Hospitium, Steyl
Inleiding
Aan de Arnoldus Janssenstraat 31-33 gelegen, voormalig dubbel HOSPITIUM met op het achtererf, een vrijstaande, voormalige dubbele WASINRICHTING. Op het voorerf ter afscheiding van de straat en e twee percelen kniehoge bakstenen ezelsrugmuurtjes tussen dito pijlers. Op het achtererf ter afscheiding van de twee percelen een manshoge ezelsrugmuur tussen hoofdvolume en washuis. Het hospitium werd gebouwd in 1901 in opdracht van het Missiehuis Sint Michaël en opgetrokken in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant met toepassing van diverse contemporaine materialen en enkele Duitse stijlelementen. Het voormalige dubbele gastenverblijf is thans in gebruik als dubbel woonhuis, het washuis als schuurtje. Nummer 33 mist thans enkele van de karakteristieke schoortstenen. Buiten de bescherming vallen van de twee op de zijerven gesitueerde garages uit 1968 en 1999.
Omschrijving
Het gedeeltelijk onderkelderde, dubbele HOSPITIUM beslaat een nagenoeg rechthoekige plattegrond wen telt twee bouwlagen plus een kapverdieping onder een met blauwgesmoorde muldenpannen gedekt, licht verzonken zadeldak. Aan de achtergevel twee (lagere) tweelaags toiletgebouwen onder plat op vierkant grondplan.Op voor-en achterdakschild diverse hoog opgemetselde schoorstenen met getande hoeklijsten in lichtrode verblendsteen en afdekking met overstek. Opliggende goten. De gevels van het met donkerrode aksteen in kruisverband opgetrokken pand worden horizontaal geleed en verlevendigd door een omlopende gecementeerde plint, een profielstenen cordonlijst, diverse speklagen, siervlechtingen en uitbundig siermetselwerk onder de dakrand met blokrandlijsten en rondboogfriezen (waarvan de verticalen in lengte variëren), alle uitgevoerd in contrasterende licht rode verblendsteen. Getande hoeklijsten in dito steen accentueren de verticale lijn. Deze ornamentiek wordt consequent in ale gevels dorgezet.
In de gevels diverse soorten vensters, evenals de hoofdentrees onder segmentbogen met rond de kop getrokken bakstenen koordbogen en aan weerszijden afgezet met getande lijsten in rode verblendsteen. Merendeels rechtgesloten kozijnen met decoratieve boogvelden waarin siermetselwerk van polychrome, deels verglaasde sierstenen. Onder andere T-vormige stolpvensters, enkel of gekoppeld, met geprofileerd kalf en valramen in de bovenlichten, grote samengestelde vensters met dito bovenlichten, eenvoudige draaivensters en rechthoekige, tweedelige kelderkoekoeken.
De asymetrisch ingedeelde voorgevel telt zes traveeën waarvan de tweede licht risaleert en evenals de vijfde eindigt in een topgevl. In de bredere tweede travee vormgegeven als een met ezelsruggen afgedekte trapgevel en flankerende pinakels met kantelenbekroning, in de vijfde travee als een eenvoudige tuitgevel met afdeklijst. Beide topgevels voorzien van een klimmende rondboogfries en detaillering als voornoemd. Central in de voorgevel een beeldnis waarin een heiligenbeeld uit 1906 op een uitkragende bakstenen console.
Identieke, eveneens symmetrisch ingedeelde kopgevels, eindigend in tuitgevels met brede schouderstukke. In elke zijgevel vier blindvensters en overigens drie vensters als voornoemd (bij nr. 33 vernieuwd). Centraal gelegen hoofdentree met beglaasde houten paneeldeur aan hardstenen bordestrap met smeedijzeren balustrade. De symmetrische, eveneens zes traveeën tellende achtergevel is grotendeels gedetailleerd als voornoemd. Afgebiljoende segmentboogvormige achterdeuren met panelen aan een hardstenen trapje. Spleetvensters ter plaatse van het trappenhuis en in de twe toiletgebouwen, die overigens zijn gedetailleerd als het hoofdvolume.
