St. Theresiaschool/St. Agnesschool, Alkmaar
Inleiding
SCHOOLGEBOUW uit 1927 behorende tot het schoolcomplex aan de Koornlaan. In het gebouw waren twee scholen ondergebracht: een meisjesschool genaamd "St. Agnesschool" en in het linker gedeelte een kleuterschool genaamd "St. Theresiaschool".
N.B. De moderne aanbouw (toestellenberging) tegen de voorzijde van de gymnastiekzaal maakt geen deel uit van de bescherming.
Omschrijving
In een brede U-vorm rond een rechthoekig schoolplein opgetrokken schoolgebouw bestaande uit een rechthoekig hoofdvolume van twee bouwlagen onder een zadeldak met de noklijn evenwijdig aan de Koornlaan en twee dwarsvleugels. De eveneens op rechthoekig grondplan gebouwde rechter (ZO) dwarsvleugel (hierin bevindt zich de gymnastiekzaal die tevens dienst deed als filmzaal) heeft een hoogte van anderhalve bouwlaag en een zadeldak met de noklijn haaks op de Koornlaan. De op onregelmatig grondplan opgetrokken linker vleugel (de voormalige Theresiaschool) bestaat uit een langs de Koornlaan gesitueerd rechthoekig volume van één bouwlaag met zadeldak, waarachter een L-vormig bouwlichaam samengesteld uit twee korte haakse vleugels van twee bouwlagen onder afzonderlijke schilddaken met daartussen een achthoekige koepel onder een steil achtzijdig tentdak bekroond door een terracotta kruis. De korte vleugel rechts van de koepel sluit onder een geringe gevelsprong aan tegen het hoofdvolume. Tegen de rechterzijgevel (ZO) van het lage bouwvolume aan de Koornlaan bevindt zich een driezijdige erker onder een dito dak. Dit dak is evenals het koepeldak gedekt met rode leipannen; op alle overige daken liggen rode verbeterde Hollandse pannen. Het gebouw telt twee schoorstenen van gele baksteen waarop een overkragende dekplaat van uitgewassen grindbeton: een kleine vierkante voorbij het midden van de nok van de gymnastiekzaal en een rechthoekige schoorsteen linksachter op het dak van de hoofdvleugel. Op alle daken staan verder rechthoekige ventilatie-uitbouwtjes waarvan de zijkanten en het zadeldak gedekt zijn met rode leipannen: twee op elk van de drie zadeldaken en één op beide schilddaken. Onderlangs de diverse dakvlakken bevinden zich houten bakgoten. Het buitenmuurwerk is opgetrokken in gele machinale baksteen waalformaat in kruisverband met licht verdiepte voeg boven een trasraam van rode machinale waalsteen in kruisverband met snijvoeg. De topgevels worden afgesloten door een platte muizentand. Alle vensters zijn, tenzij anders vermeld, uitgevoerd in staal en voorzien van één of twee horizontale roeden. De meeste vensters zijn groepsgewijs geplaatst en voorzien van een gemeenschappelijke latei en lekdorpel van uitgewassen grindbeton. Bij vensters met een bovenlicht is het kalf eveneens uitgevoerd in uitgewassen grindbeton. De voorgevel (ZW) is voorzien van een middenrisaliet onder een met rode verbeterde Hollandse pannen gedekt zadeldak dat gedeeltelijk insnijdt in het hoofddak. De middenrisaliet heeft op de begane grond een dubbel eikenhouten paneeldeur met in elke deurhelft een serie van vijf liggende ramen boven elkaar. Vóór de deur bevindt zich een portiek voorzien van twee gemetselde hoekpijlers en een topgevel waarachter een klein zadeldak gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen. De gemetselde pijlers hebben een kapiteel in de vorm van een staande muizentand tussen twee uitkragende lagen rode baksteen. De portiekvloer is uitgevoerd in hardsteen en voorzien van een stalen rooster. Onderin de rechter zijmuur van de portiek bevindt zich een eerste steen van