is uitgevoerd als een paneeldeur met in de bovenste helft twee smalle ramen naast elkaar. De balkons boven beide serres zijn toegankelijk via een dubbele balkondeur met bovenlicht. Ter weerszijden van de gevelsprong halverwege de eerste verdieping bevindt zich, evenals in de driehoekige topgevel links- en rechtsboven, een schuifvenster. De topgevels worden bekroond door een doorhangende makelaar met een gepunte top en een geprofileerde onderzijde die door een dwarsbalk verbonden wordt met de windveren. De laatste hebben een geprofileerde bovenrand die onderaan licht uitzwenkt.

Het interieur van de rechter woning is nog gedeeltelijk oorspronkelijk en onder meer voorzien van paneeldeuren op beide bouwlagen, op de eerste verdieping een ruime overloop met omliggende vertrekken, en een via een rechte steektrap met bovenaan een kwart bereikbare zolder voorzien van een beschoten gordingenkap. De linker woning verkeert nog grotendeels in de originele staat en bevat onder meer twee door een dubbele schuifdeur gescheiden kamers-en-suite, beide met een zwartmarmeren hoekschouw en visgraatparket, tussen de achterkamer en de serre een dubbele schuifdeur met in elke deurhelft een staand raam en een bovenlicht voorzien van een smal middenraam, links hiervan een kast met paneeldeur, in de keuken rechtsachter een witbetegelde keukenschouw en een servieskast met een zestienruits stolpdeur waaronder paneeldeurtjes. In de hal een wc met paneeldeur en een scheluwe trap waaronder een opgeklampte deur met afgeschuinde bovenhoek naar de onder de keuken gesitueerde kelder. De eerste verdieping heeft een ruime overloop van waaruit paneeldeuren toegang geven tot de omliggende kamers en tot een rechte steektrap met bovenaan een kwart leidend naar de zolder. De laatste heeft een beschoten gordingenkap en onder het dwarsgeplaatste zadeldak rechtsvoor een afgeschoten dienstbodenkamertje toegankelijk via een paneeldeur. In het achterste gedeelte van de zolder is naderhand een tweede kamer afgeschoten voorzien van een paneeldeur met drieruits bovenlicht.

Waardering

Het pand is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het villacomplex Sandtmannlaan en als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een houten dubbel woonhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
524800
Complexnaam
Villacomplex Sandtmannlaan
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

VILLACOMPLEX "SANDTMANNLAAN" bestaande uit twaalf merendeels dubbele houten woonhuizen gebouwd tussen 1909-1912 in het nog open gebied aan de zuidrand van de gemeente Naarden. De ter weerszijden van de Sandtmannlaan gelegen woningen werden gebouwd in opdracht van George Ernest August Sandtmann, eigenaar en directeur van de Maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen "Zeker Bezit". Deze uit Amsterdam afkomstige makelaar had in 1897 van Johanna Hendrina Perk een bosperceel gekocht ten noordwesten van de Zwarteweg. Hierop liet hij voor zichzelf de villa Zwarteweg 64 neerzetten ("Anneville") en vervolgens in twee fasen vanaf 1902 de Sandtmannlaan aanleggen en bebouwen. De eerste fase (circa 1903) omvatte de bouw van twee dubbele villa's, de tweede fase (1909-1911) de bouw van 28 houten villaatjes die per twee of drie geschakeld werden. Door de ligging tegen de bestaande Bussumse villawijk "Het Spiegel" aan, kon aangesloten worden op de nutsvoorzieningen van die gemeente. Rond de vesting Naarden zelf was villabouw in verband met de Kringenwet van 1853 niet mogelijk omdat in de zogenaamde "kleine kring" van 300 meter rond de vesting uitsluitend in brandbaar materiaal mocht worden gebouwd bij een maximale oppervlakte van 40 m². De woningen aan de Sandtmannlaan kwamen te liggen binnen de "middelbare kring" van 300 tot 600 meter rond de batterijen aan de Karnemelksloot. In een middelbare kring waren houten gebouwen met een stenen voet van maximaal 50 cm en een stenen rookkanaal toegestaan. De woningen zijn gezien de ongeschoolde hand die de bouwtekeningen heeft vervaardigd vermoedelijk ontworpen door Sandtmann zelf of een plaatselijke aannemer. Naar verluidt zou Sandtmann daartoe op studiereis zijn geweest in Noorwegen.

Het dubbele woonhuis Sandtmannlaan 7-9 is op 24 februari 1954 door brand verwoest.

Omschrijving

Het villacomplex Sandtmannlaan omvat twaalf te beschermen onderdelen: aan de oostzijde van de boogvormige Sandtmannlaan achtereenvolgens een dubbel woonhuis, een in de binnenbocht gesitueerd blok van drie woningen en een dubbel woonhuis, aan de westzijde van de Sandtmannlaan gezien vanaf de Nagtglaslaan, achtereenvolgens twee dubbele woonhuizen, een blok van drie woningen en vijf dubbele woonhuizen, en op de hoek van de Sandtmannlaan en de Nagtglaslaan één dubbel woonhuis. Alle woningen zijn twee bouwlagen hoog en merendeels voorzien van een zadeldak met de nokrichting haaks op de weg en een dekking van bruine, geglazuurde tuiles du Nord of kruispannen. De buitenwanden zijn boven een gemetselde voeting van rode baksteen samengesteld uit brede rabatdelen van Amerikaans grenen. De driehoekige geveltoppen zijn betimmerd met staande kraalschroten. De buitenwanden waren oorspronkelijk blank gelakt. Alle woningen hebben aan de voorzijde een erker met uitzondering van Sandtmannlaan 34 die vanwege de prominente ligging aan een vijfsprong verfraaid is met een arkeltorentje.

Waardering

Het villacomplex Sandtmannlaan bestaande uit tien dubbele woonhuizen en twee blokken van drie woningen is van algemeen belang wegens cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in verband met de Kringenwet in houtbouw uitgevoerd villaparkje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Sandtmannlaan 14 – 1412 GC Naarden – – Ja
Sandtmannlaan 16 – 1412 GC Naarden – – –
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
– D 1192 – Naarden
– D 1193 – Naarden
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1910 1910 – vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Sandtmann, G.E.A. ; Noord-Holland opdrachtgever –
Naar boven