In de interieurs is de oorspronkelijk spiegelsymmetrische plattegrondsindeling ondanks enkele latere doorbraken herkenbaar bewaard gebleven. Vanaf de in de zijgevels gelegen entrees voert een middengang naar de hierop gelegen trap. Diverse woonvertrekken zijn zowel aan de buiten-als binnenzijde van deze winkelhaakvormige structuur gesitueerd. Eerste verdieping met overeenkomende opzet. Kapverdieping met zolder en enkele additionele vertrekken. Meerdelige, aan de voorzijde gesitueerde kelder.
Van de interieurs zijn onder andere vermeldenswaard: de meerdelige kelders met troggewelven, segmentbogen, aardappelbakken, houten klampdeuren en rood-zwarte plavuizen; het trappenhuis met getoogde boog en originele trap met decoratief gesneden (begin-) balusters; de polychrome cementtegelvloeren in de gangen en diverse voor religieuze architectur zo karakteristieke afgebiljoende, brede paneeldeuren met geprofileerd lijdtwerk (vooral nog bij nr. 33).
Op het achtererf het voormalige WASHUIS. Het beslaat een rechthoekige plattegrond, evenwijdig aan het hoofdvolume, en telt een bouwlaag plus een kapverdieping onder een eveneens met gesmoorde muldenpannen gedekt zadeldak met overstek, waarop een aan de voormalige functie herinnerende schoorsteen in exact overeenkomende vormentaal als op het hofdvolume. Detaillering en ornamentieknagenoeg zoals bij het hoofdvolume. Symmetrische kopgevels met drie vensters, blinde achtergevel en twee entreedeuren in de voorgevel, van elkaar gescheiden door een manshoge ezelsmuur tussen washuis en hoofdvolume die als erfscheiding dient. Brede afgebiljoende paneeldeuren geven toegang tot de twe vertrekken tellende begane-grondlaag, waar nog deels een rood-zwarte plavuizenvloer bewaard is gebleven.
Waardering
Het object, bestaande uit een dubbel HOSPITIUM met achtergelegen dubbel WASHUIS, is van algemeen belang. Het object heeft cultuurhistorische waarden. Het is van belang als bijzondere uitdrukking van een culturele en geestelijke ontwikkeling, namelijk het stichten van divrse nieuwe kloostergemeenschappen in Tegelen aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw, in dit geval de missiepaters van de Congregatie van het Goddelijke Woord, ten gevolge van de religieuze vervolgingen in Duitsland onder Bismarck. Daarnaast vanwege het belang voor de typologische ontwikkeling van kloostergastverblijven. Het object heeft architectuurhistorische waarden vanwege het belang van de bijzondere ornamentiek en zorgvuldige detaillering, waarbij Duitse stijlelementen gecombineerd worden met destijds moderne bouwmaterialen uit de regionale grofkeramische industrie. De strakke symmetrie van het grondplan wordt in de straatgevelafgezwakt door variatie in de gevelbehandeling en vensterpartijen. Het object heeft ensemblewaarden vanwege de historisch-ruimtelijk relatie met de omringende religieuze bebouwing van Steyl en vanwege de (tesamen met het burpand) beeldbepalende situering aan de hoek van de Arnoldus Janssenstraat met de Zustersstraat. Het object heeft zeldzaamheidswaarde en is van belang vanwege de vrij gaaf bewaard gebleven exterieurs in combinatie met diverse bewaard gebleven elementen in de interieurs. Het versterkt de visuele en structurele gaafheid van het aangrenzende, als dorpsgezicht te beschermen deel van Steyl.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Complex Omschrijving.