hardsteen waarop de volgende tekst staat vermeld: "VAN DEZE 3 SCHOLEN WERD DE EERSTE STEEN GELEGD DOOR DEN Z.E.H. E.P. RENGS. DEKEN VAN ALKMAAR, OP 5 MEI 1927." De middenrisaliet heeft op de eerste verdieping drie drieruits vensters en een topgevel waarin een opliggend Latijns kruis van uitgewassen grindbeton. In de smalle zijgevels van de middenrisliet bevindt zich een tweeruits venster. Zowel links als rechts van de middenrisaliet telt de voorgevel op beide bouwlagen twee vensterpartijen bestaande uit vijf drieruits vensters met tweeruits bovenlichten. De buitenste en middenste vensters zijn uitgevoerd als draairaam met daarboven een uitzetraam als bovenlicht. De twee korte vleugels van het voormalige kleuterschoolgedeelte hebben beneden en boven een vergelijkbare vijfdelige vensterpartij (ten behoeve van de kleuters zijn deze enigszins lager in de gevel geplaatst). In de afgeschuinde hoek tussen de korte vleugels bevindt zich een uitgebouwd driezijdig portaal met plat dak van beton en in de smalle buitenste gevelvlakken een tweeruits venster. Hiertegen is middenvoor een ondiepe lagere uitbouw opgetrokken onder een plat betonnen dak met aan de voorkant een ruim overstek. Boven de aansluiting van het laatstgenoemde dak tegen de schuine voorzijde van de portaaluitbouw bevinden zich drie liggende glas-in-loodvensters. De zijkanten van de kleine uitbouw zijn voorzien van een tweeruits venster en in de voorkant bevindt zich een dubbele eikenhouten deur met in elke deurhelft vijf liggende ruiten. De deur wordt geflankeerd door manshoge muurpijlers. In de afgeschuinde hoek boven de portaaluitbouw bevinden zich op de eerste verdieping drie tweeruits vensters waaronder een rechthoekig tegeltableau met de naam "ST. THERESIASCHOOL" (thans door een bord met de huidige naam van het gebouw aan het oog onttrokken). De achthoekige tamboer van de koepel erboven heeft in elke zijde één paar tweeruits vensters. De driezijdige erker tegen de rechterzijgevel (ZO) van het lage bouwvolume aan de Koornlaan telt in elke zijde drie drieruits vensters (een vast middenraam tussen twee draairamen). De penanten tussen de vensters zijn evenals de doorgaande lekdorpel en latei onder respectievelijk boven de vensters uitgevoerd in grindbeton. Bovenin de topgevel van de rechterzijgevel zelf is een smal gietijzeren rooster aangebracht. In de voorgevel (ZW) van het lage bouwvolume bevindt zich een vergelijkbare vensterpartij als in de zijvleugels, met zeven drieruits vensters waarboven tweeruits valramen. De oneven vensters zijn uitgevoerd als draairaam. In de linkerzijgevel (NW) van het lage bouwdeel bevindt zich links en rechts een paar drieruits vensters met tweeruits bovenlichten. Links tegen het lage bouwvolume bevindt zich een lange uitgebouwde gang met een plat dak en drie paar liggende valramen voorzien van glas-in-lood. De terugliggende eerste verdieping van de noordwestgevel is boven de gang gesloten. In het smalle muurdeel links van de gang bevindt zich een opgeklampte deur (naar de bergruimte) waarnaast rechts een tweeruits draairaam en waarboven op de verdieping twee glas-in-loodramen. Links van dit muurdeel springt de linkerzijgevel terug via een schuingeplaatst gevelvlak waarin een dubbele deur (met in elke deurhelft vijf liggende ruiten) geflankeerd door vijfruits zijramen. Boven deze ingang bevinden zich drie liggende glas-in-loodramen, en nog hoger, op de eerste verdieping, drie staande glas-in-loodramen. Het terugliggende geveldeel uiterst links telt bovenin nog twee van de laatstgenoemde vensters.
