Sandtmannlaan 18, Naarden

Inleiding

Aan de noordwestzijde van de Sandtmannlaan gelegen DUBBEL WOONHUIS uit 1912 (bouwaanvraag d.d. 15-3-1912), deel uitmakend van het villacomplex Sandtmannlaan.

N.B. De latere aanbouwen tegen de achter- en rechter zijgevel zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

Het dubbel woonhuis heeft vanwege de ligging in de buitenbocht van de straat een geknikte plattegrond en telt twee bouwlagen onder twee divergerende zadeldaken waartussen een plat dak. De zadeldaken waarvan de noklijnen haaks staan op de weg hebben rondom een overstek en een dekking van bruingeglazuurde tuiles du nord. De buitengevels zijn boven een voeting van rode machinale waalsteen in kruisverband met snijvoeg samengesteld uit brede rabatdelen. De driehoekige geveltoppen zijn bekleed met staande kraalschroten die onderaan afwisselend halfrond in- en uitspringen. Rond het bovenlicht van het zoldervenster in deze geveltoppen is een tweede laag kraalschroten aangebracht met een dito onderrand. De windveren hebben een geprofileerde en onderaan licht uitzwenkende bovenrand en worden bekroond door een makelaar met een gepunte top. In het midden van de symmetrische voorgevel (ZO) bevinden zich twee paneeldeuren met bovenlicht waarboven het uitgebouwde middendeel van de eerste verdieping fungeert als afdak. De rechter voordeur heeft bovenin een gewelfd raam en daaronder een draairaampje met ter weerszijden een floraal motief (de linker voordeur is naar verluidt afkomstig van Sandtmannlaan 23). Het uitgebouwde middendeel van de verdieping is voorzien van twee vensters, de rechter nog met schuifraam, en wordt afgesloten door een lijstgoot op geprofileerde klossen. Links en rechts heeft de voorgevel een brede erker met in de voorzijde een door zijlichten met bovenlicht geflankeerde dubbele glasdeur (links gewijzigd in een stolpraam) waarboven een bovenlicht voorzien van een smal middenraampje, en in de afgeschuinde hoeken eveneens een venster met bovenlicht. De rechter erker heeft in de bovenlichten glas-in-lood. Tussen de erkers en de voordeuren bevindt zich een wc-raampje. De balkons boven de erkers zijn toegankelijk via een dubbele glasdeur met een bovenlicht waarin rechts nog een smal middenraampje. Het rechter balkon heeft een gietijzeren balkonhek met een handlijst en stijlen van hout. De beide topgevels zijn voorzien van een schuifvenster. De zijgevels zijn, op het naderhand aangebrachte raam links in de linkerzijgevel na gesloten. Onderaan het op geprofileerde klossen rustende dakoverstek boven de zijgevels bevindt zich een zinken mastgoot. Op het linker dakschild van de linker woning (nr. 18) staat middenonder een rechthoekige schoorsteen van rode machinale waalsteen.

De rechter woning (nr. 20) heeft links in de achtergevel (NW) een dubbele glasdeur waarboven een bovenlicht met smal middenraampje en een balkon toegankelijk via een dubbele glasdeur met bovenlicht. In het geknikte en door een lijstgoot op geprofileerde klossen afgesloten middelste deel van de achtergevel bevindt zich links op de eerste verdieping een schuifvenster. De driehoekige topgevels links- en rechtsboven zijn identiek aan die van de voorgevel, maar hebben een doorhangende makelaar waarvan de geprofileerde onderzijde door een dwarsbalk verbonden wordt met de windveren. De rechter woning verkeert inwendig nog gedeeltelijk in de oorspronkelijke staat en bevat onder meer onder de trap in de gang een opgeklampte deur naar de onder de keuken gesitueerde kelder en op de eerste verdieping een ruime overloop van waaruit paneeldeuren toegang geven tot de omliggende kamers en tot een rechte steektrap met bovenaan een kwart leidend naar de zolder. De laatste heeft een met brede delen beschoten gordingenkap en achterin een met kraalschroten afgeschoten dienstbodenkamertje. Het interieur van de linker woning is niet meer oorspronkelijk.