Inleiding:
In de kern Steyl, te zuidwesten van de oude dorpskern van Tegelen, bevinden zich in de directe nabijheid van het kloosterterrein van de Congregraties van het Goddelijke Woord (Missiepaters) en de Dienaressen van de Heilige Geest (Missiezusters) twee voormalige kloostergastenverblijven. Voor bescherming komen in aanmerking het aan de Arnoldus Janssenstraat 31-33 gelegen dubbele HOSPITIUM met dubbele WASINRICHTING (onderdeel 1) en aan 27-29 gelegen dubbele HOSPITIUM en TUINMUUR ter afscheiding van het perceel langs de Zustersstraat (onderdeel 2). De beide hospita werden gebouwd in opdracht van het Missiehuis Sint Michael in respectievelijk 1901 (nrs. 31-33, architect onbekend) en 1912 (nrs. 27-29 architect pater Moechel) in Ambachtelijke-traditionele bouwtrant met toepassing van diverse contemporaine materialen en enkele Duitse stijlelementen. De twee dubbele hospita zijn thans in gebruik als twee dubbele woonhuizen. De twee dubbele washuizen doen dienst als schuurtje en bijkeuken. Nummer 33 mist thans enekele van de karakteristieke schoorstenen. Bij de nummers 27-29 zijn vier dakkapellen toegevoegd. Bij nummer 29 zijn de kelderlichten deels dichtgezet. Buiten de rijksbescherming vallen van de nummers 31-33 twee op de zijerven gesitueerde garages (uit respectievelijk 1968 en 1999). Bij nummer 27 is in 1995 een serre aan het washuis aangebouwd. De beide gastenverblijven boden onderdak aan met name onderwijzend personeel dat op uitnodiging van de Duitse missiepaters naar Tegelen was gekomen. De missiepaters bevinden zich al sinds 1875 in Tegelen, toen door Arnoldus Janssen als gevolg van de religieuze vervolgingen in Duitsland ten tijde van de Kulturkampf in Steyl het missieseminarie Sint Michael werd gesticht.
Omschrijving:
De dubbele hospita zijn gesitueerd aan de zuidoostelijke grens van het als dorpsgezicht te beschermen deel van Steyl, op vier naast elkaar gelegen percelen begrensd door de A. Janssenstraat in het noordwesten, het verlengde deel van de Zustersstraat in het noordoosten en belendende bewoning in het zuidwesten en zuidoosten. Elk dubbele hospitum is vrijgelegen op twee smalle en rechthoekige percelen met kleine voor- en zijerven en een groot achtererf waarop de washuisjes gelegen zijn. Scheidings lijn per gekoppeld perceel loopt exact door het midden van zowel hospitum als washuis. Ter afscheiding van de voorerven aan de A. Janssenstraat en een deel van de Zustersstraat een kniehoog bakstenen ezelsrugmuurtje tussen dito pijlertjes, elders in de Zustersstraat overgaand in een manshoge bakstenen tuinmuur ter afscheiding van het linker zijerf.
Waardering:
Het complex, bestaande uit twee dubbele Hospita, twee dubbele Washuizen en een Tuinmuur, is van algemeen belang. Het complex heeft cultuurhistorische waarden. Het is van belang als bijzondere uitdrukking van een culturele en geestelijke ontwikkeling, namelijk het stichten van diverse nieuwe kloostergemeenschappen in Tegelen aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw, in dit geval de missiepaters van de Congregatie van het Goddelijke Woord, als uitvloeisel van de religieuze vervolgingen in Duitsland onder Bismarck. Daarnaast vanwege het belang voor de typologische ontwikkeling van kloosterverblijven. Het complex heeft architectuurhistorische waarden vanwege de esthetische kwaliteit van de uiterlijke verschijningsvorm en vanwege het belang van de bijzondere ornamentiek en zorgvuldige detaillering, waarbij Duitse stijlelementen gecombineerd worden met destijds moderne bouwmaterialen uit de regionale grofkeramische industrie. Het complex heeft ensemblewaarden vanwege de kwaliteit van de samenstellende delen, vanwege de historisch-ruimtelijke relatie met de omringende religieuze bebouwing van Steyl en vanwege de ten dele beeldbepalende situering aan de hoek van de A. Jansensstraat met de Zustersstraat en aan het einde van de zichtas vanuit de westelijke Zustersstraat, waardoor het van bijzondere betekenis is voor het aanzien van de buurt. Het complex heeft typologische zeldzaamheidswaarde en is van belang vanwege de vrij gaaf bewaard gebleven exterieurs in combinatie met diverse bewaard gebleven elementen en interieurs. Het versterkt de visuele en structurele gaafheid van het aangrenzende, als dorpsgezicht te beschermen deel van Steyl.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
– | Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Arnoldus Janssenstraat | 31 | – | 5935 BR | Steyl | – | – | Ja |
Arnoldus Janssenstraat | 33 | – | 5935 BR | Steyl | – | – | – |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | A | 3631 | – | Tegelen |
– | A | 3632 | – | Tegelen |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1901 | 1901 | – | vervaardiging |