De gymnastiezaal rechts van het schoolplein is voorzien van hoog in de gevels geplaatste vensters. In de voorgevel (ZW) bevindt zich een serie van zes drieruits vensters en daarboven, midden in de topgevel, een rondvenster waarin een vierkant raam. De zijgevels van de gymnastiekzaal zijn voorzien van paarsgewijs geplaatste drieruits vensters (om en om twee valramen en twee vaste ramen): in de linkerzijgevel (NW) vier paar en in de rechterzijgevel (ZO) zes paar. De onderrand van rode baksteen is ter plaatse van deze vensters verhoogd tot aan de lekdorpels. In het rechter gedeelte van de rechterzijgevel bevinden zich op de begane grond drie kleine vensters en rechts hiervan een tweetal drieruits vensters. Hierboven heeft de eerste verdieping een paar tweeruits vensters waarnaast links twee kleine vensters. De achtergevel (NO) van het hoofdvolume wordt geleed door twee risalieten voorzien van een zadeldak en op elke bouwlaag vier tweeruits valramen met ondoorzichtig glas (hierachter zijn de toiletten gesitueerd). Tussen beide risalieten telt de achtergevel zowel op de begane grond als de eerste verdieping drie paar tweeruits glas-in-loodramen. Het smalle geveldeel links van de linker risaliet is op beide bouwlagen voorzien van twee van dergelijke vensters. Rechts van de rechter risaliet bevinden zich beneden twee paar vensters als laatstgenoemd en boven een vijfdelige vensterpartij als in de voorgevel. Het risalerende linker gedeelte van de achtergevel heeft rechts een portaaluitbouw met plat dak en links een paar drieruits draairamen waarboven op de verdieping twee tweeruits draairamen. In de voorgevel (NO) van de portaaluitbouw bevinden zich drie kleine glas-in-loodramen en in de linkerzijgevel (ZO) een dubbele deur voorzien van twee liggende ramen in elke deurhelft en een houten luifel. Boven de portaaluitbouw is de eerste verdieping voorzien van een plat dak en twee paar tweeruits glas-in-loodramen. Het linker gedeelte van het risalerende linker geveldeel is uitgevoerd als topgevel. Ter hoogte van de voormalige Theresiaschool is de achtergevel meer naar voren geplaatst waardoor deze direct grenst aan de achterliggende Hoevervaart. Dit ongelede rechter gedeelte van de achtergevel telt op de begane grond tien vensters: links een groep van vijf tweeruits vensters waarvan de tweede en vierde uitgevoerd zijn als tuimelraam, in het midden een drietal drieruits vensters (de middenste met een vast raam, de buitenste met een draairaam) en rechts twee kleine liggende vensters. De begane grondmuur zet zich langs de Hoevervaart in noordwestelijke richting voort als een hoge muur voorzien van een liggend spaarveld. Het rechter gedeelte van de achtergevel heeft op de eerste verdieping links vijf drieruits vensters, waarvan de tweede en vierde met draairaam, en in het midden twee tweeruits vensters. Rechtsboven bevinden zich ter hoogte van het achterliggende trappenhuis drie glas-in-loodvensters.
INTERIEUR. Het interieur is nog grotendeels oorspronkelijk en bevat onder meer tegelvloeren en glas-in-loodramen in art-décostijl, betegelde lambriseringen, en twee ruime trappenhuizen voorzien van een bordestrap met hardstenen treden en een rijke smeedijzeren trapleuning. Tegen de muur boven het trapbordes in de voormalige kleuterschool bevindt zich een uit rechthoekige volumes samengestelde hardstenen sokkel met daarop een gepolychromeerd gipsen beeld van de heilige Theresia. De tegellambriseringen in het kleuterschoolgedeelte zijn voorzien van in totaal acht veelkleurige tegeltableaus waarop een sprookje wordt uitgebeeld. De kleuterschool heeft een ruime achthoekige centrale hal in art-décostijl overwelfd door een spitse achtzijdige binnenkoepel van kleurig glas-in-lood. De acht tot aan de vloer doorlopende ribben van de binnenkoepel zijn bekleed met bruingemêleerde en lichtgroengemêleerde tegels en, langs de randen, gemêleerde golfrandjes in zwart en goud. De hal heeft een hardstenen plint waarboven de wanden volledig betegeld zijn met bruingemêleerde (rond de deuren en tegeltableaus) en lichtgroengemêleerde tegels. Twee tegenoverliggende zijden van de hal zijn voorzien van een veelkleurig tegeltableau voorstellend Maria met Kind (ZO) en een engel die een kind geleidt (NW). Eén wand heeft een nis waarvoor een groot Christusbeeld vergezeld van twee kleine kinderen. Boven de nis bevindt zich een tegeltableau met de tekst "LAAT DE KINDEREN TOT MIJ KOMEN". In de vijf overige zijden van de achthoekige hal bevindt zich een dubbele deur voorzien van twee glas-in-loodramen. De hal heeft een vloer van gegolfde tegeltjes in diverse kleuren. In het midden van de vloer staat een kruisvormige sokkel bekleed met bruine tegels. Het beschoten achtzijdige koepeldak rust op acht houten korbelen ter hoogte van de tamboer. De tamboer wordt op zijn beurt gedragen door een vierkante constructie van (vier) stalen H-balken die zijn opgelegd in vier van de acht zijden van de achthoekige ruimte rond de glas-in-lood binnenkoepel.