Waardering

Het pand is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het villacomplex Sandtmannlaan en als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een houten dubbel woonhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
524801
Complexnaam
Villacomplex Sandtmannlaan
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

VILLACOMPLEX "SANDTMANNLAAN" bestaande uit twaalf merendeels dubbele houten woonhuizen gebouwd tussen 1909-1912 in het nog open gebied aan de zuidrand van de gemeente Naarden. De ter weerszijden van de Sandtmannlaan gelegen woningen werden gebouwd in opdracht van George Ernest August Sandtmann, eigenaar en directeur van de Maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen "Zeker Bezit". Deze uit Amsterdam afkomstige makelaar had in 1897 van Johanna Hendrina Perk een bosperceel gekocht ten noordwesten van de Zwarteweg. Hierop liet hij voor zichzelf de villa Zwarteweg 64 neerzetten ("Anneville") en vervolgens in twee fasen vanaf 1902 de Sandtmannlaan aanleggen en bebouwen. De eerste fase (circa 1903) omvatte de bouw van twee dubbele villa's, de tweede fase (1909-1911) de bouw van 28 houten villaatjes die per twee of drie geschakeld werden. Door de ligging tegen de bestaande Bussumse villawijk "Het Spiegel" aan, kon aangesloten worden op de nutsvoorzieningen van die gemeente. Rond de vesting Naarden zelf was villabouw in verband met de Kringenwet van 1853 niet mogelijk omdat in de zogenaamde "kleine kring" van 300 meter rond de vesting uitsluitend in brandbaar materiaal mocht worden gebouwd bij een maximale oppervlakte van 40 m². De woningen aan de Sandtmannlaan kwamen te liggen binnen de "middelbare kring" van 300 tot 600 meter rond de batterijen aan de Karnemelksloot. In een middelbare kring waren houten gebouwen met een stenen voet van maximaal 50 cm en een stenen rookkanaal toegestaan. De woningen zijn gezien de ongeschoolde hand die de bouwtekeningen heeft vervaardigd vermoedelijk ontworpen door Sandtmann zelf of een plaatselijke aannemer. Naar verluidt zou Sandtmann daartoe op studiereis zijn geweest in Noorwegen.

Het dubbele woonhuis Sandtmannlaan 7-9 is op 24 februari 1954 door brand verwoest.

Omschrijving

Het villacomplex Sandtmannlaan omvat twaalf te beschermen onderdelen: aan de oostzijde van de boogvormige Sandtmannlaan achtereenvolgens een dubbel woonhuis, een in de binnenbocht gesitueerd blok van drie woningen en een dubbel woonhuis, aan de westzijde van de Sandtmannlaan gezien vanaf de Nagtglaslaan, achtereenvolgens twee dubbele woonhuizen, een blok van drie woningen en vijf dubbele woonhuizen, en op de hoek van de Sandtmannlaan en de Nagtglaslaan één dubbel woonhuis. Alle woningen zijn twee bouwlagen hoog en merendeels voorzien van een zadeldak met de nokrichting haaks op de weg en een dekking van bruine, geglazuurde tuiles du Nord of kruispannen. De buitenwanden zijn boven een gemetselde voeting van rode baksteen samengesteld uit brede rabatdelen van Amerikaans grenen. De driehoekige geveltoppen zijn betimmerd met staande kraalschroten. De buitenwanden waren oorspronkelijk blank gelakt. Alle woningen hebben aan de voorzijde een erker met uitzondering van Sandtmannlaan 34 die vanwege de prominente ligging aan een vijfsprong verfraaid is met een arkeltorentje.

Waardering

Het villacomplex Sandtmannlaan bestaande uit tien dubbele woonhuizen en twee blokken van drie woningen is van algemeen belang wegens cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in verband met de Kringenwet in houtbouw uitgevoerd villaparkje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Sandtmannlaan 18 1412 GC Naarden Ja
Sandtmannlaan 20 1412 GC Naarden
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
D 5190 Naarden
D 7799 Naarden
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1910 1910 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Sandtmann, G.E.A. ; Noord-Holland opdrachtgever
Naar boven