Kasteellaan 1, Heusden
Omschrijving onderdeel 3: BEBOUWING OP DE VOORBURCHT.
De goed bewaard gebleven, één bouwlaag hoge, in baksteen opgetrokken U-vormige bebouwing dateert, evenals de buitengracht, uit het eerste kwart van de zeventiende eeuw en werd vroeger als hofstede aangeduid. Het voormalig agrarisch gebruik wordt bevestigd door het vóórkomen van de bebouwing en de historische benaming van de verschillende onderdelen. De langgerekte aaneengesloten bebouwing is, rondgaand van zuid naar noord: samengesteld uit de volgende naar oude functies benoemde onderdelen: In het zuidelijk deel een schop, een varkenskooi en een secreet, een brouwhuis en een schuur, een bedrijfsgedeelte, een voorstal en een keuken.
In het tussenstuk: een opkamer, een stal, het poortgebouw en een opkamer.
In het noordelijk gedeelte: een keuken, een voorstal, een bedrijfsgedeelte, een schaapskooi en een schop.
Van de zuidelijke vleugel is het bovenste gedeelte van de kap met riet gedekt, daaronder met oud-hollandse pannen: het uiteinde is afgewolfd. Aan de zijde van de binnenplaats bevinden zich elf ramen, sommige met twintigruits verdeling, vijf rechte en vier getoogde deuren. Het middelste gedeelte, dat asymmetrisch door de hoger opgetrokken poorttoren in twee delen wordt verdeeld, is goeddeels met pannen gedekt en bevat aan de binnenzijde te rechter zijde twee twintigruits vensters, een klein raampje, een dubbele getoogde deur en een vierruits spaakvenster. Te linker zijde van de poort een groot twintigruits venster.
Het met een ingesnoerde piramidespits bekroonde poortgebouw is hoger opgetrokken dan de overige bebouwing en bevat aan de bovenzijde een gemetselde tandlijst. Aan de binnenzijde boven de getoogde poortdoorgang een rechthoekige opening. Aan de buitenzijde een gemetseld boogfries met vijf bogen, een ruitvormige opening boven de poort en duivengaten. De noordelijke vleugel is met pannen gedekt en bezit aan de binnenzijde vier ramen, drie rechte en twee getoogde deuren, alsmede een dakkapel in het midden.
De schaapskooi en de schop aan het uiteinde zijn vervangend door weinig aangepaste nieuwbouw. De gebouwen zijn thans voor het merendeel als woningen ingericht.
Waardering
De BEBOUWING OP DE VOORBURCHT is van belang:
- als voorbeeld van goed bewaard gebleven bijgebouwen met een van oorsprong agrarische functie behorend bij een versterkt huis;
- vanwege functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats;
- vanwege de zeldzaamheidswaarde van de U-vormige grondslag van de bebouwing.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
De aan de zuidzijde net buiten de bebouwde kom van Asten gelegen HISTORISCHE BUITENPLAATS ASTEN, die in structuur en detail deels bewaard is gebleven, omvat de volgende onderdelen: KASTEELRUÏNE (1), HISTORISCHE AANLEG (2) en BEBOUWING OP DE VOORBURCHT (3).
De buitenplaats vindt zijn oorsprong in uitgestrekte landerijen, die in de middeleeuwen kerkelijk bezit waren, maar waarvan de heerlijke rechten in de loop van de 14e eeuw in wereldlijke handen waren overgegaan. De plaats in het dal van de Aa was vermoedelijk van belang als halteplaats voor de doorvoer over land van goederen naar Maastricht, bestemd voor het kapittel van Maastricht in tijden dat de Maas niet bevaarbaar was. De heerlijkheid omvatte een gebied dat ongeveer samenviel met de grenzen van de huidige gemeente Asten.
De eerst vermelding van "t Huys tot Asten" dateert uit 1399, toen het als verdedigbaar centrum in gebruik genomen werd door Gerard van Berkel, die daarvóór, omstreeks 1395, een uitgebouwde hoeve had gekozen als bestuurscentrum voor het beheer van de omliggende landerijen.
Het tot de jaren 1930 eerst tot ruïne vervallen, toen gedeeltelijk herstelde, maar in de tweede wereldoorlog verwoeste, ruïneuze, huis is gelegen op een dubbel omgracht kasteelterrein. Een bakstenen brug verbindt het huiseiland met de tussen de grachten gelegen voorburcht, waarop zich een U-vormige bebouwing bevindt. Een door bomen omzoomde oprijlaan verbindt de weg van Asten naar Heusden met een in het midden van de bebouwing van de voorburcht opgenomen poorttoren die toegang geeft tot de binnenplaats van de voorburcht. Aan de noordzijde wordt de buitenplaats begrensd door de loop van de Voordeldonkse Broekloop, die zich ter plaatse om het terrein heen slingert. Aan de zuid- en westzijde bevinden zicht rechthoekig aangelegde bospercelen, die aansluiten bij de aanleg van het kasteelterrein.
De historische wegenstructuur op de buitenplaats is nog goed herkenbaar; de aanwezigheid van bomenrijen draagt daar in belangrijke mate aan bij.
Waardering
De HISTORISCHE BUITENPLAATS ASTEN is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de goed bewaard gebleven karakteristiek van een versterkt huis met omliggende hoofdstructuur;
- vanwege de landschappelijk-visuele silhouetwerking.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
– | Kastelen, landhuizen en parken | Bijgebouwen kastelen enz. | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kasteellaan | 1 | – | 5725 AD | Heusden | – | – | Ja |
Kasteellaan | 2 | – | 5725 AD | Heusden | – | – | – |
Kasteellaan | 3 | – | 5725 AD | Heusden | – | – | – |
Kasteellaan | 4 | – | 5725 AD | Heusden | – | – | – |
Kasteellaan | 5 | – | 5725 AD | Heusden | – | – | – |
Kasteellaan | 8 | – | 5725 AD | Heusden | – | – | – |
Kasteellaan | 10 | – | 5725 AD | Heusden | – | – | – |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Bijgebouwen kastelen enz. | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | P | 873 | – | Asten |
– | P | 875 | – | Asten |
– | P | 874 | – | Asten |
– | P | 2043 | – | Asten |
– | P | 876 | – | Asten |
– | P | 1313 | – | Asten |
– | P | 1314 | – | Asten |
– | P | 877 | – | Asten |
– | P | 872 | – | Asten |
– | P | 1988 | – | Asten |
– | P | 946 | – | Asten |