Waardering
Het schoolgebouw, de voormalige "St. Agnesschool" en "St. Theresiaschool", uit 1927 is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als historisch-functioneel onderdeel van het gave rooms-katholiek scholencomplex "Koornlaan" in de kenmerkende stijl van de interbellum-architectuur. Het rijke art déco interieur van de voormalige kleuterschool is van grote kunsthistorische waarde.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Rooms-katholiek scholencomplex "Koornlaan" uit 1927 bestaande uit een voormalige JONGENSSCHOOL en een voormalige KLEUTER- EN MEISJESSCHOOL, gebouwd naar ontwerp van de Haagse architect Nic. Molenaar jr. Met zijn markante kapvormen en bescheiden metselwerkaccenten kan het complex stilistisch tot de interbellum-architectuur gerekend worden. Opdrachtgever was het bestuur van de Onze-Lieve-Vrouwestichting te Amersfoort. De eerste steen van het schoolcomplex - deze bevindt zich rechts van de hoofdingang van de meisjesschool (Koornlaan 2) - werd gelegd op 5 mei 1927 door de deken van Alkmaar en op 5 januari 1928 vond de opening plaats. De (voormalige) kleuterschool bevat een rijk interieur in art-décostijl, met onder meer een achthoekige glas-in-loodkoepel en tegeltableaus waarop sprookjes staan afgebeeld.
De scholen liggen tegenover elkaar aan weerszijden van de Koornlaan.
Omschrijving
Complex van twee schoolgebouwen ter weerszijden van de Koornlaan. De voormalige jongensschool aan de zuidwestkant van de Koornlaan is opgetrokken op onregelmatig grondplan evenwijdig aan de Koornlaan. De hoofdingang bevindt zich in een uitbouw middenvoor aan de straatzijde. De tegenoverliggende kleuter- en meisjesschool omsluit een evenwijdig aan de Koornlaan gelegen rechthoekig schoolplein en heeft een plattegrond in de vorm van een brede "U". De vleugel rechts (ZO) van het schoolplein wordt gevormd door de gymnastiekzaal; in de linker vleugel en het linker gedeelte van de hoofdvleugel was de kleuterschool ondergebracht, toegankelijk via een afzonderlijke ingang in de hoek. De in de hoofdvleugel gesitueerde voormalige meisjesschool (nu basisschool "De Kring") heeft evenals de jongensschool middenvoor een uitgebouwde hoofdingang. Alle drie scholen hebben overigens ook aan de achterzijde een ingang. De schoolgebouwen zijn, op de twee gymnastiekzalen na, grotendeels twee bouwlagen hoog, en voorzien van met rode pannen gedekte zadeldaken. De achtzijdige koepel boven de voormalige kleuterschool heeft een met rode leipannen gedekte achtzijdig tentdak. Het buitenmuurwerk is boven een trasraam van rode waalklinkers opgetrokken in gele machinale baksteen. Naast baksteen is veelvuldig gebruik gemaakt van uitgewassen grindbeton, onder meer voor de lateien en lekdorpels. De ramen zijn uitgevoerd in staal.
Waardering
Het rooms-katholieke scholencomplex "Koornlaan", bestaande uit twee schoolgebouwen, is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als gaaf bewaard gebleven voorbeeld van scholenbouw uit het interbellum met een uitzonderlijk rijk art déco interieur. Het schoolcomplex is tevens van belang als kenmerkend werk uit het oeuvre van architect Nic. Molenaar jr.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Schoolgebouw | Cultuur, gezondheid en wetenschap | Onderwijs en wetenschap | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Koornlaan | 2 | – | 1815 GE | Alkmaar | Nassaukwartier | – | Ja |
Koornlaan | 4 | – | 1815 GE | Alkmaar | Nassaukwartier | – | – |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Cultuur, gezondheid en wetenschap | Onderwijs en wetenschap | meisjesschool | Lagere school |
Cultuur, gezondheid en wetenschap | Onderwijs en wetenschap | – | Kleuterschool |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | E | 5755 | – | Alkmaar |
– | E | 5754 | – | Alkmaar |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1927 | 1927 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Molenaar jr, Nic. ; Noord-Holland | architect / bouwkundige / constructeur | – |
Onze-Lieve-Vrouwestichting ; Noord-Holland | opdrachtgever | – |